Đục thủy tinh thể là gì? Nguyên nhân, Dấu hiệu, Cách điều trị

Một trong số các nguyên nhân gây suy giảm, thậm chí mất thị lực vĩnh viễn là đục thủy tinh thể. Trước đây, bệnh chỉ phổ biến với những người cao tuổi nhưng những năm gần đây, tỷ lệ người trẻ tuổi mắc bệnh lý này cũng tăng cao. Theo dõi bài viết dưới đây để được đội ngũ Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa giải đáp chi tiết về bệnh lý này nhé!

1. Đục thủy tinh thể là gì?

Thuỷ tinh thể là thấu kính dạng trong suốt, có hai mặt lồi, nằm sau mống mắt. Đây là bộ phận chịu trách nhiệm điều tiết, cho ánh sáng đi qua và hội tụ tại võng mạc để chúng ta có thể nhìn thấy mọi vật. Bệnh đục thủy tinh thể là tình trạng thủy tinh thể bị mờ, không còn trong suốt như bình thường.

Điều này khiến ánh sáng không đi qua thủy tinh thể chính xác và không hội tụ được tại võng mạc. Theo đó, người bệnh sẽ có các triệu chứng điển hình như giảm thị lực, nhìn mờ và tăng nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn. 

2. Phân loại các bệnh lý đục thủy tinh thể

Theo các bác sĩ chuyên khoa, bệnh lý này có thể chia ra làm nhiều thể bệnh như sau:

2.1. Theo hình thái, mức độ

• Đục nhân: Bất thường này xảy ra khi nhân thủy tinh thể bị xơ cứng nghiêm trọng và chuyển màu vàng vượt mức ở vùng trung tâm. Trong giai đoạn đầu, các vấn đề ở thủy tinh thể này còn khiến người bệnh có triệu chứng nhìn mờ, giảm thị lực.
• Đục vỏ: Mắt bị đục thủy tinh thể dạng đục vỏ có thể xảy ra ở hai mắt và thường không cân xứng. Riêng với dạng đục vỏ này, các khổi đục trên thủy tinh thể có xu hướng to ra và nhập vào nhau để tạo thành các vùng lớn. Một khi vỏ từ bao tới nhân chuyển thành các vùng đục trắng thì được gọi là đục chín.
• Đục bao: Là vết đục nhỏ ở biểu mô và bao trước thể tinh thể nhưng không gây ảnh hưởng đến lớp vỏ.

2.2. Theo diễn biến bệnh lý

Có thể bạn chưa biết, nếu xét theo diễn biến, bệnh đục thủy tinh thể thường được chia thành các cấp độ như sau:

• Đục bắt đầu
• Đục tiến triển
• Đục gần hoàn toàn
• Đục hoàn toàn

Các bác sĩ lưu ý rằng dù là loại đục thủy tinh thể nào thì nguyên nhân sâu xa xuất phát từ cấu trúc và tỷ lệ các phân tử protein bị biến đổi. Điều này trực tiếp kích thích tạo ra các khoảng mờ đục trong thủy tinh thể, cản trở ánh sáng đến võng mạc và khiến mắt nhìn kém hơn bình thường. 

3. Nguyên nhân đục thủy tinh thể là gì?

Trên thực tế, đây là bệnh lý thường gặp ở những người lớn tuổi. Lý do có thể đến từ quá trình lão hóa tự nhiên, tai nạn giao thông, chấn thương hoặc do rối loạn bẩm sinh hay mắc các biến chứng của bệnh lý toàn thân. 

3.1. Các nguyên nhân gây ra đục thủy tinh thể

Với các ca bệnh bị đục thủy tinh thể khi về già hoặc từ khi sinh ra thì đây là bệnh lý xuất hiện như một dạng rối loạn di truyền, biến chứng của bệnh lý toàn thân hay hệ quả của quá trình lão hóa tự nhiên. 

Đồng thời, các nhân tố đến từ thói quen sống thiếu khoa học cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh lý như sau:

• Tiếp xúc trực tiếp với tia cực tím từ mặt trời
• Có tiền sử mắc các bệnh lý ở mắt như viêm kết mạc, bệnh giác mạc,… và bị tái đi tái lại nhiều lần
• Đã hoặc đang sử dụng các loại thuốc gây ra tác dụng phụ cho mắt như corticoid, thuốc chống trầm cảm,…
• Bị cận thị thoái hóa
• Có chấn thương ở vùng mắt, tai biến hoặc bị di chứng sau phẫu thuật mắt
• Được chẩn đoán mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường, béo phì, cao huyết áp,…

