Lác mắt bẩm sinh là một dị tật thị giác khá phổ biến, xuất hiện ở khoảng 2 – 4% trẻ sơ sinh. Tình trạng này khiến hai mắt không nhìn về cùng một hướng, làm giảm khả năng quan sát và ảnh hưởng đến sự phát triển thị lực của trẻ. Vậy lác mắt bẩm sinh có chữa được không? Mời ba mẹ cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

1. Lác mắt bẩm sinh có chữa được không?

Lác mắt bẩm sinh hoàn toàn có thể điều trị được, đặc biệt nếu được phát hiện và can thiệp sớm. Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị như đeo kính chỉnh lác, luyện tập thị giác hoặc phẫu thuật chỉnh cơ mắt tùy theo nguyên nhân và mức độ bệnh.

Theo các chuyên gia nhãn khoa, trẻ càng nhỏ, khả năng điều trị thành công càng cao. Với trẻ dưới 3 – 4 tuổi, tỷ lệ phục hồi có thể đạt đến 92%, trong khi nếu để muộn đến 6–8 tuổi, tỷ lệ này giảm còn khoảng 6–8%. Việc chậm trễ không chỉ khiến việc điều trị khó khăn hơn mà còn làm tăng nguy cơ suy giảm thị lực vĩnh viễn.

2. Nguyên nhân dẫn đến mắt lác bẩm sinh

Mắt lác bẩm sinh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, thường liên quan đến yếu tố di truyền, sự phát triển bất thường của cơ mắt hoặc các vấn đề về thần kinh. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

• Yếu tố di truyền: Trẻ có người thân bị lác trong gia đình sẽ có nguy cơ mắc lác bẩm sinh cao hơn.
• Mất cân bằng cơ vận nhãn: Khi các cơ điều khiển chuyển động của mắt phát triển không đồng đều hoặc hoạt động thiếu phối hợp, mắt dễ bị lệch hướng.
• Tật khúc xạ bẩm sinh: Cận thị, viễn thị hoặc loạn thị không được phát hiện và điều chỉnh sớm có thể làm rối loạn khả năng phối hợp giữa hai mắt.
• Tổn thương hoặc bất thường thần kinh: Các bệnh lý ảnh hưởng đến não hoặc dây thần kinh vận nhãn (như bại não, hội chứng Down, não úng thủy, u não) có thể làm mắt không di chuyển đồng bộ.
• Các bệnh lý khác: Sụp mí, đục thủy tinh thể bẩm sinh hoặc biến chứng do sinh non, nhẹ cân cũng có thể góp phần gây ra tình trạng mắt lác.

3. Phương pháp điều trị lác mắt bẩm sinh hiệu quả

3.1. Bài tập thị giác

Bác sĩ có thể hướng dẫn cha mẹ cho bé thực hiện các bài tập nhằm kích thích hai mắt phối hợp hoạt động cân bằng. Những bài tập này giúp tăng khả năng điều tiết và định hướng thị giác, thường được tiến hành dưới sự theo dõi của chuyên viên y tế để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

3.2. Phẫu thuật

Trong trường hợp bé bị lác mắt nặng hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Mục tiêu của phẫu thuật là điều chỉnh lại cơ vận nhãn, giúp hai mắt hướng đúng trục nhìn, cải thiện cả về thị lực lẫn thẩm mỹ. Sau phẫu thuật, trẻ cần được theo dõi và tập luyện thị giác để đạt kết quả tốt nhất.

3.3. Phương pháp che mắt

Bác sĩ sẽ hướng dẫn trẻ bịt một bên mắt nhằm kích thích mắt yếu hoạt động nhiều hơn. Việc che mắt giúp não “học lại” cách nhận tín hiệu từ mắt kém, từ đó cải thiện thị lực. Tùy vào từng trường hợp, trẻ có thể được chỉ định bịt mắt luân phiên hoặc bịt theo thời gian nhất định trong ngày.

