Tật khúc xạ có chữa được không? Yếu tố, Phương pháp điều trị

Tật khúc xạ là một trong những vấn đề thị giác thường gặp ở cả trẻ em và người lớn. Tình trạng này khiến mắt nhìn mờ, giảm khả năng quan sát và ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hằng ngày. Câu hỏi mà nhiều người quan tâm là: Tật khúc xạ có chữa được không? Tìm hiểu ngay trong bài viết này nhé!

1. Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị tật khúc xạ

1.1. Môi trường

Môi trường sống và học tập đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của tật khúc xạ. Trẻ em và người trưởng thành thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo, ít hoạt động ngoài trời, sẽ có nguy cơ cận thị cao hơn. Ánh sáng tự nhiên giúp điều hòa sự phát triển nhãn cầu, giảm tình trạng mắt bị kéo dài bất thường – nguyên nhân chính gây cận thị. 

Ngoài ra, việc sống trong khu vực đô thị, nơi áp lực học tập lớn và thời gian tiếp xúc gần (máy tính, điện thoại, sách vở) nhiều hơn, cũng khiến tỷ lệ mắc tật khúc xạ cao hơn so với vùng nông thôn.

1.2. Tuổi tác

Tuổi tác cũng là một yếu tố không thể bỏ qua. Ở trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn từ 6–14 tuổi, mắt vẫn đang phát triển mạnh mẽ, nên dễ xuất hiện các vấn đề khúc xạ như cận hoặc loạn thị. 

Ở tuổi trưởng thành, mắt thường ổn định hơn, tuy nhiên người lớn tuổi lại có nguy cơ cao bị lão thị hoặc đục thủy tinh thể – cả hai đều ảnh hưởng đến khả năng khúc xạ ánh sáng. Nói cách khác, ở từng giai đoạn khác nhau, nguy cơ mắc tật khúc xạ cũng thay đổi theo sự phát triển tự nhiên của mắt.

1.3. Tư thế học tập

Tư thế học tập và sinh hoạt hằng ngày tác động trực tiếp đến thị lực. Thói quen ngồi học cúi sát vở, đọc sách trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc nhìn màn hình điện tử quá gần đều làm mắt phải điều tiết nhiều hơn mức bình thường. Khi tình trạng này kéo dài, nhãn cầu dễ bị biến đổi cấu trúc, dẫn đến cận thị hoặc loạn thị. 

Do đó, việc duy trì tư thế ngồi thẳng lưng, khoảng cách từ mắt đến sách hoặc màn hình tối thiểu 30–40 cm, và đảm bảo ánh sáng đủ khi học tập là vô cùng quan trọng để bảo vệ thị lực.

1.4. Liên quan bệnh lý khác

Một số bệnh lý về mắt và toàn thân cũng có thể làm tăng nguy cơ bị tật khúc xạ. Ví dụ, bệnh đục thủy tinh thể có thể gây thay đổi khúc xạ, dẫn đến cận thị thứ phát. Bên cạnh đó, bệnh đái tháo đường không được kiểm soát tốt cũng có thể ảnh hưởng đến thủy tinh thể, gây ra những thay đổi khúc xạ tạm thời.

Ngoài ra, chấn thương mắt hoặc phẫu thuật nhãn khoa không đúng kỹ thuật cũng có thể để lại di chứng, khiến mắt khó duy trì khả năng khúc xạ chuẩn. Điều này cho thấy, chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặc biệt là các bệnh mạn tính, có ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực về lâu dài.

2. Tật khúc xạ có chữa được không?  

Câu trả lời là CÓ! Thực tế, với sự phát triển của y học hiện đại, việc cải thiện và phục hồi thị lực cho người mắc tật khúc xạ không còn là điều quá khó. 

Hiện nay, tật khúc xạ có thể được xử lý triệt để bằng nhiều phương pháp phẫu thuật khúc xạ mắt khác nhau như Femto LASIK Pro, CLEAR, Phakic IPCL, SmartsurfACE. Tuy nhiên, đối với phương pháp này không phải ai cũng phù hợp. Người bệnh cần đủ điều kiện như trên 18 tuổi, giác mạc khỏe mạnh, mắt không có bệnh lý kèm theo. 

