Mắt bị kéo mây: Nguyên nhân, Triệu chứng, Cách chữa

Mắt bạn từng đỏ kéo dài, có màng trắng đục dần lan vào tròng đen, cảm giác cộm cộm và dễ chảy nước mắt? Dân gian gọi tình trạng này là mắt bị kéo mây – thực chất là mộng thịt, một vấn đề về mắt khá phổ biến ở người sống và làm việc nhiều ngoài trời. Tuy không nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu để lâu có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực. Vậy làm sao để nhận biết, điều trị và chăm sóc mắt đúng cách? Tìm hiểu ngay!

1. Mắt bị kéo mây là gì?

Mắt bị kéo mây (hay còn gọi là mắt kéo mây, mắt kéo màng mây, mộng thịt) là tình trạng một vùng mô bất thường phát triển quá mức từ phần kết mạc mắt, lan dần vào tròng trắng rồi xâm lấn lên giác mạc. Mô này thường có hình tam giác, màu trắng ngà hoặc hơi vàng, nổi rõ ở góc mắt gần mũi và dần lan về phía đồng tử.

Tình trạng này tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây mờ mắt, kích ứng, chảy nước mắt, cảm giác cộm xốn hoặc thậm chí ảnh hưởng thị lực lâu dài nếu không được điều trị kịp thời.

Hiện nay, mắt kéo mây được phân chia theo nhiều cách:

1. Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)

• Độ 1: Mộng thịt mới lan tới rìa giác mạc.
• Độ 2: Lan đến vùng giữa rìa giác mạc và bờ đồng tử.
• Độ 3: Xâm lấn tới bờ đồng tử, bắt đầu gây cản trở tầm nhìn.
• Độ 4: Mộng thịt bao phủ toàn bộ đồng tử, gây suy giảm thị lực nghiêm trọng.

2. Theo mức độ xâm lấn vào giác mạc

• Độ 1: Dưới 2mm (giai đoạn nhẹ).
• Độ 2: Từ 2 – 4mm (giai đoạn trung bình
• Độ 3: Trên 4mm (giai đoạn nặng, cần cân nhắc phẫu thuật sớm).

3. Theo giải phẫu (bán kính giác mạc)

• Độ 1: Đầu mộng vừa lan qua rìa giác mạc.
• Độ 2: Đầu mộng chưa vượt quá 1/2 bán kính giác mạc.
• Độ 3: Vượt quá 1/2 bán kính giác mạc.
• Độ 4: Đầu mộng đã lấn vào vùng đồng tử.

4. Theo mức độ tiến triển

• Mộng thịt tiến triển: Có đầu hình răng cưa, thân dày, nhiều mạch máu – dễ tái phát sau phẫu thuật.
• Mộng thịt xơ: Đầu tròn, màu trắng đục, không lan rộng – ít tái phát hơn.

2. Nguyên nhân gây mắt kéo màng mây

Mắt kéo màng mây hay còn gọi là mộng thịt thường xuất phát từ nhiều yếu tố kết hợp. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

• Tiếp xúc với tia cực tím (UV): Người làm việc ngoài trời như nông dân, ngư dân, công nhân công trình… thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mà không có biện pháp bảo vệ mắt sẽ có nguy cơ cao bị mộng thịt.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc mộng thịt, khả năng bị bệnh sẽ cao hơn bình thường.
• Tình trạng khô mắt kéo dài: Mắt không được cung cấp đủ độ ẩm dễ bị kích ứng và tạo điều kiện cho mộng thịt phát triển.
• Môi trường ô nhiễm: Gió, bụi, khói, hóa chất… khi tiếp xúc thường xuyên có thể gây kích ứng kết mạc và dẫn đến mộng thịt.
• Thiếu bảo hộ khi tiếp xúc ánh sáng mạnh: Không sử dụng kính râm khi đi dưới trời nắng là thói quen dễ khiến mắt tổn thương và mắc bệnh.

