Rận mu có nhìn thấy bằng mắt thường không?

Rận mu ở mi mắt là một tình trạng ít gặp nhưng hoàn toàn có thể xảy ra, đặc biệt ở những người có tiếp xúc gần với người đang nhiễm rận. Không giống như bụi bẩn thông thường, rận mu là ký sinh trùng có thể gây ngứa ngáy dữ dội, viêm kết mạc, thậm chí ảnh hưởng thị lực nếu không phát hiện kịp thời. Vậy rận mu có nhìn thấy bằng mắt thường không, dấu hiệu nhận biết như thế nào? Đọc ngay bài viết này nhé.

1. Rận mu là gì?

Rận mu ở mắt hay còn gọi là rận mi mắt, là một tình trạng hiếm gặp trong nhãn khoa, xảy ra khi loài rận ký sinh sống và phát triển ở vùng lông mi. Nhiều người thường nhầm lẫn rằng đây là rận từ tóc di chuyển xuống mắt, tuy nhiên theo nghiên cứu công bố năm 2009, hầu hết các trường hợp rận mi mắt thực chất là rận mu, một loài thường ký sinh ở vùng kín và lây lan lên mắt thông qua tiếp xúc tay.

Vòng đời của rận mi mắt gồm ba giai đoạn:

• Trứng: mất 6–10 ngày để nở.
• Ấu trùng: phát triển trong 2–3 tuần.
• Rận trưởng thành: sống 3–4 tuần, con cái có thể đẻ khoảng 30 trứng trong thời gian này.

2. Rận mu có nhìn thấy bằng mắt thường không?

Trong hầu hết các trường hợp, rận mu ở mi mắt rất nhỏ (1–2mm), khó phát hiện bằng mắt thường nếu chỉ nhìn thoáng qua. Tuy nhiên, khi quan sát kỹ vùng gốc lông mi đặc biệt là dưới ánh sáng tốt hoặc bằng kính lúp. Bạn có thể thấy các chấm nâu đen li ti – chính là rận trưởng thành hoặc đốm trắng như gàu dính chặt ở chân mi – đó là trứng rận.

Tuy nhỏ nhưng rận mu ở mắt lại gây ra những triệu chứng rất đặc trưng, dễ nhận biết nếu bạn để ý đến những thay đổi bất thường quanh vùng mí mắt:

• Ngứa ngáy râm ran đến dữ dội ở mí mắt, đặc biệt là vào ban đêm khi rận hoạt động mạnh.
• Cảm giác nặng mi, mỏi mắt, lông mi dính lại thành cụm, đặc biệt là sau khi ngủ dậy.
• Chảy nước mắt, ra ghèn, sưng đỏ ở mí mắt, dễ nhầm với viêm kết mạc.
• Đỏ mắt, cảm giác như có dị vật trong mắt.
• Lông mi dày hơn bất thường, hoặc có hiện tượng rụng lông mi từng chùm.
• Xuất hiện các đốm nâu/đen nhỏ bám ở chân lông mi, đôi khi có thể nhìn rõ rận đang di chuyển.
• Trứng rận màu trắng đục kết thành từng chùm ở gốc lông mi, trông giống như bụi bẩn hoặc vảy gàu rất nhỏ.

Đặc biệt, triệu chứng đầu tiên thường là ngứa, xảy ra khoảng 1–2 tuần sau khi rận bắt đầu ký sinh. Lúc này, nước bọt của rận gây dị ứng tại chỗ, khiến người bệnh liên tục dụi mắt hoặc gãi mí, từ đó làm trầy xước vùng da quanh mắt, tạo điều kiện cho vi khuẩn gây viêm giác mạc, viêm kết mạc hay viêm da mí mắt.

Một khi nghi ngờ có các triệu chứng trên, người bệnh không nên tự điều trị tại nhà, mà cần đến cơ sở y tế uy tín để soi hiển vi xác định rận, kiểm tra các vùng lông khác trên cơ thể và bắt đầu phác đồ điều trị kết hợp chuyên khoa da liễu và mắt.

3. Cách chữa rận mi mắt

Rận mi mắt tuy nhỏ nhưng lại gây ra rất nhiều phiền toái và tổn thương nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Vì mắt là vùng nhạy cảm, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý bôi thuốc hay áp dụng mẹo dân gian tùy tiện mà cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và chỉ định phương pháp phù hợp.

Các phương pháp điều trị phổ biến gồm:

1. Bôi sáp dầu hỏa kết hợp dầu gội permethrin 1%

Đây là phương pháp điều trị tại chỗ đã được ghi nhận hiệu quả trong nghiên cứu lâm sàng:

• Bôi sáp dầu hỏa lên mí mắt 2 lần/ngày để làm tắc nghẽn đường thở của rận, khiến chúng chết đi.
• Sau khoảng 2 giờ, dùng dầu gội permethrin 1% thoa lên mí mắt, giữ khoảng 10 phút rồi rửa sạch.
• Lặp lại liên tục trong 3 ngày.

