Nguyên nhân và cách chữa mắt lác nhẹ hiệu quả

Mắt lác nhẹ không ảnh hưởng quá nhiều về thẩm mỹ nhưng lại có thể tiến triển và gây suy giảm thị lực nghiêm trọng. Vậy, làm thế nào để phát hiện lác mắt ở giai đoạn nhẹ để có biện pháp xử trí kịp thời? Bạn đọc hãy cùng Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa tìm hiểu trong bài viết hôm nay.

1. Thế nào là mắt lác nhẹ?

Mắt lác nhẹ được mô tả là tình trạng nhãn cầu bị trôi nhẹ nhàng khi mắt ở tư thế nhìn thẳng. Lúc này, hai mắt không cùng nhìn về một hướng mà có một mắt lệch theo hướng khác. Ở cấp độ lác nhẹ, người bệnh rất khó phát hiện do biểu hiện không rõ ràng. Chỉ khi quan sát thật kỹ hoặc dưới sự kiểm tra của chuyên gia mới có thể phát hiện hai mắt bị lệch, không đều.

Mắt lác nhẹ có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt với xu hướng cùng nhìn lệch vào trong hoặc ra ngoài. Tuỳ vào sự sai lệch của mắt khi hoạt động mà mắt lác nhẹ có thể được phân thành các loại:

• Lác ngang: Bao gồm các trường hợp có mắt lành nhìn thẳng vào vật còn mắt lác nhìn hướng ngang về mũi (lác trong) hoặc thái dương (lác ngoài).
• Lác đứng: Xảy ra khi mắt lành nhìn thẳng vào vật còn mắt lác nhìn theo hướng xuống dưới hoặc lên trên.
• Lác xoáy: Là tình trạng mắt lành nhìn thẳng vào vật còn mắt lác nhìn lệch hướng xoáy vào trong mũi hoặc xoáy ra ngoài thái dương. 

Nhiều người nghĩ rằng mắt lác nhẹ không có gì đáng ngại. Thế nhưng, nếu không có biện pháp điều trị phù hợp và kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành biến chứng nghiêm trọng, điển hình như nhược thị. Nhược thị xảy ra do não bộ từ chối hình ảnh thu về từ mắt lác. Lâu dần, não bộ và mắt lác mất dần kết nối, khiến thị lực suy giảm nhanh chóng, thậm chí là mất hoàn toàn.

2. Dấu hiệu khi mắt bị lác nhẹ

Mắt lác nhẹ thường không có biểu hiện rõ ràng nên việc nhận biết gặp khá nhiều khó khăn. Đa số người bệnh có thể xuất hiện tình trạng: mỏi mắt, mờ mắt, có tầm nhìn đôi hoặc giảm khả năng tập trung. Tuy nhiên, đây không phải là dấu hiệu điển hình nên dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề khác ở mắt.

Nếu nghi ngờ mình đang bị lác nhẹ, bạn có thể áp dụng biện pháp sau để kiểm tra tại nhà:

• Với người trưởng thành: Nhờ một người khác ngồi đối diện với mình hoặc tự ngồi đối diện với gương. Tập trung nhìn vào mắt để đánh giá mức độ tương xứng của hai mắt. Nếu vị trí của hai mắt lệch nhẹ hoặc không thể nhìn tập trung vào vật thì rất có thể đây là dấu hiệu của mắt lác nhẹ.
• Với trẻ nhỏ: Ba mẹ có thể sử dụng một món đồ chơi yêu thích và đưa đến trước mắt của trẻ. Nếu quan sát thấy hai mắt của trẻ có hiện tượng bị lệch, mất cân xứng trong khi nhìn di chuyển theo vật thì khả năng cao trẻ bị mắt lác. 

Việc tự đánh giá mắt lác ở nhà chỉ có tính chất tham khảo. Vậy nên, nếu nghi ngờ mắt của mình có dấu hiệu bị lác nhẹ, người bệnh nên chủ động đến cơ sở y tế để thực hiện các biện pháp thăm khám, kiểm tra chuyên khoa.