3. Triệu chứng của mắt kéo mây

Nhận biết sớm các dấu hiệu của mộng thịt sẽ giúp điều trị kịp thời, tránh để bệnh ảnh hưởng thị lực lâu dài:

• Xuất hiện một mảng mô màu hồng nhạt hơi nhô lên ở phần trắng của mắt, thường bắt đầu từ khóe mắt hướng vào giữa.
• Mắt đỏ, sưng nhẹ hoặc khó chịu, nhất là sau khi tiếp xúc với gió hoặc nắng.
• Cảm giác cộm như có dị vật, thường xuyên dụi mắt.
• Khô, nóng rát, ngứa mắt hoặc chảy nước mắt nhiều hơn bình thường.
• Thị lực giảm, nhìn mờ, đôi khi thấy hình ảnh bị nhòe nếu mộng thịt lan sâu vào giác mạc.
• Có thể nhìn đôi, đặc biệt khi tổn thương ảnh hưởng đến trục thị giác.

Nếu bạn thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, đặc biệt là cảm giác cộm hoặc có khối u nhỏ xuất hiện trên mắt, hãy đi khám chuyên khoa mắt sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Mộng thịt tuy lành tính nhưng nếu để lâu có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực.

4. Đối tượng nào nguy cơ cao mắc bệnh và chỉ định phẫu thuật mây thịt

Phẫu thuật mộng thịt (mây thịt) không áp dụng cho mọi trường hợp mắc bệnh. Tuy là bệnh lành tính nhưng khi mộng thịt phát triển quá mức, lan vào giác mạc và gây ảnh hưởng đến thị lực, bác sĩ sẽ xem xét can thiệp bằng phẫu thuật.

4.1. Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh

1. Người trong độ tuổi từ 20–40

Đây là nhóm tuổi có nguy cơ mắc mộng thịt cao nhất. Lý do là ở độ tuổi này, nhiều người thường xuyên làm việc ngoài trời, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhưng lại chưa có thói quen bảo vệ mắt đầy đủ. Nếu mộng thịt phát triển nhanh, lan rộng và làm mờ mắt, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật để tránh ảnh hưởng lâu dài đến thị lực.

2. Nam giới

Thống kê y khoa cho thấy nam giới có nguy cơ bị mộng thịt cao gấp 2 lần so với nữ giới. Điều này có thể liên quan đến thói quen sinh hoạt và công việc thường xuyên ở ngoài trời như xây dựng, nông nghiệp, giao thông… Khi tổn thương ở mắt khiến người bệnh gặp khó khăn trong công việc hoặc đời sống, phẫu thuật sẽ là giải pháp hiệu quả.

3. Người sống ở khu vực có khí hậu nắng gắt, nhiều gió bụi

Những người sinh sống hoặc làm việc tại các vùng gần xích đạo (nơi có cường độ tia cực tím cao), vùng biển, cao nguyên… thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mạnh, gió, bụi và các yếu tố môi trường khắc nghiệt sẽ có tỷ lệ mắc mộng thịt cao hơn. Nếu mộng thịt lan vào vùng giác mạc và bắt đầu ảnh hưởng đến thị lực, người bệnh sẽ được khuyến nghị phẫu thuật sớm để tránh các biến chứng về sau.

4. Người có triệu chứng rõ rệt, ảnh hưởng đến sinh hoạt

Các trường hợp mộng thịt gây khó chịu kéo dài, mắt đỏ, cộm, nhìn mờ, nhìn đôi hoặc làm suy giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày đều có thể được chỉ định mổ. Đặc biệt khi thuốc nhỏ mắt và phương pháp điều trị bảo tồn không còn hiệu quả, phẫu thuật sẽ là bước tiếp theo được cân nhắc.

4.2. Khi nào cần phẫu thuật mộng thịt?

Phẫu thuật mộng thịt được chỉ định khi khối mộng gây ra một trong các vấn đề sau, bất kể tuổi tác hay giới tính của bệnh nhân:

