Trẻ bị đau mắt có ghèn vàng: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý

Trẻ bị đau mắt có ghèn vàng là tình trạng khá phổ biến, nhất là ở những bé có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Hiện tượng ghèn vàng ở mắt thường được phụ huynh gọi chung là “đau mắt” và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Nhiều người nghĩ đây chỉ là biểu hiện nhẹ, tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, khi ghèn vàng đi kèm sưng đỏ, chảy nước mắt nhiều hay bé quấy khóc liên tục, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề nghiêm trọng cần được thăm khám và điều trị kịp thời. Cùng tìm hiểu ngay!

1. Trẻ bị đau mắt có ghèn vàng là bệnh gì?

Hiện tượng trẻ bị đau mắt có ghèn vàng hoặc trẻ sơ sinh bị đau mắt có ghèn vàng là tình trạng khá phổ biến ở các bé trong những tháng đầu đời. Thông thường, đây là phản ứng tự nhiên của mắt khi bị kích thích hoặc nhiễm khuẩn nhẹ và trong nhiều trường hợp, có thể xử lý tại nhà bằng những cách đơn giản, an toàn.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tình trạng này cũng “vô hại”. Nếu bé xuất hiện các dấu hiệu như mắt đỏ, ghèn nhiều và đặc quánh, dính chặt mí mắt khiến bé khó mở mắt, hoặc ghèn có màu vàng đậm/xanh kèm sưng, thì rất có thể bé đang bị nhiễm trùng mắt hoặc gặp vấn đề về thị lực. Khi đó, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Trong một số trường hợp, trẻ sơ sinh bị đau mắt có ghèn vàng chỉ bị ở một bên mắt, nguyên nhân có thể là viêm tắc ống dẫn lệ. Tình trạng này thường kéo dài vài tuần nhưng không quá nguy hiểm. Ngoài ra, cơ chế tự bảo vệ của mắt cũng có thể khiến bé đổ nhiều ghèn khi mới chào đời, và đây là phản ứng sinh lý bình thường.

2. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị đau mắt có ghèn vàng

Khi trẻ bị đau mắt có ghèn vàng, cha mẹ có thể dễ dàng nhận thấy qua những biểu hiện đặc trưng. Tùy vào nguyên nhân, tình trạng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai mắt và mức độ từ nhẹ đến nặng. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Ghèn vàng hoặc xanh xuất hiện nhiều ở khóe mắt, đặc biệt vào buổi sáng khi bé vừa thức dậy.
• Mí mắt sưng nhẹ hoặc đỏ, đôi khi hai mí dính chặt với nhau do ghèn khô.
• Mắt đỏ, bé thường hay dụi mắt hoặc tỏ ra khó chịu vì cảm giác cộm rát.
• Trường hợp nặng, ghèn dính thành từng mảng làm bé khó mở mắt, kèm theo mủ đặc.
• Một số trẻ có thể bị chảy nước mắt liên tục ngay cả khi không khóc, nhất là khi nguyên nhân liên quan đến tắc tuyến lệ.

Nhận biết sớm các dấu hiệu này giúp cha mẹ có hướng xử lý kịp thời, tránh để tình trạng tiến triển thành viêm nhiễm nặng, ảnh hưởng đến thị lực của trẻ.

3. Nguyên nhân khiến trẻ bị đau mắt có ghèn vàng

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc trẻ sơ sinh bị đau mắt có ghèn vàng, từ những yếu tố sinh lý bình thường cho tới bệnh lý cần điều trị. Một số nguyên nhân thường gặp gồm:

1. Viêm kết mạc do vi khuẩn
   • Đây là nguyên nhân phổ biến khiến mắt trẻ xuất hiện nhiều ghèn và mủ. Các vi khuẩn như lậu cầu hoặc chlamydia trachomatis có thể lây từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở.
   • Triệu chứng: mắt đỏ, mí sưng, nhiều mủ đặc, ghèn làm mí mắt dính chặt sau khi ngủ.
   • Nếu không điều trị, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm như viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết.
2. Viêm kết mạc do virus
   • Thường gây đỏ mắt, chảy nhiều nước mắt và ghèn trong hoặc hơi nhầy, kèm theo các triệu chứng toàn thân như sốt nhẹ, ho.
   • Khác với vi khuẩn, viêm kết mạc do virus ít gây mủ đặc nhưng dễ lây lan sang cả hai mắt.
3. Tắc tuyến lệ
   • Khi tuyến lệ bị tắc, nước mắt không thoát xuống mũi mà chảy ra ngoài, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây ghèn vàng.
   • Dấu hiệu đặc trưng: mắt trẻ luôn ướt, ghèn vàng xuất hiện nhiều hơn khi trời lạnh hoặc có gió.
4. Dị vật trong mắt
   • Các hạt bụi, lông mi, lông thú cưng… nếu rơi vào mắt trẻ sẽ kích thích tiết ghèn để đẩy dị vật ra ngoài.
5. Vệ sinh mắt kém
   • Việc không vệ sinh mắt đúng cách hoặc để tay bẩn tiếp xúc với mắt trẻ sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn gây viêm nhiễm.

Nhìn chung, dù nguyên nhân nào thì tình trạng trẻ bị đau mắt có ghèn vàng vẫn cần được theo dõi sát sao. Nếu thấy các dấu hiệu kéo dài quá 3–5 ngày hoặc kèm sốt, sưng nặng, cha mẹ nên đưa bé đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để được thăm khám và điều trị kịp thời.

