Cataract là gì? Đây là một trong những bệnh lý về mắt phổ biến nhất, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi. Khi thủy tinh thể trở nên mờ đục, thị lực sẽ suy giảm dần, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động hằng ngày như đọc sách, lái xe hay nhận diện khuôn mặt. Trong bài viết này, cùng Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà tìm hiểu ngay về bệnh Cataract, nguyên nhân gây ra và các phương pháp điều trị hiệu quả nhé!

1. Cataract là gì?

Cataract là thuật ngữ Y học quốc tế dùng để chỉ tình trạng đục thủy tinh thể. Đây là một trong những bệnh lý về mắt phổ biến nhất hiện nay. Từ “Cataract” có nguồn gốc từ tiếng La-tinh, mang nghĩa là “thác nước”. Cách gọi này xuất phát từ đặc điểm lâm sàng khi thủy tinh thể bị đục: phần mắt vốn trong suốt trở nên mờ trắng, giống như dòng nước chảy xiết che khuất tầm nhìn.

Trong điều kiện bình thường, thủy tinh thể là một thấu kính trong suốt nằm phía sau mống mắt, có chức năng hội tụ ánh sáng để tạo hình ảnh rõ nét trên võng mạc. Khi bị đục, cấu trúc này mất đi độ trong, khiến ánh sáng không thể truyền qua trọn vẹn. Kết quả là người bệnh nhìn mọi vật mờ dần, như có một lớp sương mù che phủ trước mắt.

2. Nguyên nhân gây bệnh Cataract

 Về cơ bản, có ba yếu tố chính dẫn đến bệnh, bao gồm bẩm sinh, lão hóa và chấn thương mắt. Ngoài ra, cataract cũng có thể xuất hiện như biến chứng thứ phát sau một số bệnh lý, chẳng hạn như tăng nhãn áp hoặc tiểu đường.

Bên cạnh những yếu tố chính, một số yếu tố nguy cơ khác cũng góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh cataract, bao gồm:

• Tiền sử gia đình có người từng bị cataract.
• Viêm mắt hoặc tổn thương mắt trong quá khứ.
• Can thiệp phẫu thuật mắt trước đó.
• Lạm dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá.
• Mắc các bệnh lý mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, béo phì.
• Tiếp xúc thường xuyên với tia cực tím hoặc tia phóng xạ ion hóa.
• Bệnh nhân có thói quen lạm dụng các thuốc nhỏ mắt chứa corticosteroid

3. Các triệu chứng thường gặp của đục thuỷ tinh thể

Đục thủy tinh thể thường tiến triển chậm, khiến người bệnh khó nhận ra trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, theo thời gian, tình trạng này sẽ biểu hiện rõ rệt qua nhiều triệu chứng ảnh hưởng trực tiếp đến thị lực và chất lượng cuộc sống. Một số dấu hiệu phổ biến có thể kể đến như:

• Thị lực mờ hoặc giảm dần: Người bệnh cảm thấy mắt như nhìn qua một lớp sương mờ, làm cho hình ảnh không còn sắc nét.
• Khó nhìn vào ban đêm: Đặc biệt khi lái xe hoặc di chuyển trong điều kiện ánh sáng yếu, tầm nhìn bị hạn chế rõ rệt.
• Chói sáng và lóa mắt: Khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh hoặc đèn pha, mắt dễ bị chói, khó chịu.
• Thấy quầng sáng quanh nguồn sáng: Người bệnh có thể nhìn thấy quầng sáng nhiều màu quanh bóng đèn, mặt trời hoặc đèn xe.
• Nhìn đôi hoặc hình ảnh bị biến dạng: Trong một số trường hợp, thủy tinh thể đục gây ra hiện tượng nhìn đôi, khiến mắt khó tập trung.
• Thay đổi số kính thường xuyên: Người mắc cataract có thể phải thay kính nhiều lần trong thời gian ngắn do thị lực liên tục biến đổi.

4. Phương pháp phẫu thuật nào phù hợp để chữa đục thủy tinh thể?

Hiện nay, phẫu thuật đục thủy tinh thể là phương pháp điều trị duy nhất và hiệu quả nhất cho bệnh đục thủy tinh thể. Trong số các kỹ thuật đang được áp dụng, phẫu thuật Phaco là phương pháp phổ biến và tiên tiến nhất. Với kỹ thuật này, bác sĩ sử dụng sóng siêu âm để tán nhuyễn phần thủy tinh thể đã bị đục thành nhiều mảnh nhỏ, sau đó hút ra ngoài qua một vết mổ rất nhỏ. Tiếp đó, một thủy tinh thể nhân tạo được đặt vào để thay thế cho thủy tinh thể cũ, giúp phục hồi khả năng nhìn rõ.