• Mộng thịt xâm lấn vào vùng trung tâm giác mạc: Khi đầu mộng tiến gần hoặc che mất đồng tử (tròng đen), gây cản trở đường nhìn và làm suy giảm thị lực. Đây là chỉ định phẫu thuật tuyệt đối và phổ biến nhất.
• Mộng thịt gây loạn thị đáng kể: Khi phát triển, khối mộng kéo và làm biến dạng độ cong của giác mạc, gây ra tật loạn thị làm cho hình ảnh bị mờ, méo.
• Gây kích ứng và viêm mạn tính không đáp ứng điều trị nội khoa: Khi tình trạng mắt đỏ, cộm, rát, chảy nước mắt xảy ra thường xuyên, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống mà việc dùng thuốc nhỏ mắt không còn hiệu quả.
• Hạn chế vận động của nhãn cầu: Trong những trường hợp mộng thịt quá lớn và xơ hóa, nó có thể gây dính, làm hạn chế khả năng liếc mắt, gây ra hiện tượng nhìn đôi (song thị).
• Lý do thẩm mỹ: Bệnh nhân cảm thấy mất tự tin vì khối mộng thịt quá lớn, gây mất thẩm mỹ cho đôi mắt.

5. Cách chữa mắt bị kéo mây

Việc điều trị mộng thịt (kéo màng mây) phụ thuộc vào mức độ phát triển và ảnh hưởng đến thị lực:

Dùng thuốc nhỏ mắt: Nếu mộng thịt còn nhỏ và gây kích ứng nhẹ, bác sĩ có thể kê các loại thuốc nhỏ mắt bôi trơn để làm dịu tình trạng khô, ngứa và khó chịu. Trong trường hợp nặng hơn, thuốc nhỏ chứa steroid có thể được chỉ định để giảm viêm. Tuy nhiên, steroid không thể loại bỏ mộng thịt mà chỉ hỗ trợ kiểm soát triệu chứng tạm thời và cần được dùng theo hướng dẫn của bác sĩ.

Phẫu thuật loại bỏ mộng thịt: Đây là phương pháp điều trị dứt điểm khi mộng thịt phát triển lớn, ảnh hưởng đến thị lực hoặc gây biến dạng giác mạc. Phẫu thuật thường đơn giản, ít biến chứng, tuy nhiên có thể tái phát nếu không chăm sóc đúng cách sau mổ. Việc mổ nên được thực hiện sớm trước khi mộng lan đến vùng giác mạc, tránh để lại sẹo gây ảnh hưởng thị giác lâu dài.

Bảo vệ mắt hằng ngày: Với những trường hợp mộng thịt chưa cần can thiệp y tế, người bệnh nên chủ động bảo vệ mắt bằng cách đeo kính râm chống tia UV, đội mũ rộng vành khi ra nắng, hạn chế tiếp xúc với gió, bụi và môi trường khô. Điều này giúp làm chậm tiến trình phát triển của mộng và giảm các triệu chứng khó chịu.

6. Lưu ý khi phẫu thuật mắt bị kéo mây

Dù phẫu thuật mộng thịt là phương pháp điều trị hiệu quả nhất, người bệnh vẫn cần lưu ý các yếu tố sau để đảm bảo an toàn và hạn chế tái phát:

• Phẫu thuật không ngăn ngừa mộng thịt tái phát: Nguy cơ tái phát sau mổ vẫn tồn tại, nhất là nếu không thay đổi môi trường sống hoặc không bảo vệ mắt đúng cách sau phẫu thuật.
• Chăm sóc hậu phẫu: Người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn chăm sóc mắt của bác sĩ, bao gồm sử dụng thuốc đúng giờ, không dụi mắt, giữ vệ sinh mắt sạch sẽ, tái khám đúng hẹn để theo dõi tình trạng hồi phục.
• Hạn chế tiếp xúc tia cực tím: Sau mổ, mắt rất nhạy cảm với ánh sáng. Việc đeo kính râm chống UV, đội nón khi ra ngoài là bắt buộc để giảm nguy cơ tái phát và giúp mắt hồi phục tốt hơn.
• Theo dõi biến chứng: Nếu sau mổ có dấu hiệu như đau nhức kéo dài, mắt đỏ bất thường, giảm thị lực đột ngột, cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra.

Tình trạng mắt bị kéo mây không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ tổn hại thị lực nếu không được điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm và lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp sẽ giúp bạn tránh được nhiều biến chứng đáng tiếc. Nếu bạn đang có dấu hiệu mộng thịt hoặc cảm thấy thị lực mờ dần, đừng ngần ngại đến các cơ sở nhãn khoa uy tín để được thăm khám và tư vấn phẫu thuật kịp thời.