3.2. Các yếu tố liên quan

Bên cạnh các nhân tố trực tiếp gây ra bệnh thì các yếu tố dưới đây cũng có thể kích thích bệnh tiến triển và diễn biến nghiêm trọng hơn bao gồm:

• Chế độ ăn thiếu các chất dinh dưỡng cho mắt như vitamin, khoáng chất,… Theo thời gian, cấu trúc protein của thủy tinh thể sẽ bị suy yếu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng 
• Sử dụng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá thường xuyên
• Sống hoặc tiếp xúc nhiều với môi trường ô nhiễm lâu ngày, nhiều chất thải độc hại,…
• Bị căng thẳng thần kinh lâu dài 

4. Dấu hiệu mắt bị đục thủy tinh thể

Các triệu chứng đục thủy tinh thể của từng ca bệnh sẽ khác nhau tùy vào tình trạng bệnh. Với những người bệnh có thủy tinh thể bị đục trong giai đoạn sớm thường được ghi nhận các biểu hiện như:

• Mờ mắt
• Không nhìn rõ khi lái xe vào ban đêm
• Cảm giác như có màng che trước mắt…

Trong khi đó, với các bệnh nhân có bệnh lý diễn biến nặng sẽ có các triệu chứng điển hình hơn, bao gồm:

• Màu sắc thủy tinh thể thay đổi
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Giảm nhận thức về màu sắc
• Nhìn đôi

Về cơ bản, bệnh diễn biến khá lâu và các triệu chứng trong giai đoạn ban đầu không khác biệt nhiều so với các bệnh lý thông thường. Đây cũng là lý do nhiều người chỉ đi khám và phát hiện ra bệnh khi thủy tinh thể đã bị đục nặng. 

5. Chẩn đoán bệnh lý đục thủy tinh thể như thế nào?

Thông thường để chẩn đoán các bất thường về thủy tinh thể, các bác sĩ sẽ khám lâm sàng trước để khai thác các triệu chứng bệnh nhân đang có và tiền sử bệnh lý. Tiếp theo, bạn sẽ được hướng dẫn đo khúc xạ qua máy tự động và kiểm tra thị lực lần 2 với bác sĩ bằng cách thử nhiều loại kính mẫu khác nhau.

Trong một số trường hợp, chỉ định kiểm tra mắt bằng kính hiển vi cũng có thể được đưa ra. Bác sĩ sẽ dùng kính phóng đại để quan sát chi tiết cấu trúc của mắt và chỉ ra các bất thường bên trong mắt (nếu có). 

6. Điều trị bệnh đục thủy tinh thể ở mắt như thế nào?

Tùy vào tình trạng thị lực và giai đoạn bệnh của từng người mà bác sĩ sẽ tư vấn và hướng dẫn phương pháp điều trị đục nhân mắt phù hợp.

6.1. Theo dõi và điều chỉnh bằng kính 

Lưu ý: Phương pháp điều trị đục thủy tinh thể này chỉ được áp dụng với các bệnh nhân diễn biến bệnh chưa phức tạp và thị lực chưa bị ảnh hưởng nhiều. Phẫu thuật trong giai đoạn này chưa cần thiết. Thay vào đó, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn:

• Theo dõi định kỳ để đánh giá mắt khi thị lực chưa bị suy giảm và đánh giá chính xác tiến triển của bệnh
• Điều chỉnh kính gọng bởi bệnh đục thuỷ tinh thể có thể làm thay đổi độ khúc xạ của mắt. Việc đeo kính đúng độ có thể giúp cải thiện thị lực trong thời gian ngắn
• Cải thiện điều kiện ánh sáng ở nơi làm việc, học tập nghỉ ngơi để giảm tải áp lực điều tiết cho mắt
• Bổ sung các dưỡng chất cần thiết vào bữa ăn hàng ngày để bảo vệ mắt khỏi nguy cơ bị rối loạn thị giác

Trên thực tế, một số bệnh nhân lầm tưởng rằng sử dụng một số loại thuốc có thể làm chậm diễn biến hoặc chữa khỏi bệnh lý này, Tuy nhiên, hiện nay chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh loại thuốc nào có công dụng đảo ngược quá trình thuỷ tinh thể bị đục do lão hoá. Do đó, bạn không nên tự ý sử dụng thuốc mà nên thực hiện theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên khoa.

