Cách chữa mắt lác tại nhà an toàn, giảm nguy cơ biến chứng

Áp dụng cách chữa mắt lác tại nhà là biện pháp phối hợp hiệu quả giúp người bệnh phục hồi chức năng thị giác tốt hơn. Thế nhưng, không phải ai cũng biết cách để chọn được bài tập phù hợp với tình trạng của mình. Nếu đây cũng là vấn đề khiến bạn lo lắng, vậy đừng bỏ qua bài viết hôm nay của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà.

1. Khi nào có thể chữa mắt lác tại nhà?

Mắt lác (hay mắt lé) là hiện tượng cả hai mắt không đồng thời nhìn về một hướng trong cùng thời điểm. Tình trạng ảnh hưởng đến khả năng phối hợp thị giác của hai mắt (hợp thị) và làm suy giảm thị lực của người bệnh. Tuỳ vào trường hợp mà mắt lác có thể biểu hiện theo nhiều trạng thái khác nhau như: mắt hướng vào trong, hướng ra ngoài, quay lên trên hoặc xuống dưới.

Nhiều người bệnh tin rằng, việc áp dụng các cách chữa mắt tại nhà vừa tiết kiệm chi phí lại có độ an toàn cao. Một số người vì e ngại ánh mắt dò xét xung quanh nên cố gắng tự điều trị tại nhà. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, các biện pháp tập luyện tại nhà không thể chữa khỏi mắt lác mà chỉ mang tính hỗ trợ tăng cường hiệu quả điều trị.

Để đảm bảo an toàn, người bệnh chỉ áp dụng các cách chữa mắt lác tại nhà sau khi tham vấn ý kiến của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý sử dụng những cách này để thay thế biện pháp điều trị chuyên khoa. Những trường hợp được khuyên nên kết hợp thêm các bài tập luyện chữa lác mắt tại nhà gồm:

• Người bị lác nhẹ chưa ảnh hưởng đến thị lực và chức năng thị giác.
• Người bị lác mắt kèm theo tật khúc xạ đang điều trị mắt lác bằng biện pháp chỉnh kính, tiêm thuốc.
• Người đã phẫu thuật lác mắt đang trong thời gian theo dõi và phục hồi.

2. Bài tập hỗ trợ – cách chữa mắt lác tại nhà (cần chỉ định bác sĩ)

Lưu ý quan trọng: Những bài tập dưới đây không thể “chữa khỏi” hoàn toàn mắt lác, mà chỉ đóng vai trò hỗ trợ. Giúp tăng khả năng phối hợp của hai mắt và củng cố sức mạnh cho mắt yếu. Để đạt hiệu quả và tránh bỏ lỡ “thời gian vàng” điều trị, bạn chỉ nên tập khi đã được khám và hướng dẫn bởi bác sĩ nhãn khoa.

2.1. Bài tập bút chì 

“Pencil push-up” là một trong những bài tập phổ biến nhất, giúp hai mắt học cách làm việc đồng bộ khi nhìn gần:

• Giữ bút chì ngang tầm mắt, cách khoảng một sải tay.
• Tập trung ánh nhìn vào đầu bút, giữ hình ảnh rõ ràng, không bị nhân đôi.
• Từ từ đưa bút lại gần mũi, cố gắng duy trì sự tập trung.
• Khi hình ảnh bị tách làm đôi, dừng lại vài giây và thử hợp chúng thành một.
• Nếu chưa hợp lại được, đưa bút ra xa rồi lặp lại động tác.

Phù hợp: Người bị suy giảm khả năng hội tụ hoặc lác ngoài nhẹ, cần tăng khả năng phối hợp mắt khi nhìn gần.

2.2 Liệu pháp bịt mắt

Đây không phải là một bài tập thông thường mà là phương pháp quan trọng nhất để chống lại nhược thị – biến chứng thường gặp của lác, đặc biệt ở trẻ em:

• Cách thực hiện: Che mắt có thị lực tốt bằng miếng dán chuyên dụng, theo chỉ định của bác sĩ.
• Thời gian: Tùy tình trạng nhược thị, bác sĩ sẽ hướng dẫn che từ 2–6 giờ/ngày hoặc lâu hơn. Tuyệt đối không tự điều chỉnh thời lượng.
• Hoạt động đi kèm: Để tăng hiệu quả, trẻ nên đọc sách, vẽ, tô màu hoặc xếp hình trong thời gian bịt mắt.

