Mộng thịt là một bệnh lý về mắt phổ biến, gây ảnh hưởng không nhỏ đến thẩm mỹ và thị lực của nhiều người, đặc biệt là những ai thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và trang thiết bị hiện đại, quy trình phẫu thuật mộng thịt được thực hiện an toàn, nhẹ nhàng, giúp bạn yên tâm chăm sóc sức khỏe đôi mắt một cách tốt nhất.

1. Mộng thịt (mây thịt) là gì?

Mộng thịt ở mắt là hiện tượng lớp mô liên kết ở kết mạc (phần màng mỏng bao phủ tròng trắng của mắt) tăng sinh quá mức. Lâu ngày, phần mô này sẽ phát triển theo hình tam giác hoặc hình cánh, tiến sâu vào phía trong giác mạc (lòng đen của mắt). Nếu không được xử lý, mộng thịt có thể lan rộng và gây cản trở tầm nhìn, thậm chí làm suy giảm thị lực.

Theo các nghiên cứu y khoa, nguyên nhân hàng đầu gây mộng thịt là do tiếp xúc lâu dài với tia UV từ ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, các yếu tố môi trường như bụi bẩn, gió, nhiệt độ cao và thời gian làm việc ngoài trời kéo dài cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Mộng thịt ở mắt co thể xuất hiện ở một bên hoặc cả hai bên mắt. Dù gặp ở cả hai mắt là chuyện khá thường thay, nhưng hiếm khi chúng phát triển giống nhau hoàn toàn. Khi mộng tiến triển nặng, có thể làm biến dạng giác mạc, gây loạn thị, mắt đỏ kéo dài, chảy nước mắt và khiến sinh hoạt hàng ngày bị ảnh hưởng rõ rệt.

Tùy theo vị trí, mức độ xâm lấn và tiến triển của bệnh, mộng thịt được phân loại như sau:

• Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO):
  • Độ 1: Lan đến rìa giác mạc
  • Độ 2: Lan đến giữa rìa giác mạc và bờ đồng tử
  • Độ 3: Xâm lấn đến bờ đồng tử
  • Độ 4: Bao phủ toàn bộ đồng tử
• Theo mức độ xâm lấn vào giác mạc:
  • Độ 1: < 2mm
  • Độ 2: 2 – 4mm
  • Độ 3: > 4mm
• Theo giải phẫu học:
  • Độ 1: Đầu mộng vừa lan qua rìa giác mạc
  • Độ 2: Đầu mộng chưa đến 1/2 bán kính giác mạc
  • Độ 3: Vượt 1/2 bán kính
  • Độ 4: Vượt trung tâm giác mạc
• Theo khả năng tiên lượng:
  • Mộng thịt tiến triển: Có hình dạng răng cưa, thân dày, nhiều mạch máu, dễ tái phát sau điều trị
  • Mộng thịt xơ: Đầu mộng tròn, màu trắng đục, không tiến triển, ít tái phát

Việt Nam là quốc gia có khí hậu nhiệt đới gió mùa, người dân thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng, đặc biệt là người lao động ngoài trời. Vì thế, tỷ lệ mắc mộng thịt ở mắt khá cao – dao động từ 5,2% đến gần 20%, tùy từng vùng miền.

2. Phẫu thuật mộng thịt là gì?

Khi mộng thịt ở mắt phát triển vượt quá mức kiểm soát và bắt đầu ảnh hưởng đến thị lực, gây mất thẩm mỹ hoặc có nguy cơ gây biến chứng, thì phẫu thuật mộng thịt là giải pháp điều trị tối ưu và cần thiết nhất.

Hiểu một cách đơn giản, phẫu thuật mộng thịt là quá trình bác sĩ loại bỏ phần mô kết mạc bị tăng sinh bất thường còn gọi là khối mộng để ngăn chặn việc mô này lan rộng và che phủ giác mạc. Phẫu thuật giúp khôi phục thị lực và cải thiện tính thẩm mỹ cho đôi mắt.