Tuy nhiên, do dầu gội và sáp có thể gây kích ứng mắt, người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Một số trường hợp, bác sĩ sẽ kê thuốc mỡ dầu hỏa chuyên dùng cho mắt an toàn hơn.

2. Thuốc bôi đặc trị

• Kem permethrin: Thoa nhẹ lên vùng nhiễm, để 10 phút rồi rửa sạch.
• Dầu gội pyrethrin kết hợp piperonyl butoxide: Loại bỏ rận và trứng hiệu quả.
• Malathion: Tác dụng mạnh, nhưng không dùng quá 12 giờ để tránh kích ứng.

3. Thuốc uống

Khi điều trị tại chỗ không đáp ứng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống như:

• Ivermectin: Tiêu diệt rận từ bên trong khi chúng hút máu.
• Dầu gội Lindane: Có thể sử dụng nếu các phương pháp khác không hiệu quả, tuy nhiên phải cực kỳ cẩn trọng do nguy cơ ảnh hưởng đến hệ thần kinh.

Các biện pháp hỗ trợ điều trị:

• Giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt là vùng mắt.
• Giặt chăn, gối, ga giường, quần áo bằng nước nóng và phơi nắng kỹ để tiêu diệt trứng rận.
• Với vật dụng không giặt được, đóng kín trong túi nilon 2 tuần để cách ly rận.
• Không dụi mắt, không dùng chung khăn mặt, đồ cá nhân.

Một số người chọn sử dụng nước muối, giấm, tỏi, tinh dầu,… để trị rận. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học khẳng định hiệu quả của các biện pháp này với rận mi mắt. Đặc biệt, tuyệt đối không nhỏ giấm, dầu hay tinh dầu vào mắt vì có thể gây bỏng giác mạc, viêm nhiễm nguy hiểm.

Tốt nhất, hãy đến khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa mắt. Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ giúp bạn điều trị rận mi mắt an toàn – hiệu quả, kết hợp theo dõi sát sao để phòng tái nhiễm.

4. Một số cách phòng ngừa rận mu

Phòng ngừa rận mu, đặc biệt là rận mu ký sinh ở vùng mắt, cần bắt đầu từ việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và lối sống sinh hoạt lành mạnh. Dưới đây là những cách phòng tránh rận hiệu quả:

Vệ sinh cá nhân kỹ lưỡng

• Tắm gội thường xuyên bằng các sản phẩm có khả năng diệt khuẩn nhẹ nhàng.
• Không dùng chung khăn mặt, chăn, quần áo, gối, mũ với người khác.
• Giặt giũ và phơi nắng chăn ga gối đệm định kỳ, nhất là sau khi tiếp xúc với người có dấu hiệu nhiễm rận.

Tránh tiếp xúc lây nhiễm

• Hạn chế tiếp xúc thân mật không an toàn, đặc biệt là với người có dấu hiệu bị rận ở vùng kín hoặc mắt.
• Không chạm tay lên vùng kín rồi đưa lên mặt, mắt – đây là con đường lây lan phổ biến của rận mu từ vùng kín lên mắt.

Quan sát và kiểm tra sớm

• Nếu có dấu hiệu như ngứa mắt, nổi mẩn đỏ ở mí, lông mi dính, cần đi khám ngay.
• Khám định kỳ vùng mắt và da nếu từng có tiền sử bị rận hoặc sống trong môi trường dễ lây nhiễm.

5. Câu hỏi thường gặp

Rận mu có nguy hiểm không?
Có. Dù không gây tử vong, nhưng rận mu ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Chúng gây ngứa rát dữ dội, trầy xước da, dễ dẫn đến viêm nhiễm thứ phát. Khi ký sinh ở vùng mắt, rận mu có thể gây viêm kết mạc, viêm giác mạc – ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực nếu không điều trị kịp thời.

Rận mu từ đâu mà có?
Rận mu thường xuất hiện qua quan hệ tình dục không an toàn hoặc tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh. Ngoài ra, dùng chung đồ dùng cá nhân như khăn tắm, chăn gối, quần áo cũng có thể khiến trứng hoặc rận trưởng thành lây lan và bám vào vùng da có lông như mi mắt, lông mu, nách.

Rận mu có lây không?
Có. Đây là loại ký sinh trùng lây lan mạnh, chủ yếu qua tiếp xúc trực tiếp da – da, nhưng cũng có thể lây gián tiếp thông qua đồ dùng cá nhân. Chúng bám chặt vào gốc lông để hút máu, sinh sản, và dễ phát tán nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách.

Mặc dù rận mu ở mi mắt không phổ biến, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến sinh hoạt và sức khỏe mắt. Nếu bạn băn khoăn rận mu có nhìn thấy bằng mắt thường không, hãy nhớ rằng khi quan sát kỹ vùng gốc lông mi – đặc biệt khi có triệu chứng ngứa, đỏ mắt hay sưng mi – bạn hoàn toàn có thể phát hiện các dấu hiệu bất thường. Đừng chủ quan trước những biểu hiện nhỏ. Hãy đến ngay cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra, xác định nguyên nhân và điều trị đúng cách, tránh để bệnh lây lan hoặc tái phát nhiều lần.