Cận thị học đường ảnh hưởng nghề nghiệp tương lai thế nào?

Trong hành trình 12 năm đèn sách, nhiều học sinh không ngừng nỗ lực để đạt thành tích xuất sắc, hướng đến những ngành nghề mơ ước như Công an, Quân đội, Phi công hay Y khoa kỹ thuật cao. Tuy nhiên, một yếu tố tưởng chừng đơn giản như thị lực lại có thể là rào cản lớn nhất – khiến các em bị loại khỏi vòng sơ tuyển dù điểm thi cao.

Hiện nay, cận thị học đường ảnh hưởng nghề nghiệp đang là vấn đề được giới chuyên môn cảnh báo. Không ít học sinh giỏi bị từ chối vì không đạt yêu cầu thị lực theo quy định khắt khe của các ngành đặc thù.

1. 12 năm học xuất sắc – vẫn bị loại vì thị lực kém

Nhiều bậc phụ huynh bất ngờ khi biết rằng một số ngành như Công an, Quân đội, Hàng không không chấp nhận học sinh có tật khúc xạ – kể cả khi đã phẫu thuật mắt.

Cụ thể:

• Ngành Công an nhân dân: Không chấp nhận cận thị dưới bất kỳ hình thức nào, cả đã mổ mắt. (Thông tư 45/2019/TT-BCA)
• Ngành Quân đội: Cho phép cận dưới -3.00 độ, thị lực sau chỉnh kính phải đạt tối thiểu 8/10 mỗi mắt. (Thông tư 50/2022/TT-BQP)
• Phi công và tiếp viên Hàng không: Cấm tuyệt đối tật khúc xạ, kể cả loạn hay viễn, và không được mổ mắt.
• Một số ngành Y kỹ thuật cao, PCCC, cứu hộ cứu nạn: Yêu cầu mắt sáng tự nhiên, không kính, không can thiệp phẫu thuật.

Như vậy, dù con bạn đạt học lực loại giỏi, điểm thi vượt chuẩn, nhưng chỉ cần không đáp ứng thị lực, các em sẽ không vượt qua vòng sơ tuyển ngành.

2. Cận thị tiến triển âm thầm, nhưng hậu quả rất thật

Cận thị học đường thường xuất hiện từ cấp 2. Tốc độ tăng từ 0.75–1.00 độ mỗi năm, nhiều học sinh có thể đạt mức cận trên 6–7 độ vào năm lớp 12 – vượt xa giới hạn chấp nhận của đa số ngành đặc thù.

Cận thị không chỉ là con số trên giấy. Hậu quả kéo theo là:

• Không đủ điều kiện sơ tuyển các trường học viện khối ngành đặc thù
• Đeo kính dày gây cản trở vận động, ảnh hưởng thi thể lực
• Không thể mổ mắt đúng thời điểm vì chưa đủ tuổi hoặc độ chưa ổn định
• Phẫu thuật sai thời gian có thể mất luôn cơ hội xét tuyển

Phụ huynh thường chỉ nhận ra vấn đề khi đã quá muộn, khi con đã bước vào giai đoạn định hướng nghề nghiệp, hoặc thậm chí sau khi nộp hồ sơ.

3. Chủ quan vì điểm cao, nhiều học sinh mất cơ hội vào ngành mơ ước

Phần lớn phụ huynh tập trung vào thành tích học tập mà bỏ qua yếu tố thị lực. Trong khi đó, rất nhiều ngành nghề kiểm tra thị lực ngay từ khâu sơ loại hồ sơ hoặc khám sức khỏe đầu vào.

Câu chuyện đáng tiếc nhất là: con đạt điểm xét tuyển cao, hồ sơ tốt, sức khỏe toàn diện – nhưng chỉ vì mắt cận, giấc mơ nghề nghiệp bị từ chối ngay bước đầu.

Một số phụ huynh cho rằng có thể “mổ mắt rồi tính”, nhưng không phải ngành nào cũng chấp nhận mắt đã can thiệp phẫu thuật. Mặt khác, nếu mổ sai thời điểm, có thể ảnh hưởng thị lực lâu dài và không đạt chuẩn y khoa ngành.

4. Giải pháp kiểm soát cận thị theo hướng định hướng nghề nghiệp

Để không đánh mất cơ hội của con, phụ huynh nên chủ động kiểm soát thị lực ngay từ sớm – đặc biệt từ lớp 6 trở đi, khi trẻ bắt đầu tăng tình trạng học tập. Khuyến nghị từ chuyên gia nhãn khoa:

1. Khám mắt định kỳ mỗi 6 tháng, đặc biệt từ 12 tuổi trở lên
2. Tầm soát độ cận tăng theo từng năm học, không chỉ khi con kêu mỏi mắt
3. Áp dụng phương pháp kiểm soát cận thị đã được chứng minh:
   • Kính Ortho-K (đeo ban đêm): giúp nhìn rõ ban ngày mà không cần kính, thích hợp với học sinh luyện thi ngành đặc thù
   • Atropin nồng độ thấp: giúp làm chậm quá trình tăng độ
   • Kính chức năng kiểm soát cận thị: như kính DIMS hoặc HAL đã được nghiên cứu lâm sàng
4. Tuyệt đối không phẫu thuật khúc xạ mắt khi chưa có chỉ định rõ ràng, nếu con đang có định hướng thi ngành không chấp nhận phẫu thuật khúc xạ

5. Khám thị lực tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa

Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa hiện cung cấp gói khám chuyên sâu dành cho học sinh THCS–THPT, giúp phụ huynh theo dõi chính xác tình trạng thị lực và lên kế hoạch kiểm soát theo lộ trình học tập và định hướng nghề nghiệp của con.

Gói khám bao gồm:

• Đo khúc xạ chính xác, đánh giá khả năng tăng độ
• Đo thị lực sau chỉnh kính và không kính
• Tư vấn phù hợp với ngành nghề học sinh muốn theo đuổi
• Đề xuất giải pháp kiểm soát cận cá nhân hóa theo độ tuổi, lối sống

Trong suốt 12 năm học, một đôi mắt khỏe mạnh chính là nền tảng giúp học sinh giữ vững cơ hội nghề nghiệp tương lai. Đừng để cận thị học đường ảnh hưởng nghề nghiệp của con, nhất là khi việc kiểm soát thị lực hoàn toàn có thể bắt đầu từ hôm nay.