6.2. Phẫu thuật  

Tại Bệnh Viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, Bệnh viện tập trung vào triển khai hai phương pháp phẫu thuật đục thủy tinh thể chính như sau:

• Phẫu thuật PHACO: Kỹ thuật này sẽ điều trị bệnh bằng cách ứng dụng năng lượng siêu âm để phá vỡ nhân thủy tinh thể bị đục và hút ra qua vết mổ chỉ khoảng 2 – 3 mm. Tiếp theo, các bác sĩ sẽ đặt thủy tinh thể nhân tạo (IOL) vào vị trí cũ để thay thế và thực hiện chức năng hội tụ ánh sáng. Ưu điểm lớn nhất của phẫu thuật PHACO truyền thống là để lại vết mổ nhỏ, không cần khâu, ít đau đớn và tỷ lệ xảy ra biến chứng thấp. 
• Mổ đục thủy tinh thể bằng Laser: Đây là hình thức phẫu thuật mà trong đó các bác sĩ sẽ sử dụng tia Femtosecond Laser để điều trị bệnh một cách hoàn toàn tự động. Tia Laser sẽ cắt bao trước và phân tách nhân thủy tinh thể thành nhiều phần nhỏ. Cuối cùng, đầu máy Phaco sử dụng năng lượng siêu âm để tán nhuyễn và hút phần thủy tinh thể bị đục ra ngoài. So với phẫu thuật truyền thống, can thiệp ngoại khoa này được đánh giá cao hơn bởi an toàn hơn, tỷ lệ thành công cao và đem lại hiệu quả phục hồi thị lực nhanh chóng sau phẫu thuật.

7. Các biện pháp phòng ngừa đục thủy tinh thể

Để bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ mắc bệnh lý trên, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh dưới đây:

• Đi khám tại các Bệnh viện uy tín ngay khi có các dấu hiệu bất thường như mỏi mắt, nhìn mờ, nhòe, nhức mắt, khô mắt, rát mắt,…
• Nếu bạn có tiền sử bệnh cao huyết áp, tiểu đường,… thì phải thăm khám thường xuyên hơn và chia sẻ thật thà các biểu hiện cơ thể đang có 
• Ưu tiên lựa chọn các thực phẩm tốt cho mắt, bổ sung qua chế độ ăn uống đa dạng các loại thực phẩm khác nhau để cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho mắt
• Trang bị các thiết bị bảo hộ chuyên dụng nếu đang làm các công việc đặc thù, đeo kính mát khi đi ra ngoài để tránh tác hại của ánh mặt trời và khói bụi
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,…

8. Giải đáp câu hỏi thường gặp

8.1. Bệnh đục thủy tinh thể có nguy hiểm không?

Có. Đây là bệnh lý nguy hiểm nên được điều trị càng sớm càng tốt nếu không có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như sau:

• Tầm nhìn mờ, giảm thị lực, thậm chí là mù lòa
• Glocom (cườm nước) khiến bệnh nhân bị đỏ mắt, tăng nhãn áp
• Thay đổi khúc xạ ở mắt làm người bình thường bị cận thị nhẹ, người lão thị bị giảm số kính,…

8.2. Đục thủy tinh thể có chữa được không? 

Có. Bệnh hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả. Cụ thể, ở giai đoạn sớm, bệnh nhân sẽ được chỉ định đeo kính gọng để cải thiện thị lực. Điều quan trọng nhất cần lưu ý là hiện nay chưa có loại thuốc nào được chứng minh là có tác dụng làm ngưng hoặc đảo ngược quá trình đục thuỷ tinh thể.

Nếu bệnh đã diễn biến đến giai đoạn nặng thì bác sĩ sẽ được cân nhắc thực hiện phẫu thuật thay thuỷ tinh thể nhân tạo để chữa trị triệt để, lấy lại đôi mắt sáng khỏe cho người bệnh. 

8.3. Khi nào cần phải mổ đục thủy tinh thể?

Bệnh nhân chỉ phải cân nhắc phẫu thuật thủy tinh thể nếu bị suy giảm thị lực nghiêm trọng, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, học tập và làm việc. Với các trường hợp thủy tinh thể bị đục nhưng chưa ảnh hưởng đến thị lực nhiều thì chỉ cần đeo kính hỗ trợ, chưa cần can thiệp ngoại khoa ngay lập tức. 

Có thể nói, bài viết trên đã giải đáp chi tiết về bệnh lý đục thủy tinh thể. Để hạn chế nguy cơ mắc các biến chứng về mắt và thị lực, bạn nên thăm khám Nhãn khoa thường xuyên và duy trì các thói quen tốt. 

Để được hỗ trợ tư vấn và đặt lịch với các bác sĩ Nhãn khoa hàng đầu, vui lòng liên hệ HOTLINE 0846 403 403 để được đội ngũ Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa hỗ trợ kịp thời!