2.3. Các bài tập thị giác chuyên sâu

Những kỹ thuật như Chuỗi Brock, Thẻ Trùng, Gương Xoay thuộc nhóm liệu pháp thị giác chuyên sâu, được thiết kế để:

• Luyện cho não bộ khả năng hợp nhất hình ảnh từ cả hai mắt.
• Nâng cao nhận thức về chiều sâu và sự phối hợp của cơ mắt.

Các bài tập này đòi hỏi dụng cụ chuyên biệt và phải được hướng dẫn trực tiếp bởi bác sĩ nhãn khoa hoặc chuyên viên thị giác. Tự ý tập tại nhà theo video trên mạng có thể sai kỹ thuật, không mang lại hiệu quả, thậm chí ảnh hưởng đến tiến độ điều trị.

3. Một số phương pháp điều trị mắt lác khác

Trong trường hợp mắt lác nặng, việc áp dụng các bài tập tại nhà là chưa đủ. Lúc này, bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp điều trị chuyên khoa cho hiệu quả tốt hơn, phổ biến như:

3.1. Chỉnh kính

Phương pháp chỉnh kính được chỉ định cho những người bị lác do tật khúc xạ như: cận thị, viễn thị hay loạn thị. Việc điều chỉnh và đeo kính phù hợp giúp khôi phục thị lực, qua đó tạo điều kiện thuận lợi để hai mắt phối hợp hoạt động, giảm tình trạng lệch hướng. Ở trẻ nhỏ, bác sĩ thường kết hợp chỉnh kính song song cùng bài tập bịt mắt để tăng cường hiệu quả, giảm biến chứng nhược thị.

Lưu ý: Việc tự ý cắt chỉnh kính tại các cơ sở thiếu chuyên môn có thể gây ra sai lệch, khiến bệnh tiến triển và gây biến chứng nghiêm trọng. Do đó, người bệnh cần thực hiện định kỳ, dưới sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa.

3.2. Phẫu thuật

Phẫu thuật mắt lác được thực hiện trong trường hợp lác nặng, người bệnh không thể áp dụng các biện pháp khác hoặc có nguy cơ biến chứng. Ở phương pháp này, bác sĩ sẽ can thiệp trực tiếp để nới lỏng, thắt chặt và điều chỉnh vị trí của các cơ vận nhãn bất thường. Nhờ vậy, hai mắt có thể lấy lại được sự cân đối và phối hợp hoạt động tốt hơn. 

Phẫu thuật mắt lác mang lại hiệu quả cao khi áp dụng cho trẻ nhỏ hoặc những người đang điều chỉnh thị lực bằng kính. Ở trẻ nhỏ, phương pháp này được thực hiện như một thủ thuật ngoại trú. Sau 20 – 40 phút theo dõi tại viện, trẻ có thể về nhà và chỉ cần tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ. 

4. Một số lưu ý khi chữa lác tại nhà

Bên cạnh các biện pháp chữa lác, chế độ sinh hoạt và chăm sóc cũng ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Người bệnh cần lưu ý một số điều sau:

• Để mắt nghỉ ngơi đủ: Người bệnh nên ngủ đủ 6 – 8 tiếng/ ngày. Bên cạnh đó, sau mỗi 20 phút làm việc tập trung, hãy để mắt được thư giãn 5 – 10 phút trước khi tiếp tục công việc.
• Dinh dưỡng đầy đủ: Bổ sung cân đối và đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết. Ngoài ra, bạn nên tăng cường bổ sung dưỡng chất có lợi cho mắt như: vitamin A, vitamin E, vitamin C, lutein, zeaxanthin, selen,…
• Điều chỉnh lối sống: Loại bỏ thói quen bất lợi cho mắt như: lạm dụng thiết bị điện tử, thức khuya, sử dụng rượu bia, thuốc lá,….
• Tránh căng thẳng: Căng thẳng có thể tạo kích thích lên hệ thống thần kinh thị giác, ảnh hướng đến sự phối hợp giữa hai mắt. Vậy nên, bạn hãy đảm bảo cơ thể luôn được nghỉ ngơi và thư giãn đầy đủ.
• Khám định kỳ: Người bệnh cần chủ động khám mắt định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ. Khi có bất kỳ sự thay đổi nào trong phác đồ điều trị, bạn cần thông báo cho bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

Có rất nhiều cách chữa mắt lác tại nhà nhưng không phải cách nào cũng phù hợp và cho hiệu quả tốt. Vậy nên, người bệnh không nên nóng vội mà cần tìm hiểu và tham khảo ý kiến bác sĩ. Nếu cần tư vấn thêm, bạn có thể liên hệ với Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà qua Hotline: 0846 403 403.