3. Đối tượng nên thực hiện phẫu thuật mộng thịt

Dưới đây là những đối tượng được chỉ định hoặc khuyến nghị nên thực hiện cắt mộng mắt:

1. Người bị mộng thịt từ cấp độ 2 trở lên

Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mộng thịt độ 2 là khi mô mộng đã lan đến giữa rìa giác mạc và bờ đồng tử – tức là có nguy cơ cao ảnh hưởng đến thị lực nếu để lâu. Từ cấp độ này trở lên, việc mổ mộng thịt là cần thiết để ngăn chặn tình trạng lan rộng và biến chứng nghiêm trọng hơn.

2. Không có bệnh lý tăng nhãn áp bất thường

Đối với những người có chỉ số nhãn áp ổn định, không mắc tăng nhãn áp (glaucoma), thì có thể thực hiện phẫu thuật mộng thịt ở mắt một cách an toàn. Ngược lại, nếu người bệnh đang bị tăng nhãn áp không kiểm soát, thì phẫu thuật có thể gây áp lực không tốt lên mắt và dễ dẫn đến biến chứng.

3. Tình trạng sức khỏe nội khoa ổn định

Bệnh nhân không mắc các vấn đề nghiêm trọng về tim mạch, huyết áp, hoặc tiểu đường mất kiểm soát sẽ đủ điều kiện để thực hiện phẫu thuật mộng thịt. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe tổng quát trước khi mổ để đảm bảo an toàn tối đa trong quá trình can thiệp.

4. Không bị viêm nhiễm tại mắt hoặc các bệnh lý mắt khác

Đây là yếu tố rất quan trọng. Những người đang bị viêm kết mạc, viêm giác mạc hoặc các tình trạng nhiễm trùng khác ở mắt sẽ phải điều trị khỏi hoàn toàn trước khi tiến hành mổ mộng mắt. Việc phẫu thuật khi mắt đang bị viêm sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng sau mổ và giảm hiệu quả điều trị.

4. Phương pháp phẫu thuật mộng thịt ở mắt

Hiện nay, tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, chúng tôi ưu tiên thực hiện phẫu thuật mộng thịt ở mắt bằng kỹ thuật cắt mộng ghép kết mạc tự thân. Đây được xem là phương pháp tiên tiến, an toàn và hiệu quả nhất hiện nay trong điều trị mộng thịt, với tỷ lệ tái phát dưới 1%.

Quy trình thực hiện:

• Sau khi gây tê tại chỗ bằng thuốc nhỏ mắt, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng cắt bỏ khối mộng.
• Tiếp theo, lấy một mảnh kết mạc lành từ phía thái dương trên của mắt (phần không ảnh hưởng đến thị lực), sau đó ghép vào vùng mắt đã cắt mộng.
• Mảnh ghép sẽ được cố định bằng chỉ tự tiêu hoặc keo sinh học.

Ưu điểm nổi bật:

• Giảm đau, ít khó chịu trong và sau phẫu thuật
• Tỷ lệ tái phát rất thấp, nhờ có lớp kết mạc che phủ giúp ngăn ngừa mô xơ phát triển lại
• Thời gian hồi phục nhanh, thường chỉ sau vài ngày đến một tuần
• Đảm bảo tính thẩm mỹ cho mắt sau phẫu thuật
• Không cần nằm viện, bệnh nhân có thể ra về trong ngày

5. Quy trình mổ mộng mắt

Dưới đây là các bước cụ thể trong phẫu thuật mộng thịt ở mắt:

Bước 1: Thăm khám và đánh giá tổng quát

Trước khi chỉ định mổ mộng thịt, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành:

• Kiểm tra thị lực, giác mạc và kết mạc
• Đo nhãn áp
• Đánh giá mức độ xâm lấn của mộng thịt (cấp độ)
• Hỏi tiền sử bệnh lý nội khoa như tim mạch, huyết áp, tiểu đường…
• Xác định xem có viêm nhiễm tại mắt hay không

Đây là bước cực kỳ quan trọng nhằm đảm bảo bệnh nhân đủ điều kiện sức khỏe để tiến hành phẫu thuật mộng thịt và tránh mọi rủi ro không đáng có.