Ngoài ra, phẫu thuật cũng tiềm ẩn một số rủi ro hiếm gặp như sẹo giác mạc hoặc chỉnh khúc xạ quá mức, vì vậy bắt buộc phải được thăm khám và chỉ định tại các bệnh viện chuyên khoa uy tín.

3. Các phương pháp điều chỉnh và hỗ trợ người bị tật khúc xạ

Hiện nay, để giúp người bị tật khúc xạ nhìn rõ hơn và duy trì chất lượng cuộc sống, có hai phương pháp hỗ trợ an toàn và phổ biến nhất: kính gọng và kính áp tròng. Mỗi phương pháp có ưu điểm riêng, phù hợp với từng nhu cầu và lối sống của người sử dụng.

3.1. Kính gọng

Kính gọng là lựa chọn truyền thống nhưng vẫn luôn hiệu quả và tiện lợi. Người dùng chỉ cần đeo kính theo đúng số đo thị lực đã được bác sĩ nhãn khoa chỉ định là có thể cải thiện ngay khả năng nhìn. Ưu điểm lớn nhất của kính gọng là dễ sử dụng, an toàn và phù hợp cho mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người cao tuổi. 

Ngoài ra, với sự phát triển của công nghệ tròng kính, hiện nay có nhiều loại kính đa tiêu cự hoặc hai tiêu cự, giúp người dùng điều chỉnh đồng thời nhiều vấn đề thị lực như cận, viễn hoặc loạn thị. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kính gọng chỉ giúp bạn nhìn rõ hơn, cải thiện tạm thời thị lực chứ không thể điều trị dứt điểm tật khúc xạ.

3.2. Kính áp tròng 

Kính áp tròng ngày càng được ưa chuộng nhờ mang lại sự tự do vận động và tính thẩm mỹ cao, đặc biệt phù hợp với những người thường xuyên chơi thể thao hoặc không muốn bị giới hạn bởi gọng kính. Để sử dụng kính áp tròng an toàn, người dùng cần tuân thủ nghiêm ngặt các bước vệ sinh và bảo quản để tránh nguy cơ viêm hoặc nhiễm trùng mắt. 

Một trong những loại kính áp tròng chuyên biệt hiệu quả nhất là kính Ortho-K. Đây là loại kính cứng đeo vào ban đêm để định hình nhẹ giác mạc, giúp ban ngày nhìn rõ mà không cần kính. Giải pháp này đặc biệt dành cho trẻ em bị cận thị nhằm làm chậm tiến triển độ cận theo thời gian, nhưng cần được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ chuyên khoa. 

4. Các phương pháp phẫu thuật khúc xạ điều chỉnh triệt để 

Hiện nay, có 4 phương pháp phổ biến để điều trị tật khúc xạ dứt điểm mà bạn có thể tham khảo: 

