Mắt lác ngoài: Triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị

Mắt lác ngoài là một trong những biểu hiện hình thái thường gặp ở bệnh nhân bị lác. Vậy, bạn có thể nhận diện tình trạng này qua dấu hiệu nào, mức độ nguy hiểm và cách điều trị ra sao? Bài viết hôm nay của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà sẽ giúp bạn làm rõ hơn về vấn đề này.

1. Mắt lác ngoài là gì?

Mắt lác ngoài là tình trạng lệch trục nhãn cầu khiến hai mắt không thể nhìn thẳng, trong khi một mắt nhìn thẳng về phía trước thì mắt còn lại bị lệch ra phía ngoài, gần tai. Mắt lệch và mắt thẳng có thể hoán đổi luân phiên cho nhau ở từng thời điểm. Hiện tượng lác ngoài xảy ra thường xuyên hơn khi người bệnh tập trung quan sát các vật ở khoảng cách xa.

Một trong những nguyên nhân gây ra lác ngoài là tổn thương hệ thần kinh điều khiển vận động mắt, điển hình là liệt dây thần kinh số ba. Dây thần kinh này kiểm soát cơ thẳng trong, cơ giúp đưa mắt vào trong. Khi dây thần kinh bị liệt, cơ yếu đi khiến mắt lệch ra ngoài. Lác ngoài do liệt thần kinh thường gặp ở người lớn và cần được khám kỹ để xác định nguyên nhân chính xác.

2. Nguyên nhân gây lác ngoài

• Di truyền: Cấu trúc và chức năng của mắt được quy định bởi các gen. Vậy nên, khi ông bà hoặc bố mẹ bị lác thì nguy cơ con bị lác cũng cao hơn bình thường. Lác ngoài bẩm sinh có thể xảy ra trong vòng 6 tháng đầu đời.
• Bệnh lý: Bao gồm các bệnh lý ở mắt hoặc các bệnh lý toàn thần như đục thuỷ tinh thể, bất đồng khúc xạ, basedow, tiểu đường,….
• Cận thị nặng: Là một yếu tố nguy cơ dẫn đến lác ngoài cơ năng. Ở những người bị cận thị cao, mắt không cần điều tiết để nhìn gần, dẫn đến tình trạng ít sử dụng cơ hội tụ trong thời gian dài. Việc này có thể làm mất cân bằng giữa điều tiết và hội tụ, khiến một mắt dễ lệch ra ngoài. Tuy nhiên, không phải ai bị cận nặng cũng sẽ bị lác ngoài.

Nguyên nhân trực tiếp gây lác ngoài thường do tổn thương dây thần kinh số 3 hoặc các vấn đề ở cơ vận nhãn khiến hai mắt không thể phối hợp đồng bộ với nhau. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắt lác ngoài:

3. Triệu chứng khi bị mắt lác ngoài

Dấu hiệu nhận biết dễ dàng nhất của tình trạng lác ngoài là con ngươi của một hoặc cả hai bên mắt bị lệch ra ngoài, về phía gần tai khi người bệnh nhìn vào một vật. Bên cạnh đó, người bị lác ngoài có thể mắc kèm một số triệu chứng khác như:

• Giảm thị lực ở bên mắt lác khiến tầm nhìn của người bệnh bị mờ nhòe, không rõ nét.
• Tầm nhìn đôi (song thị) xảy ra do hai mắt thu về hai hình ảnh khác nhau.
• Người bệnh có thói quen nghiêng đầu hoặc nheo mắt để nhìn rõ hơn.
• Dễ bị nhức mỏi mắt hoặc đau đầu do mắt và các cơ vận nhãn phải tăng hoạt động để điều chỉnh mắt.
• Dễ bị ngã, gặp khó khăn khi thực hiện các thao tác đòi hỏi sự tập trung và phối hợp nhiều.

4. Mắt lác ngoài có nguy hiểm không?

Mắt lác ngoài không gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhược thị. Khi đó, não sẽ dần bỏ qua hình ảnh từ mắt yếu để tránh song thị, khiến thị lực mắt này suy giảm nghiêm trọng. Nếu không can thiệp, tình trạng có thể tiến triển đến mức mất thị lực vĩnh viễn.

Ngoài ra, mắt lác cũng gây ra những ảnh hưởng nhất định đến cuộc sống của người bệnh, điển hình như:

• Mất khả năng nhận thức chiều sâu, giảm khả ước tính khoảng cách và nhận định không gian nên dễ bị vấp ngã, tai nạn.
• Thị trường của mắt bị thu hẹp làm giảm tầm nhìn của người bệnh.
• Ảnh hưởng đến cơ nâng mi dẫn đến hiện tượng sụp mí.
• Làm giảm thẩm mỹ, gây ra tâm lý tự ti, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và cơ hội việc làm của người bệnh. 

5. Phương pháp điều trị mắt lác ngoài

Mục tiêu trong điều trị mắt lác ngoài là cải thiện thị lực cho mắt lác, tăng cường khả năng phối hợp thị giác hai mắt và điều chỉnh mắt lác về trạng thái cân bằng, lấy lại thẩm mỹ khuôn mặt. Những phương pháp được áp dụng phổ biến hiện nay gồm:

• Đeo kính: Là biện pháp quan trọng hàng đầu cho những người bị lác ngoài do các tật khúc xạ. Việc đeo kính phù hợp giúp khôi phục thị lực, qua đó tăng cường khả năng hợp thị, ngăn mắt lác ngoài tiến triển nghiêm trọng hơn.
• Bịt mắt: Sử dụng các miếng bịt mắt chuyên dụng hoặc nhỏ thuốc giãn đồng tử để làm mất thị lực tạm thời ở mắt lành. Cách này giúp kích thích mắt lác hoạt động tốt hơn, tăng kết nối tín hiệu giữa mắt lác với não bộ nhờ vậy cải thiện thị lực của người bệnh. Phương pháp này được sử dụng để điều trị nhược thị ở bệnh nhân lác ngoài.
• Luyện tập thị giác: Người bệnh có thể được hướng dẫn một số bài tập thị giác giúp tăng khả năng tập trung và phối hợp của hai mắt. Tuỳ vào tình trạng của từng người mà bác sĩ sẽ lựa chọn một số bài tập như: tập nhìn chuỗi Brock, bài tập với thẻ trùng, bài tập với gương xoay,..
• Phẫu thuật: Thường chỉ định cho bệnh nhân lác nặng, không cải thiện sau khi áp dụng các biện pháp khác. Phẫu thuật lác không giúp cải thiện thị lực hay tầm nhìn mà tác động vào các cơ vận nhãn để điều chỉnh trục nhãn cầu, đưa mắt về vị trí cân bằng.

Mắt lác ngoài là một dạng thường gặp trong bệnh lý mắt lác. Cơ chế bệnh và nguyên tắc điều trị lác ngoài không có nhiều sự khác biệt. Người bệnh chỉ cần thăm khám sớm, tuân thủ chỉ định điều trị và hướng dẫn của bác sĩ để khắc phục tình trạng này. Nếu vẫn còn thắc mắc về tình trạng này, bạn có thể liên hệ với Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà qua hotline: 0846 403 403 để được giải đáp sớm nhất.