3. Nguyên nhân gây lác nhẹ ở mắt

Hoạt động của nhãn cầu được hỗ trợ bởi 6 cơ vận nhãn gồm 4 cơ thẳng và hai cơ chéo. Những cơ này được điều khiển bởi các dây thần kinh số III, IV và VI. Khi các dây thần kinh bị tổn thương, chức năng của cơ vận nhãn có thể bị rối loạn, gây ra tình trạng lác mắt. Có nhiều nguyên nhân được xác định là có thể gây ra lác mắt, phổ biến như:

• Di truyền: Cấu trúc, chức năng của cơ vận nhãn và hệ thống thần kinh có thể được quy định trong gen di truyền. Do đó, nếu ba mẹ bị lác thì trẻ sinh ra có nguy cơ bị lác cao hơn. Một số thống kê cho thấy, khoảng 20% bố mẹ bị lác có thể di truyền cho con. Lác bẩm sinh có thể xuất hiện ngay khi trẻ mới sinh hoặc dưới 6 tháng tuổi.
• Do tật khúc xạ: Thường xảy ra ở những trường hợp bị cận thị, loạn thị hoặc viễn thị nặng mà không có biện pháp điều trị phù hợp. Tình trạng này gây mất cân bằng trong dẫn truyền tín hiệu giữa các mắt và hệ thần kinh thị giác, rối loạn sự phối hợp giữa các cơ vận nhãn, gây ra lác. 
• Do các bệnh lý ở mắt: Lác mắt có thể là tình trạng thứ phát, xảy ra do các bệnh lý ở mắt gây tổn thương dây thần kinh thị giác như bệnh bại não, hội chứng Down, đục thuỷ tinh thể, u nguyên bào võng mạc,….

4. Cách chữa mắt lác nhẹ an toàn, hiệu quả

Trong trường hợp mắt lác nhẹ, bác sĩ thường áp dụng biện pháp chỉnh kính kết hợp với luyện tập tại nhà mà chưa cần can thiệp phẫu thuật. Mục tiêu hướng tới là giúp cải thiện và duy trì tốt thị lực, hạn chế tiền triển thành biến chứng nguy hiểm. 

4.1. Chỉnh kính

Phương pháp chỉnh kính được áp dụng cho những trường hợp mắt lác nhẹ có kèm theo tật khúc xạ như: cận thị, viễn thị hoặc loạn thị. Người bệnh cần được chỉnh kính phù hợp với độ khúc xạ của mắt, qua đó cải thiện thị lực và tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp hoạt động đồng bộ, giảm thiểu sự lệch hướng.

Quá trình chỉnh kính cần được thực hiện định kỳ dưới sự thăm khám và giám sát của bác sĩ tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với trẻ em bị lác và tật khúc xạ bởi mắt ở giai đoạn này đang phát triển, không phù hợp với các biện pháp can thiệp ngoại khoa.

4.2. Bịt mắt

Bịt mắt là phương pháp điều trị mắt lác kèm nhược thị ở trẻ em. Bác sĩ sẽ che mắt có thị lực tốt bằng miếng bịt hoặc kính chuyên dụng. Cách làm này buộc mắt lác phải hoạt động nhiều hơn, giúp cải thiện thị lực và tăng kết nối thần kinh thị giác.

Tuỳ vào tình trạng của từng trẻ mà thời gian bịt mắt sẽ có sự khác biệt, thường dao động khoảng 2 – 6 giờ/ ngày. Trong thời gian này, trẻ nên tham gia các hoạt động cần sự tập trung của mắt như: viết bài, vẽ tranh, đọc sách, xếp hình,… để đạt được hiệu quả tốt.

5. Cách trị mắt lác nhẹ và những lưu ý quan trọng

Bên cạnh các phương pháp điều trị, để cách trị mắt lác nhẹ đạt hiệu quả và ngăn ngừa bệnh tiến triển, người bệnh cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hằng ngày:

• Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, E để tăng cường sức khỏe cho mắt.
• Giảm thời gian tiếp xúc với ánh sáng xanh từ điện thoại, máy tính, tivi và các thiết bị điện tử.
• Đảm bảo môi trường học tập, làm việc có ánh sáng đầy đủ và phù hợp, tránh gây căng thẳng cho mắt.

Mắt lác nhẹ có thể kiểm soát tốt nếu được phát hiện sớm và có biện pháp xử trí phù hợp. Mong rằng với những chia sẻ hôm nay của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, bạn có thể định hướng được phương pháp phù hợp với mình. Nếu cần hỗ trợ từ chuyên gia, hãy liên hệ ngay qua Hotline: 0846 403 403.