Mắt hay bị cay và chảy nước mắt​ là tình trạng khá phổ biến, có thể xuất hiện do khói bụi, ánh sáng mạnh, làm việc quá lâu với màn hình hoặc do bệnh lý tiềm ẩn ở mắt. Khi mắt cay và chảy nước mắt kéo dài, người bệnh dễ gặp cảm giác khó chịu, mỏi mắt, thậm chí ảnh hưởng đến thị lực nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Cùng Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa tìm hiểu nguyên nhân và cách khắc phục trong bài viết dưới đây.

1. Nguyên nhân dẫn đến mắt hay bị cay và chảy nước mắt

Mắt hay bị cay và chảy nước mắt là một trong những triệu chứng phổ biến mà nhiều người gặp phải. Đây có thể là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi mắt bị kích thích hoặc chịu ảnh hưởng từ môi trường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề bệnh lý về mắt tiềm ẩn. Khi tình trạng mắt bị cay và chảy nước mắt kéo dài, người bệnh dễ gặp cảm giác khó chịu, mỏi mắt, thậm chí ảnh hưởng đến thị lực nếu không được phát hiện và điều trị sớm.

1.1. Nguyên nhân yếu tố ngoại cảnh

Những yếu tố từ môi trường sống, làm việc hằng ngày là nguyên nhân hàng đầu khiến mắt hay bị cay và chảy nước mắt.

• Khi di chuyển hoặc làm việc ở khu vực nhiều khói bụi, gió mạnh hoặc ô nhiễm, các hạt bụi nhỏ dễ xâm nhập vào mắt, kích thích tuyến lệ hoạt động quá mức, gây cảm giác mắt cay và chảy nước mắt.
• Tiếp xúc thường xuyên với tia UV từ ánh mặt trời cũng khiến mắt bị tổn thương bề mặt, dễ khô rát, đỏ và chảy nước mắt liên tục.
• Làm việc trong phòng máy lạnh hoặc không gian có độ ẩm thấp khiến nước mắt bốc hơi nhanh, dẫn đến khô mắt và cảm giác cay rát khó chịu.
• Ngoài ra, việc làm việc lâu trước màn hình máy tính, điện thoại cũng là nguyên nhân phổ biến. Ánh sáng xanh phát ra từ thiết bị điện tử khiến mắt căng thẳng, giảm tần suất chớp mắt và gây nên hiện tượng mắt cay và chảy nước mắt.

1.2. Nguyên nhân bệnh lý

Bên cạnh các yếu tố môi trường, mắt hay bị cay chảy nước mắt còn có thể bắt nguồn từ nhiều bệnh lý về mắt khác nhau.

• Phổ biến nhất là hội chứng khô mắt: tình trạng nước mắt tiết ra không đủ hoặc bốc hơi quá nhanh khiến bề mặt nhãn cầu bị tổn thương. Người bệnh thường cảm thấy cay, rát, chói sáng và mắt chảy nước nhiều hơn bình thường.
• Một số nguyên nhân khác có thể kể đến như: viêm kết mạc, viêm bờ mi, tắc tuyến lệ, dị ứng mắt hoặc nhiễm trùng giác mạc.
• Ở người lớn tuổi, mắt cay và chảy nước có thể là dấu hiệu cảnh báo tật khúc xạ, lão thị hoặc glôcôm. Ví dụ, glôcôm góc đóng cấp tính có thể gây đau nhức mắt dữ dội, đỏ mắt, nhìn mờ, chảy nước mắt, kèm nhức đầu và buồn nôn. Trường hợp xuất hiện mờ mắt hoặc đau nhức vào buổi sáng cần được cấp cứu nhãn khoa ngay.

2. Mắt cay và chảy nước mắt làm thế nào?

Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, nước mắt là lá chắn bảo vệ tự nhiên của mắt: giữ ẩm, rửa sạch bụi bẩn và ngăn vi khuẩn xâm nhập. Khi mắt thường xuyên cay và chảy nước, tuyến lệ hoặc bề mặt nhãn cầu đang gặp vấn đề, làm giảm khả năng bảo vệ mắt và có thể gây tổn thương giác mạc nếu kéo dài.

2.1. Biện pháp giảm nhanh triệu chứng mắt cay và chảy nước mắt

Để khắc phục triệu chứng cay và chảy nước mắt, bạn có thể áp dụng một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả tại nhà:

• Chớp mắt thường xuyên hơn: Hành động này giúp tăng tiết dịch mắt tự nhiên, hạn chế khô rát và giảm cảm giác mắt cay và chảy nước mắt.
• Đeo kính mát khi ra ngoài: kính giúp che chắn mắt khỏi gió, bụi, khói xe và tia UV, những yếu tố dễ khiến mắt bị cay và chảy nước mắt.
• Giữ độ ẩm không khí: Khi làm việc trong phòng máy lạnh, nên dùng máy tạo ẩm hoặc để chậu nước nhỏ gần nơi làm việc để tránh tình trạng khô mắt.
• Hạn chế thời gian sử dụng thiết bị điện tử và áp dụng quy tắc 20-20-20: mỗi 20 phút nhìn màn hình, hãy nhìn ra xa 20 feet trong ít nhất 20 giây. Ngoài ra, nghỉ 5-10 phút sau mỗi 45-60 phút làm việc để giảm căng thẳng cho mắt.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Cung cấp đủ 2 lít nước giúp cân bằng độ ẩm cho cơ thể và cho cả bề mặt nhãn cầu.