3.4. Dùng kính chỉnh hình

Một số trẻ được chỉ định đeo kính điều chỉnh khúc xạ hoặc kính đặc biệt hỗ trợ điều tiết. Mục tiêu là giúp hai mắt phối hợp đồng đều hơn, tăng khả năng nhìn lập thể và giảm lệch thị lực giữa hai bên mắt. Ở một số trường hợp, bác sĩ có thể kết hợp gia phạt thị giác (phân công một mắt nhìn xa, một mắt nhìn gần) để cải thiện khả năng định vị không gian.

3.5. Dùng thuốc nhỏ mắt

Thuốc nhỏ mắt (như atropin) được sử dụng để làm mờ tạm thời mắt khỏe, buộc mắt yếu phải hoạt động nhiều hơn. Phương pháp này có tác dụng tương tự việc che mắt nhưng nhẹ nhàng và thuận tiện hơn, đặc biệt phù hợp cho trẻ nhỏ không hợp tác khi đeo miếng bịt.

4. Biện pháp hỗ trợ cha mẹ chăm sóc trẻ bị lác mắt

Chăm sóc trẻ bị lác mắt cần sự kiên trì và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và bác sĩ chuyên khoa. Dưới đây là một số biện pháp cha mẹ nên áp dụng:

• Theo dõi biến chứng: Quan sát các dấu hiệu bất thường như đỏ mắt, sưng, chảy máu hoặc đau nhiều; nếu xuất hiện cần đưa trẻ đi khám ngay để xử lý kịp thời.
• Tập luyện điều tiết cơ mắt: Sau khi vết mổ lành, cha mẹ nên hướng dẫn và khuyến khích trẻ thực hiện các bài tập luyện thị giác theo hướng dẫn của bác sĩ để giúp hai mắt phối hợp tốt hơn.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng tốt cho mắt: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E, omega-3 và kẽm (như cà rốt, cá hồi, rau xanh, trứng, trái cây tươi) giúp tăng cường sức khỏe cho mắt, hỗ trợ cải thiện thị lực.
• Hỗ trợ tâm lý cho trẻ: Lác mắt có thể khiến trẻ tự ti, đặc biệt khi đi học. Cha mẹ nên động viên, khích lệ trẻ, giúp con hiểu rằng đây chỉ là tình trạng tạm thời và có thể cải thiện nếu kiên trì điều trị.

5. Những vấn đề khi không điều trị mắt lác bẩm sinh

Nếu mắt lác bẩm sinh không được phát hiện và điều trị sớm, trẻ có thể gặp phải nhiều hậu quả ảnh hưởng đến cả thị lực lẫn tâm lý và xã hội sau này.

• Giảm hoặc mất thị lực vĩnh viễn ở một mắt: Khi một mắt lệch trục, não sẽ quen dần với việc “bỏ qua” hình ảnh từ mắt đó để tránh nhìn đôi. Về lâu dài, thị lực của mắt lác bị giảm rõ rệt, gây nhược thị không thể phục hồi nếu điều trị muộn.
• Mất khả năng nhìn lập thể: Hai mắt không còn phối hợp nhịp nhàng khiến trẻ không cảm nhận được độ sâu, khoảng cách. Điều này làm giảm khả năng quan sát, ước lượng không gian và ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày như bắt bóng, đi xe, hay định hướng trong môi trường.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và học tập: Trẻ bị lác thường mỏi mắt, nhìn mờ hoặc phải nghiêng đầu để nhìn rõ hơn, khiến việc học tập và tập trung bị hạn chế. Một số trẻ có thể bị chậm phát triển kỹ năng thị giác – vận động.
• Tác động tâm lý và xã hội: Mắt lác khiến khuôn mặt kém hài hòa, có thể làm trẻ mất tự tin, ngại giao tiếp hoặc bị bạn bè trêu chọc. Về lâu dài, điều này ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách và tâm lý của trẻ.

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc cụ về câu hỏi lác mắt bẩm sinh có chữa được không? Bệnh này nên được chẩn đoán và điều trị kịp thời để có được kết quả điều trị tốt hơn. Ở mỗi tình trạng bệnh, phương pháp điều trị cũng được điều chỉnh phù hợp. Hy vọng các chia sẻ này giúp bố mẹ hiểu thêm về bệnh và có phương pháp điều trị tốt nhất.