4. Trẻ sơ sinh bị ghèn vàng ở mắt có nguy hiểm không?

Trẻ sơ sinh bị ghèn vàng ở mắt thường là dấu hiệu mắt phản ứng với kích ứng hoặc nhiễm trùng nhẹ như tắc tuyến lệ bẩm sinh hoặc mắt khô. Trong trường hợp này, ghèn vàng thường không nguy hiểm và có thể cải thiện khi vệ sinh mắt đúng cách, giữ vệ sinh sạch sẽ cho bé.

Tuy nhiên, nếu ghèn vàng nhiều, kèm theo sưng đỏ mí mắt, chảy nước mắt liên tục, bé quấy khóc hoặc bỏ bú, đó có thể là dấu hiệu nhiễm trùng mắt nghiêm trọng. Ở trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch còn yếu nên bệnh lý mắt có thể tiến triển nhanh, gây viêm kết mạc, viêm giác mạc hoặc ảnh hưởng thị lực nếu không được xử lý kịp thời. Cha mẹ nên đưa bé đi khám ngay khi thấy tình trạng nặng lên và tránh tự ý dùng thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc mỡ kháng sinh.

5. Cách xử lý khi trẻ bị đau mắt có ghèn vàng

Ngay khi phát hiện trẻ bị đau mắt kèm ghèn vàng, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám để xác định nguyên nhân chính xác và được hướng dẫn điều trị phù hợp. 

• Trường hợp tắc tuyến lệ:
  • Với trẻ dưới 3 tháng tuổi, thường chỉ cần vệ sinh mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý và day nhẹ vùng túi lệ để hỗ trợ thông tuyến.
  • Từ 3 – 8 tháng tuổi, bác sĩ có thể chỉ định bơm thông tuyến lệ hoặc kết hợp tra thuốc với day túi lệ.
  • Trẻ trên 8 tháng tuổi, nếu tình trạng kéo dài, có thể được đặt ống thông lệ đạo để cải thiện lưu thông nước mắt.
• Viêm kết mạc:
  • Do virus: Bệnh thường tự khỏi sau 1–2 tuần, nhưng cần vệ sinh mắt đều đặn và theo dõi dấu hiệu nặng hơn để kịp thời can thiệp.
  • Do vi khuẩn: Cần điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, tránh lây lan và giảm nguy cơ biến chứng.
• Viêm bờ mi:
  • Nếu nhẹ, vệ sinh mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý là đủ.
  • Trường hợp nặng, bác sĩ sẽ kê thuốc kháng sinh dạng uống hoặc bôi, kết hợp làm sạch bờ mi.

Hướng dẫn vệ sinh mắt đúng cách:

1. Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước trước khi chạm vào mắt trẻ.
   
2. Dùng gạc vô trùng thấm nước muối sinh lý ấm, lau nhẹ từ khóe mắt ra đuôi mắt.
   
3. Mỗi bên mắt dùng gạc riêng, không dùng chung để tránh lây nhiễm chéo.
   
4. Chỉ vệ sinh bên ngoài mắt, không cố đưa gạc vào bên trong mí.
   
5. Bỏ gạc bẩn vào thùng rác và rửa tay lại ngay sau khi vệ sinh cho trẻ.

6. Cách phòng ngừa tình trạng ghèn vàng ở trẻ nhỏ

Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh, đặc biệt với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Để hạn chế tối đa nguy cơ trẻ bị đau mắt có ghèn vàng, cha mẹ nên:

• Giữ vệ sinh mắt hàng ngày: Dùng khăn mặt riêng, giặt sạch và phơi khô dưới nắng.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Làm sạch phòng ngủ, tránh bụi bẩn và khói thuốc.
• Hạn chế tiếp xúc với nguồn bệnh: Không để trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh đau mắt đỏ, viêm kết mạc.
• Nhắc trẻ không dụi mắt: Thói quen dụi mắt dễ đưa vi khuẩn vào mắt và gây nhiễm trùng.
• Vệ sinh tay thường xuyên: Cả người chăm sóc và trẻ cần rửa tay sạch trước khi chạm vào mắt hoặc mặt.
• Chăm sóc sức khỏe mẹ khi mang thai: Khám và điều trị các bệnh phụ khoa, tránh lây vi khuẩn/virus cho con trong lúc sinh.

7. Câu hỏi thường gặp

Trẻ sơ sinh bị ghèn vàng ở mắt có cần dùng thuốc không?
Điều này tùy thuộc nguyên nhân. Nếu ghèn vàng do nhiễm khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ hoặc mỡ kháng sinh. Với trường hợp tắc tuyến lệ nhẹ, chỉ cần vệ sinh và massage mắt theo hướng dẫn.

Bao lâu thì mắt trẻ hết ghèn sau điều trị?
Thông thường, nếu điều trị đúng nguyên nhân, mắt trẻ sẽ cải thiện sau 3–5 ngày. Tuy nhiên, với tắc tuyến lệ, tình trạng có thể kéo dài vài tuần hoặc lâu hơn.

Có nên lấy ghèn cho trẻ mỗi ngày không?
Nên vệ sinh mắt cho trẻ hàng ngày bằng nước muối sinh lý và gạc sạch, đặc biệt khi ghèn nhiều. Tránh dùng tay hoặc khăn bẩn để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.

Nếu thực hiện đúng các biện pháp vệ sinh và theo dõi sát tình trạng của trẻ, phần lớn các ca đau mắt có ghèn vàng sẽ được ngăn ngừa hoặc phát hiện sớm, từ đó xử lý kịp thời, tránh biến chứng ảnh hưởng tới thị lực sau này.

Bố mẹ nên vệ sinh mắt cho trẻ bị đau mắt có ghèn vàng đúng cách, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và không tự ý dùng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh hoặc corticoid. Chủ động chăm sóc mắt, thăm khám mắt tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa từ những dấu hiệu ban đầu sẽ giúp đôi mắt trẻ luôn khỏe mạnh và phát triển tốt.