2.2. Thói quen sinh hoạt và dinh dưỡng hỗ trợ cải thiện tình trạng mắt cay

Ngoài việc chăm sóc mắt đúng cách, lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm mắt hay bị cay chảy nước mắt:

• Ngủ đủ giấc và sinh hoạt điều độ: Tránh thức khuya, hạn chế rượu bia và không hút thuốc lá để mắt được phục hồi tự nhiên.
• Bổ sung thực phẩm tốt cho mắt: Các loại rau củ giàu vitamin A (cà rốt, cà chua, bông cải xanh, ớt chuông) và acid béo Omega-3 (cá hồi, cá ngừ, dầu hạt lanh) giúp nuôi dưỡng và bảo vệ giác mạc.
• Sử dụng nước mắt nhân tạo giúp bổ sung độ ẩm và làm dịu mắt: Nên chọn loại không chất bảo quản và dùng theo hướng dẫn bác sĩ, tránh tự ý dùng các thuốc nhỏ mắt khác.

2.3. Khi nào cần gặp bác sĩ chuyên khoa mắt

Nếu đã áp dụng các biện pháp trên nhưng tình trạng mắt cay và chảy nước mắt không giảm hoặc kèm theo các dấu hiệu như sưng đỏ, đau nhức, nhìn mờ, bạn nên đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để được kiểm tra. Bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân cụ thể có thể do khô mắt, viêm kết mạc, tắc tuyến lệ hoặc bệnh lý giác mạc và từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.

3. Cách phòng ngừa mắt mỏi và cay

Dưới đây là top 3 cách phòng ngừa hiệu quả, kết hợp lối sống lành mạnh và thói quen bảo vệ mắt khoa học để ngăn ngừa mắt bị cay và chảy nước mắt.

Bảo vệ mắt khỏi tác nhân môi trường

Khi ra ngoài trong điều kiện nhiều gió, khói bụi hoặc ánh nắng mạnh, hãy đeo kính râm hoặc kính chống tia UV để giảm tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng. Việc này giúp ngăn mắt cay và chảy nước mắt đồng thời hạn chế nguy cơ viêm kết mạc và tổn thương giác mạc do tia cực tím.

Bên cạnh đó, bạn nên vệ sinh tay thường xuyên, tránh dụi mắt dù chỉ khi cảm thấy ngứa hay cộm. Bàn tay là nơi chứa nhiều vi khuẩn, nếu chạm vào mắt có thể khiến mắt bị cay và chảy nước mắt nặng hơn, thậm chí dẫn đến nhiễm trùng.

Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh

Giữ lối sống điều độ, ngủ sớm – dậy sớm – tập thể dục mỗi ngày giúp tăng cường tuần hoàn máu và nuôi dưỡng các mô mắt tốt hơn. Hạn chế tối đa việc sử dụng rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích, vì chúng có thể làm giảm chất lượng nước mắt, khiến mắt cay và chảy nước mắt dễ tái diễn.

Khi làm việc với thiết bị điện tử, hãy tuân thủ quy tắc 20-20-20: sau mỗi 20 phút, nhìn ra xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong ít nhất 20 giây. Mẹo đơn giản này cực kỳ hiệu quả để giảm mỏi, khô và cay mắt.

Tăng cường dinh dưỡng giúp mắt khỏe mạnh

Chế độ ăn uống cân bằng có vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa mắt hay bị cay chảy nước mắt. Hãy bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A, vitamin E và Omega-3 như:

• Cà rốt, cà chua, bông cải xanh và ớt chuông giúp nuôi dưỡng giác mạc và tăng sức đề kháng cho mắt.
• Cá hồi, cá ngừ, dầu hạt lanh và dầu thực vật cung cấp acid béo thiết yếu giúp ổn định tuyến lệ và duy trì độ ẩm tự nhiên của mắt.

Nếu cần, bạn có thể tham khảo bác sĩ về việc sử dụng thêm thực phẩm chức năng hỗ trợ thị lực, tuy nhiên tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc thuốc nhỏ mắt khi chưa có chỉ định chuyên môn.

Mắt hay bị cay và chảy nước mắt liên tục là dấu hiệu cho thấy mắt đang bị kích ứng hoặc mệt mỏi quá mức. Mặc dù không nguy hiểm ngay lập tức, tình trạng kéo dài có thể ảnh hưởng đến thị lực và gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày. Để được thăm khám và chăm sóc chuyên sâu, bạn có thể đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại. Liên hệ hotline 0846 403 403 để được tư vấn và đặt lịch kiểm tra mắt sớm.