Bước 2: Gây tê và chuẩn bị phẫu thuật

Khi đủ điều kiện phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được đưa vào phòng mổ vô trùng. Trước khi mổ:

• Bác sĩ sẽ nhỏ thuốc tê tại chỗ để gây tê bề mặt mắt
• Mí mắt được cố định bằng dụng cụ chuyên dụng, giúp giữ mắt mở mà không gây khó chịu
• Toàn bộ vùng quanh mắt được sát khuẩn kỹ lưỡng để đảm bảo vô trùng tuyệt đối

Bước 3: Cắt bỏ mộng thịt

Sau khi mắt được gây tê hoàn toàn:

• Bác sĩ sẽ cắt bỏ mô mộng thịt tăng sinh, đảm bảo loại bỏ toàn bộ phần xơ lan vào giác mạc
• Với kỹ thuật hiện đại, thao tác này diễn ra nhanh gọn, ít chảy máu và không gây đau

Bước 4: Ghép kết mạc tự thân (nếu có chỉ định)

Đối với phần lớn ca phẫu thuật mộng thịt ở Đồng Nai và tại hệ thống Bệnh viện Mắt Sài Gòn, phương pháp ghép kết mạc tự thân được áp dụng nhằm:

• Giảm nguy cơ tái phát gần như tuyệt đối (dưới 1%)
• Giữ tính thẩm mỹ cho mắt
• Tăng tốc độ hồi phục sau mổ

Phần kết mạc dùng để ghép thường được lấy từ vùng thái dương trên của mắt, nơi không ảnh hưởng đến thị lực. Mảnh ghép sẽ được cố định vào vị trí vừa cắt mộng bằng chỉ khâu tự tiêu hoặc keo sinh học.

Bước 5: Hoàn tất phẫu thuật và chăm sóc sau mổ

Sau khi hoàn tất thủ thuật:

• Mắt sẽ được băng lại bằng gạc sạch, bệnh nhân được theo dõi thêm một thời gian ngắn tại bệnh viện
• Bác sĩ kê đơn thuốc nhỏ mắt chứa steroid và thuốc kháng sinh để chống viêm, giảm sưng, hạn chế nguy cơ tái phát
• Bệnh nhân có thể ra về trong ngày, không cần nằm viện, và quay lại tái khám theo lịch hẹn

Thời gian thực hiện mổ mộng mắt thường chỉ khoảng 20 – 30 phút, tùy theo tình trạng cụ thể của từng người. Người bệnh có thể trở lại sinh hoạt bình thường sau 1 – 2 ngày, tuy nhiên nên tránh ánh nắng, bụi bẩn, nước bẩn và không dụi tay vào mắt trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật.

6. Chăm sóc mắt sau phẫu thuật mộng thịt

Sau khi thực hiện phẫu thuật mộng thịt, việc chăm sóc đúng cách là yếu tố then chốt giúp mắt hồi phục nhanh, giảm nguy cơ tái phát và duy trì thẩm mỹ. Dưới đây là những điều bệnh nhân cần lưu ý sau khi mổ mộng thịt:

• Dùng thuốc nhỏ mắt đúng chỉ định để giảm viêm và ngừa nhiễm trùng.
• Không dụi mắt, tránh làm lệch mảnh ghép kết mạc (nếu có).
• Đeo kính râm khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi tia UV.
• Tránh khói, bụi, nước bẩn và hóa chất.
• Không trang điểm mắt, không dùng kính áp tròng trong 2–3 tuần đầu.
• Hạn chế dùng thiết bị điện tử trong vài ngày đầu.
• Tránh vận động mạnh, không bơi lội trong 2 tuần.
• Tái khám theo lịch để theo dõi hồi phục.

