Nhiều người, đặc biệt là trung niên và người cao tuổi, thường chia sẻ rằng họ nhìn thấy những đốm nhỏ hoặc vệt đen li ti bay lơ lửng trước mắt như những “con ruồi bay”. Vậy hiện tượng ruồi bay trước mắt là gì, nguyên nhân do đâu và có cách chữa hiệu quả nào giúp cải thiện tình trạng này không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn để chủ động bảo vệ mắt của mình.

1. Hiện tượng ruồi bay trước mắt là gì?

Hiện tượng ruồi bay trước mắt là cách gọi dân gian để chỉ tình trạng vẩn đục dịch kính, một bệnh lý thường gặp ở mắt. Dịch kính là khối chất dạng gel trong suốt nằm giữa thủy tinh thể và võng mạc, giúp duy trì hình dạng nhãn cầu và dẫn truyền ánh sáng đến võng mạc. 

Khi cấu trúc dịch kính bị biến đổi, xuất hiện các sợi collagen bị kết tụ hoặc tế bào bong tróc trôi nổi trong đó, chúng sẽ tạo ra những bóng mờ in lên võng mạc, khiến người bệnh có cảm giác như có “ruồi” hay “chấm đen” bay qua trước mắt.

Các biểu hiện đặc trưng giúp nhận biết ruồi bay trước mắt gồm:

• Xuất hiện các đốm nhỏ màu đen hoặc xám di chuyển khi mắt di chuyển, giống như ruồi, muỗi hay sợi chỉ lơ lửng.
• Nhìn thấy các vệt nguệch ngoạc, mạng nhện, vòng tròn hoặc sợi mảnh trôi nổi trong tầm nhìn.
• Các đốm này thường thấy rõ nhất khi nhìn vào nền sáng như tường trắng, giấy trắng hoặc bầu trời ban ngày.
• Khi nháy hoặc đảo mắt, các đốm di chuyển theo nhưng không mất hẳn, đôi khi còn tăng lên về số lượng theo thời gian.

2. Nguyên nhân gây ruồi bay trong mắt

Nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Lão hoá tự nhiên (Thoái hóa dịch kính): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Theo tuổi tác hoặc do một số yếu tố bệnh lý, dịch kính có thể co lại và hình thành các đốm vẩn đục. Những vẩn đục này di chuyển cùng mắt, tạo cảm giác như ruồi bay hoặc chấm đen trước mắt. 
• Bong dịch kính sau: Đây là tình trạng dịch kính tách ra khỏi võng mạc. Khi dịch kính kéo theo các hạt vẩn đục, mắt có thể nhìn thấy các điểm hoặc sợi mờ di chuyển, đặc biệt khi nhìn vào nền sáng.
• Bong võng mạc: Bong võng mạc là một biến chứng nghiêm trọng, có thể gây mất thị lực nếu không điều trị. 
• Xuất huyết dịch kính: Nếu có mạch máu bị vỡ (do chấn thương, bệnh tiểu đường, tân mạch bệnh lý…), máu sẽ lan vào khoang dịch kính và tạo thành các “đám mây” tối hoặc đốm nhỏ di chuyển theo mắt.
• Viêm nội nhãn hoặc viêm màng bồ đào: Tình trạng viêm làm tăng số lượng tế bào viêm và mảnh vụn bên trong dịch kính. Các hạt này trôi nổi tự do và tạo cảm giác như có muỗi bay, đốm đen hoặc sợi mờ trước mắt.
• Chấn thương mắt: Va đập mạnh, dị vật hoặc tổn thương trực tiếp có thể làm vỡ mạch máu, rách mô hoặc làm dịch kính biến đổi, tạo ra các đốm đen trong tầm nhìn.
• Cận thị nặng: Mắt dài hơn bình thường khiến dịch kính dễ bị hóa lỏng, bong tách sớm hoặc hình thành các sợi vón cục, làm tăng nguy cơ ruồi bay. Người cận nặng thường gặp tình trạng này sớm hơn tuổi.
• Hậu phẫu thuật mắt: Sau các phẫu thuật như phẫu thuật đục thủy tinh thể, mổ lasik hoặc phẫu thuật võng mạc, sự thay đổi cấu trúc bên trong mắt có thể dẫn đến bong dịch kính, rỉ máu nhẹ hoặc xuất hiện mảnh vụn, từ đó gây ruồi bay.