Phaco được đánh giá cao nhờ những ưu điểm nổi bật: thời gian phẫu thuật nhanh, ít xâm lấn, hầu như không gây chảy máu, bệnh nhân ít đau và có thể xuất viện ngay trong ngày. Quá trình hồi phục thị lực thường diễn ra sớm, giúp người bệnh sớm trở lại sinh hoạt bình thường.

5. Cách phòng ngừa mắc bệnh Cataract

Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ mắc bệnh, nhưng việc áp dụng những biện pháp phòng ngừa khoa học sẽ giúp làm chậm tiến trình phát triển bệnh. Dưới đây là những cách phòng ngừa hiệu quả:

5.1. Kiểm soát và điều trị bệnh tiểu đường

Tiểu đường là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra đục thủy tinh thể. Người bệnh cần duy trì lượng đường huyết ổn định trong giới hạn cho phép, tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó, việc theo dõi và điều trị sớm các biến chứng về mắt do tiểu đường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế nguy cơ mắc Cataract.

5.2. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh

Một thực đơn cân đối, giàu dưỡng chất có tác dụng bảo vệ mắt và nâng cao sức khỏe toàn diện. Các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin C, kẽm, mangan, đồng và beta-carotene giúp tăng cường khả năng chống oxy hóa, từ đó giảm thiểu tổn thương cho thủy tinh thể. 

5.3. Bảo vệ mắt khỏi tác hại của ánh sáng có hại

Tia cực tím (UV), bức xạ hay ánh sáng công suất cao từ đèn pha, tia X, đèn cao áp đều có thể gây hại cho mắt và thúc đẩy sự hình thành đục thủy tinh thể. Do đó, khi phải làm việc hoặc di chuyển ngoài trời, bạn nên sử dụng kính râm đạt chuẩn, đội nón rộng vành hoặc các dụng cụ bảo hộ phù hợp để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc trực tiếp với các loại tia có hại này.

6. Các thắc mắc thường gặp

6.1. Mắc bệnh Cataract có nguy hiểm không?

Đục thủy tinh thể (Cataract) là một bệnh lý nguy hiểm bởi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Ngoài nguy cơ mất thị lực, bệnh còn có thể gây ra nhiều biến chứng khác như tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào, hoặc teo dây thần kinh thị giác. 

Những biến chứng này không chỉ làm suy giảm chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lao động và sinh hoạt hằng ngày của người bệnh.

6.2. Sau khi mổ Cataract có bị lại không?

Phẫu thuật Phaco là phương pháp được đánh giá là an toàn, với tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên, sau phẫu thuật, một số bệnh nhân có thể gặp tình trạng thị lực mờ trở lại. Nguyên nhân thường gặp nhất là hiện tượng đục bao sau, một biến chứng phổ biến sau mổ. May mắn là tình trạng này có thể khắc phục dễ dàng bằng thủ thuật laser YAG, một phương pháp nhẹ nhàng và ít xâm lấn, giúp phục hồi thị lực nhanh chóng.

6.3. Khi nào cần thăm khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nhãn khoa ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ đục thủy tinh thể, bao gồm:

• Thị lực mờ hoặc nhìn đôi.
• Nhìn lóa khi gặp ánh sáng mạnh.
• Khó quan sát rõ trong điều kiện thiếu sáng.
• Thị lực giảm đáng kể, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt.

Phẫu thuật đục thủy tinh thể chỉ được chỉ định khi tình trạng bệnh gây suy giảm nghiêm trọng thị lực hoặc cản trở bác sĩ trong việc chẩn đoán các bệnh lý khác ở phía sau mắt. 

6.4. Người trẻ có thể bị Cataract không?

Có. Mặc dù đục thủy tinh thể thường gặp ở người cao tuổi, bệnh vẫn có thể xuất hiện ở người trẻ do nhiều nguyên nhân khác nhau như: chấn thương mắt, mắc các bệnh lý toàn thân (đái tháo đường, viêm màng bồ đào), sử dụng thuốc corticoid kéo dài, hoặc yếu tố bẩm sinh.

Hiểu rõ Cataract là gì sẽ giúp bạn nhận diện sớm các dấu hiệu và định hướng được phương pháp điều trị phù hợp. Dù là nguyên nhân do tuổi tác, bệnh lý hay yếu tố môi trường, việc thăm khám định kỳ và can thiệp kịp thời sẽ mang lại hiệu quả tối ưu hơn với người bệnh. 

Nếu bạn còn bất cứ thắc mắc nào liên quan, đừng ngần ngại liên hệ ngay Hotline 0846 403 403 của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà để được thăm khám và tư vấn chính xác nhất.