7. Một số lưu ý khi phẫu thuật mộng thịt

Trước, trong và sau quá trình phẫu thuật mộng thịt, người bệnh cần đặc biệt chú ý những điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị:

• Chỉ nên phẫu thuật khi đủ sức khỏe, không mắc bệnh nội khoa nặng hoặc viêm mắt cấp.
• Không mổ quá sớm nếu mộng còn nhỏ, nhưng tránh để lan rộng gây biến chứng.
• Ưu tiên kỹ thuật ghép kết mạc tự thân để giảm nguy cơ tái phát.
• Tránh điều trị tại nhà bằng mẹo dân gian hoặc thuốc không rõ nguồn gốc.
• Hạn chế làm việc ngoài trời sau mổ, nhất là dưới nắng.
• Tái phát dễ xảy ra nếu chăm sóc không đúng cách, đặc biệt ở người trẻ hoặc tiếp xúc nhiều với tia UV.
• Nên mổ tại cơ sở chuyên khoa uy tín như Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa
• Theo dõi kỹ sau mổ và liên hệ bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường như đỏ kéo dài, sưng, đau hoặc mờ mắt.

Ngoài nguy cơ tái phát, mặc dù rất hiếm gặp với kỹ thuật hiện đại, phẫu thuật mộng thịt cũng có thể tiềm ẩn một số rủi ro hoặc biến chứng khác như:

• Nhiễm trùng: Dù phòng mổ vô trùng tuyệt đối và có kháng sinh dự phòng, nguy cơ nhiễm trùng dù nhỏ vẫn tồn tại.
• Chảy máu: Có thể xảy ra chảy máu nhẹ trong hoặc sau phẫu thuật.
• Khô mắt thoáng qua: Một số bệnh nhân có thể cảm thấy khô mắt hơn trong giai đoạn đầu hồi phục.
• Nhìn mờ tạm thời: Thị lực có thể mờ nhẹ trong vài ngày đầu sau mổ do sưng hoặc thuốc.
  Tuy nhiên, những biến chứng này thường rất hiếm và có thể được quản lý hiệu quả bởi đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm.

8. Câu hỏi thường gặp về phẫu thuật mộng thịt

8.1. Mổ mộng thịt có đau không?

Không. Trong quá trình phẫu thuật mộng thịt, mắt sẽ được gây tê tại chỗ bằng thuốc nhỏ, nên bạn hoàn toàn không cảm thấy đau. Sau mổ, có thể hơi cộm hoặc rát nhẹ trong 1–2 ngày đầu, nhưng cảm giác này sẽ giảm nhanh nếu chăm sóc đúng cách.

8.2. Sau phẫu thuật bao lâu thì mắt lành hẳn?

Thông thường, sau cắt mộng mắt, mắt sẽ hồi phục trong khoảng 7–14 ngày. Với phương pháp ghép kết mạc tự thân hiện đại, mắt phục hồi nhanh, ít sưng đỏ, thị lực cải thiện rõ rệt và có thể sinh hoạt bình thường sau vài ngày.

8.3. Tỉ lệ tái phát sau khi cắt mộng mắt là bao nhiêu?

Tùy theo phương pháp mổ. Nếu dùng phương pháp cũ, tỷ lệ tái phát có thể đến 60%. Nhưng với kỹ thuật phẫu thuật mộng thịt ở mắt bằng ghép kết mạc tự thân, tỷ lệ tái phát chỉ còn dưới 1%, đặc biệt nếu chăm sóc đúng sau mổ và bảo vệ mắt khỏi tia UV.

Lựa chọn đúng phương pháp và địa chỉ thực hiện phẫu thuật mộng thịt đóng vai trò quan trọng giúp hạn chế tối đa nguy cơ tái phát và đảm bảo hiệu quả lâu dài cho đôi mắt của bạn. Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng quy trình phẫu thuật mộng thịt hiện đại, an toàn cùng dịch vụ chăm sóc tận tình, chu đáo. Nếu bạn đang gặp vấn đề về mộng thịt, đừng ngần ngại liên hệ HOTLINE 0846 403 403 để được tư vấn và thăm khám kịp thời.