Khám mắt định kỳ cho trẻ giúp phát hiện sớm tật khúc xạ mắt

Nhiều phụ huynh chỉ đưa con đi khám mắt khi trẻ bắt đầu than nhìn mờ, dụi mắt hoặc khó đọc bảng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia nhãn khoa, khám mắt định kỳ cho trẻ nên được thực hiện ngay cả khi trẻ chưa có biểu hiện rõ rệt. Việc này không chỉ giúp phát hiện sớm các tật khúc xạ mà còn tạo tiền đề quan trọng để can thiệp kịp thời, bảo vệ thị lực lâu dài.

1. Tại sao trẻ chưa cận vẫn nên được khám mắt định kỳ?

Một trong những quan niệm sai lầm phổ biến là chỉ khi trẻ bị cận thị mới cần khám mắt. Trên thực tế, nhiều vấn đề về mắt diễn tiến âm thầm và không có dấu hiệu rõ ràng trong giai đoạn đầu. Nếu không được kiểm tra định kỳ, phụ huynh dễ dàng bỏ lỡ “giai đoạn vàng” để can thiệp.

Theo Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO), có khoảng 25% trẻ em gặp vấn đề về thị lực nhưng không được phát hiện kịp thời. Nhiều trường hợp chỉ được phát hiện khi trẻ đã mất khả năng nhìn rõ, không thể học tốt, hoặc giảm sự tự tin trong giao tiếp.

Tổ chức Phòng chống Mù lòa Quốc tế (IAPB) cũng cảnh báo rằng việc phát hiện muộn các vấn đề về mắt có thể khiến thị giác không phát triển đầy đủ, đặc biệt trong những năm đầu đời – thời điểm mắt trẻ còn đang hoàn thiện chức năng.

2. Số liệu đáng chú ý về suy giảm thị lực ở trẻ

• Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khoảng 19 triệu trẻ em toàn cầu bị suy giảm thị lực, trong đó 12 triệu ca liên quan đến tật khúc xạ chưa được điều chỉnh.
• Tạp chí Nature (2021) ghi nhận xu hướng cận thị trẻ hóa mạnh mẽ, nhiều trẻ bắt đầu cận trước 10 tuổi và tăng độ rất nhanh nếu không được kiểm soát.
• Tại Việt Nam, thống kê của Bệnh viện Mắt Trung ương cho thấy tỷ lệ cận thị học đường đã tăng gấp đôi trong 10 năm qua, phần lớn là trẻ tiểu học.

Những con số này cho thấy việc chủ quan với đôi mắt của con trong giai đoạn phát triển có thể để lại hậu quả lâu dài về thị lực và chất lượng sống.

3. Khám mắt định kỳ giúp gì cho trẻ?

1. Phát hiện sớm tật khúc xạ (cận, loạn, viễn thị)
Khám mắt định kỳ giúp nhận diện sớm sự thay đổi thị lực – ngay cả khi trẻ chưa cảm nhận rõ ràng. Đây là yếu tố quan trọng để kịp thời đeo kính đúng độ hoặc áp dụng các phương pháp kiểm soát cận thị.

2. Phòng tránh tăng độ không kiểm soát
Nếu độ cận tăng quá nhanh mà không được theo dõi sát sao, trẻ dễ bị cận nặng trước tuổi trưởng thành. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến học tập mà còn làm tăng nguy cơ các biến chứng võng mạc sau này.

3. Hỗ trợ phát triển thị lực đầy đủ
Thị giác của trẻ cần thời gian để hoàn thiện. Nếu có tật khúc xạ mà không được điều chỉnh sớm, thị lực có thể phát triển lệch, dẫn đến nhược thị hoặc kém thị lực về sau.

4. Bảo vệ sức khỏe tâm lý và học đường
Trẻ nhìn không rõ sẽ khó tiếp thu bài giảng, ngại giao tiếp và dễ tự ti trong môi trường học tập. Khám mắt định kỳ giúp duy trì thị lực tốt, tạo điều kiện để trẻ tự tin và học tập hiệu quả hơn.

4. Bao lâu nên đưa trẻ đi khám mắt?

Theo khuyến nghị từ Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO) và Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP):

• Trẻ từ 3 tuổi trở lên nên khám mắt định kỳ mỗi 1–2 năm/lần, ngay cả khi chưa có biểu hiện bất thường.
• Với trẻ có nguy cơ cao (ví dụ: đã bị cận, trong gia đình có người bị tật khúc xạ, sinh non, hoặc có thị lực yếu từ nhỏ), phụ huynh nên hỏi ý kiến bác sĩ để có lịch khám phù hợp, có thể 6 tháng/lần.

Quan trọng nhất là lựa chọn cơ sở y tế có chuyên môn sâu về nhãn nhi – vì việc đo thị lực và khám mắt cho trẻ nhỏ đòi hỏi kỹ thuật, thiết bị và kinh nghiệm đặc thù.

5. Dấu hiệu sớm cho thấy trẻ có thể đang gặp vấn đề thị lực

Ngoài việc khám định kỳ, phụ huynh cũng nên lưu ý các dấu hiệu bất thường dưới đây để đưa trẻ đi khám kịp thời:

• Trẻ hay dụi mắt, nheo mắt, hoặc nghiêng đầu để nhìn
• Than đau đầu, mỏi mắt sau khi học bài hoặc dùng thiết bị điện tử
• Ngồi sát màn hình khi xem tivi hoặc học online
• Tránh ánh sáng mạnh, hoặc hay chớp mắt liên tục
• Kết quả học tập giảm sút, khó tập trung trong giờ học

6. Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa – Địa chỉ uy tín để khám mắt định kỳ cho trẻ

Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, phụ huynh có thể yên tâm đưa con đi khám mắt định kỳ nhờ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm trong khám, đo khúc xạ và tư vấn thị lực cho trẻ em.

Dịch vụ dành riêng cho trẻ bao gồm:

• Đo thị lực, khúc xạ, soi đáy mắt, đánh giá trục nhãn cầu
• Tầm soát tật khúc xạ ngay cả khi chưa có biểu hiện rõ
• Tư vấn phương pháp kiểm soát cận thị nếu phát hiện độ tăng
• Lập hồ sơ theo dõi tiến triển thị lực theo từng năm học

Khám mắt định kỳ cho trẻ không phải là việc “đi cho có”, mà là một bước phòng ngừa chủ động, giúp phát hiện và kiểm soát sớm các tật khúc xạ ngay trong giai đoạn thị lực đang phát triển mạnh. Đừng đợi đến khi trẻ nhìn mờ mới đi khám – vì lúc đó có thể đã bỏ lỡ thời điểm can thiệp hiệu quả nhất. Đôi mắt khỏe hôm nay chính là nền tảng vững chắc cho hành trình học tập và tương lai của con sau này.