3. Cách chữa hiện tượng ruồi bay trước mắt

3.1. Phớt lờ những đốm đen

Nếu các triệu chứng không quá nghiêm trọng, bạn có thể chỉ cần quan sát và theo dõi hiện tượng này. Nhờ khả năng “phớt lờ” của não bộ, người mắc thường dần thích nghi với những đốm đen trong mắt, giảm cảm giác khó chịu.

Tuy nhiên, nếu các đốm đen trở nên nghiêm trọng hoặc thị lực bị ảnh hưởng, bạn nên đi khám bác sĩ kịp thời. Về cơ bản, người bệnh không thể tự đánh giá mức độ nghiêm trọng của hiện tượng này, vì nhiều vấn đề mắt nguy hiểm có thể bắt đầu với triệu chứng rất giống nhau.

3.2. Phẫu thuật hút bỏ dịch kính

Đây là phẫu thuật chuyên sâu, tồn tại các nguy cơ như đục thủy tinh thể sớm, nhiễm trùng hoặc bong võng mạc. Do đó, phương pháp này chỉ được chỉ định cho các trường hợp rất nặng, khi vẩn đục dày đặc che lấp tầm nhìn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hoặc kèm theo các bệnh lý đáy mắt khác. 

Ngoài ra, phương pháp này đặc biệt phù hợp với với những trường hợp đục dịch kính nghiêm trọng, khi các biện pháp khác không hiệu quả, và có nguy cơ biến chứng như chấn thương, bong võng mạc, đục thuỷ tinh thể, hoặc chảy máu trong mắt.

3.3. Điều trị bằng tia laser

Phương pháp này cần được bác sĩ chuyên khoa đáy mắt thăm khám kỹ lưỡng để chỉ định, không phải trường hợp vẩn đục nào cũng có thể bắn Laser. Điều trị ruồi bay bằng tia Laser được ưu tiên khi đục dịch kính nằm đủ xa võng mạc và thủy tinh thể. Thủ thuật đơn giản, không đau, thực hiện 10 – 30 phút và bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường ngay sau đó.

Laser xử lý ruồi bay theo ba cách:

• Bay hơi: làm các sợi/đốm nhỏ biến thành khí.
• Định vị: cắt các sợi mảnh để chúng rơi xuống dưới, tránh cản tầm nhìn.
• Làm thưa: giảm mật độ khi số lượng sợi nhiều hoặc khó bay hơi.

4. Cách bảo vệ sức khỏe mắt trước hiện tượng ruồi bay

Để hạn chế nguy cơ xuất hiện hiện tượng ruồi bay, bạn cần chăm sóc mắt đúng cách và duy trì lối sống khỏe mạnh. Những thói quen đơn giản nhưng đều đặn dưới đây sẽ giúp mắt khỏe hơn và giảm các vấn đề liên quan đến dịch kính:

• Bảo vệ mắt và đảm bảo cho mắt nghỉ ngơi: Tránh làm việc hoặc xem màn hình trong môi trường thiếu sáng vì dễ khiến mắt căng thẳng. Ngoài ra, cần đeo kính râm khi ra nắng và dùng kính bảo hộ khi bơi để hạn chế tác động của tia UV, hoá chất và nước hồ bơi.
• Cung cấp đầy đủ dưỡng: Chế độ dinh dưỡng và uống đủ nước giúp duy trì quá trình trao đổi chất ở mắt, làm chậm quá trình lão hóa tự nhiên, tuy nhiên không thể làm biến mất các vẩn đục đã hình thành.
• Khám mắt định kỳ: Nếu bạn thấy số lượng đốm đen tăng đột ngột, kèm theo các triệu chứng như chớp sáng, mất thị lực hoặc nhìn mờ, hãy đi khám mắt ngay lập tức. Việc khám mắt định kỳ là rất quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề về mắt.

Tóm lại, hiện tượng ruồi bay trước mắt thường xuất phát từ những thay đổi tự nhiên của dịch kính trong mắt, song cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của một số bệnh lý nguy hiểm về võng mạc. 

Nếu bạn đang gặp tình trạng này hoặc muốn điều trị bệnh võng mạc, hãy liên hệ ngay Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa qua tổng đài 0846 403 403 để được các bác sĩ chuyên khoa tư vấn và hỗ trợ kịp thời.