Đeo kính sai độ ở trẻ em làm tăng nhanh độ cận thị

Nhiều phụ huynh nghĩ rằng chỉ cần cho con đeo kính là đã xử lý xong vấn đề cận thị. Tuy nhiên, nếu trẻ tiếp tục đeo kính sai độ, tình trạng không những không cải thiện mà còn gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến thị lực, sức khỏe tinh thần và cả kết quả học tập. Theo các chuyên gia nhãn khoa, đeo kính sai độ ở trẻ em là một trong những nguyên nhân khiến độ cận tăng nhanh và âm thầm.

1. Vì sao cần kiểm tra mắt và điều chỉnh kính định kỳ?

Từ 6 đến 12 tuổi là giai đoạn mắt trẻ phát triển nhanh, đặc biệt là chiều dài trục nhãn cầu – yếu tố liên quan trực tiếp đến sự tiến triển của cận thị. Trong khoảng thời gian này, nếu không theo dõi sát sao và điều chỉnh kính đúng thời điểm, độ cận có thể tăng nhanh chỉ sau vài tháng.

Một nghiên cứu lớn mang tên Singapore Cohort Study of the Risk Factors for Myopia (SCORM) cho thấy: Độ cận của trẻ có thể tăng gần nửa độ chỉ sau một học kỳ nếu không được kiểm soát đúng cách. Hơn 60% trẻ trong nghiên cứu này có xu hướng tiếp tục tăng độ nếu không can thiệp.

Các bác sĩ nhãn khoa khuyến nghị:

• Khám mắt 3 tháng/lần với trẻ đang tăng độ nhanh hoặc có yếu tố nguy cơ cao.
• Khám mắt 6 tháng/lần với trẻ đã ổn định hoặc đang dùng phương pháp kiểm soát cận thị.

2. Tác hại trực tiếp sức khỏe lên đôi mắt của trẻ

Khi kính không còn phù hợp với độ cận thực tế, mắt trẻ phải liên tục điều tiết để nhìn rõ. Tình trạng này kéo dài khiến mắt làm việc quá sức, dễ mỏi mệt, đau đầu và giảm khả năng tập trung.

Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO) cảnh báo: đeo kính sai độ hoặc điều chỉnh không đúng thời điểm là yếu tố thúc đẩy độ cận tăng nhanh ở trẻ em. Mặc dù chưa có con số thống kê tuyệt đối, nhưng các tài liệu lâm sàng đều ghi nhận đây là nguyên nhân phổ biến dẫn đến cận tiến triển không kiểm soát.

Đáng chú ý, nhiều trẻ không nhận ra rằng mình đang nhìn mờ vì đã quen với tình trạng đó. Trong khi đó, phụ huynh cũng dễ bỏ sót nếu trẻ không kêu ca hoặc biểu hiện rõ ràng. Điều này dẫn đến việc trẻ tiếp tục đeo kính sai độ trong thời gian dài, làm độ cận âm thầm tăng lên mà không được phát hiện.

3. Hậu quả của đeo kính sai độ trong học tập và đời sống

Tại trường học, trẻ đeo kính không đúng độ thường gặp khó khăn khi nhìn bảng, dễ nheo mắt, ngồi lệch tư thế, hoặc mất tập trung trong giờ học. Khi nhìn mờ kéo dài, trẻ có thể ngại phát biểu, thiếu tự tin hoặc cảm thấy bản thân kém hơn so với bạn bè.

Theo báo cáo từ các nước như Singapore, Trung Quốc và Đài Loan, có đến 30–35% phụ huynh không biết con mình đang đeo kính sai độ. Trẻ trong nhóm này thường có kết quả học tập kém hơn, ít giao tiếp hơn và dễ bị cô lập trong lớp học.

Tại nhà, thị lực kém ảnh hưởng đến mọi hoạt động thường ngày: từ việc đọc sách, làm bài tập đến giải trí như xem tivi hoặc chơi thể thao. Trẻ dễ mỏi mắt, mất kiên nhẫn và giảm hứng thú với các hoạt động vận động ngoài trời. Về lâu dài, điều này có thể ảnh hưởng đến cả sức khỏe tâm lý, khiến trẻ trở nên cáu gắt, thụ động hoặc thu mình.

4. Giải pháp kiểm soát tình trạng đeo kính sai độ ở trẻ em

Để tránh tình trạng này, phụ huynh cần chủ động hơn trong việc chăm sóc thị lực cho con. Dưới đây là các giải pháp được khuyến nghị bởi chuyên gia nhãn khoa:

1. Khám mắt định kỳ mỗi 3–6 tháng: Không nên chỉ kiểm tra thị lực khi trẻ kêu mỏi mắt hay nhìn mờ. Việc kiểm tra định kỳ giúp phát hiện sớm dấu hiệu tăng độ hoặc kính đã không còn phù hợp.
2. Theo dõi biểu hiện bất thường của trẻ: Nếu trẻ thường xuyên dụi mắt, nheo mắt, ngồi gần bảng, than đau đầu hay học kém tập trung, đó có thể là dấu hiệu thị lực đang thay đổi.
3. Áp dụng các phương pháp kiểm soát cận thị: Bên cạnh kính đúng độ, phụ huynh nên cân nhắc các giải pháp như:

• Kính Ortho-K đeo ban đêm
• Thuốc nhỏ mắt Atropine nồng độ thấp
• Kính chức năng kiểm soát độ cận chuyên dụng

4. Hướng dẫn trẻ học tập và sinh hoạt đúng cách

• Học đủ sáng, giữ khoảng cách từ mắt đến sách 30–40 cm
• Nghỉ mắt sau mỗi 20 phút học tập
• Tăng thời gian chơi ngoài trời ít nhất 1–2 giờ mỗi ngày

5. Tại sao nên khám mắt cho trẻ tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa?

Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa là địa chỉ uy tín trong việc kiểm soát cận thị học đường và theo dõi thị lực định kỳ cho trẻ em. Phụ huynh có thể yên tâm khi đưa con đến đây với các dịch vụ:

• Đo khúc xạ chính xác, kiểm tra độ cận – loạn – viễn
• Đánh giá trục nhãn cầu và nguy cơ tăng độ
• Kiểm tra đáy mắt định kỳ, phát hiện bất thường sớm
• Tư vấn thay kính đúng thời điểm, tránh đeo kính sai độ
• Lập kế hoạch kiểm soát cận thị cá nhân hóa theo từng độ tuổi

Đeo kính sai độ ở trẻ em không chỉ khiến thị lực giảm sút mà còn ảnh hưởng đến học tập, tâm lý và chất lượng cuộc sống. Phụ huynh cần nhận thức đúng và chủ động kiểm tra, điều chỉnh kính định kỳ cho con. Một đôi mắt sáng không chỉ giúp trẻ học tốt hơn mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện trong tương lai.