• Mổ mắt Phakic: Đây là giải pháp dành cho những người có độ cận – loạn rất cao hoặc giác mạc mỏng, khó mổ bằng laser. Thay vì tác động trực tiếp lên giác mạc, bác sĩ sẽ đặt thêm một thấu kính nhân tạo vào trong mắt để điều chỉnh thị lực. Điểm mạnh là an toàn, không làm mỏng giác mạc, thị lực rõ ràng sau phẫu thuật. Tuy nhiên, do phải nhập thấu kính từ nước ngoài nên thời gian chờ đợi khá lâu và chi phí thuộc nhóm cao.
• Phẫu thuật CLEAR: Công nghệ CLEAR mang đến sự phục hồi gần như tức thì, chỉ khoảng một ngày sau phẫu thuật là có thể sinh hoạt bình thường. Phương pháp này ít gây khô mắt, đồng thời tỷ lệ tái cận rất thấp nếu được thực hiện khi độ khúc xạ đã hoàn toàn ổn định.
• SmartSurfACE: Khác biệt của SmartSurfACE nằm ở việc không tạo vạt giác mạc, nhờ vậy phù hợp cho người hay chơi thể thao, vận động mạnh hoặc có giác mạc mỏng. Quá trình khử cận diễn ra rất nhanh, chỉ 15–20 giây mỗi mắt, và bạn không cần lo lắng nếu lỡ bị va chạm vào mắt sau này. Ưu thế nữa là mức chi phí nhẹ nhàng hơn, song bù lại, mắt thường cần nhiều thời gian hơn để phục hồi so với các phương pháp khác. Tuy nhiên, bệnh nhân cần chuẩn bị cho giai đoạn đầu sau mổ (2-3 ngày) sẽ có cảm giác cộm, khó chịu và thị lực phục hồi chậm hơn, cần vài tuần để dần ổn định.
• Femto Pro: Đây có thể xem là “gương mặt quen thuộc” trong điều trị tật khúc xạ, được ứng dụng rộng rãi nhất hiện nay. Toàn bộ quy trình diễn ra nhanh chóng: tạo vạt khoảng 15 giây, khử cận thêm 10 giây, và chỉ sau 2–3 ngày thị lực đã ổn định. So với SmartSurfACE, thời gian hồi phục vượt trội; nhưng khác với CLEAR, mắt vẫn cần hạn chế va chạm mạnh vì có tạo vạt. 

Để được chỉ định phẫu thuật tật khúc xạ, người bệnh thường cần đủ điều kiện: từ 18 tuổi trở lên, độ khúc xạ ổn định, giác mạc khỏe và đủ dày, không có bệnh lý mắt khác, sức khỏe toàn thân tốt (không mắc bệnh ảnh hưởng lành thương hay đang mang thai/cho con bú).

5. Cách phòng ngừa tật khúc xạ hiệu quả tại nhà

Có nhiều cách để bạn phòng ngừa tật khúc xạ tại nhà hiệu quả:

• Tập thói quen sống lành mạnh: Luôn học tập và làm việc ở nơi đủ ánh sáng, giữ khoảng cách hợp lý với sách vở và màn hình. Trẻ em cần hạn chế nhìn gần quá lâu. Khi tiếp xúc với bụi, hóa chất hoặc ánh sáng mạnh, nên đeo kính bảo hộ. Bên cạnh đó, bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E, kẽm và các chất chống oxy hóa như cà rốt, cá hồi, rau xanh để nuôi dưỡng đôi mắt khỏe.
• Nghỉ ngơi hợp lý: Bạn có thể áp dụng nguyên tắc 20-20-20: cứ 20 phút học tập, làm việc thì cho mắt nghỉ 20 giây và nhìn xa khoảng 6 mét. Thường xuyên chớp mắt, đảo mắt hoặc massage nhẹ quanh mắt để giảm căng thẳng. Với trẻ nhỏ, nên tăng thời gian hoạt động ngoài trời 1-2 tiếng/ngày và hạn chế dùng thiết bị điện tử quá lâu.
• Khám mắt định kỳ: Khám mắt thường xuyên 6–12 tháng/lần giúp phát hiện sớm tật khúc xạ và có hướng điều chỉnh kịp thời. Phát hiện sớm giúp việc điều trị nhẹ nhàng và hiệu quả hơn, tránh nguy cơ cận nặng hay biến chứng về sau.

Tật khúc xạ không thể tự biến mất theo thời gian, nhưng có nhiều phương pháp điều chỉnh và điều trị hiệu quả giúp cải thiện thị lực, từ việc sử dụng kính gọng cho đến các giải pháp can thiệp chuyên sâu như Ortho-K hoặc phẫu thuật khúc xạ. 

Ngoài ra, nếu bạn đang tìm nơi thăm khám mắt uy tín và an toàn, hãy đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để được đội ngũ bác sĩ chuyên khoa hỗ trợ và đưa ra giải pháp phù hợp nhất cho tình trạng thị lực của bạn.