Thoái hóa võng mạc cận thị là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của cận thị nặng. Bệnh tiến triển âm thầm, ít gây đau nhưng lại đe dọa trực tiếp đến thị lực, thậm chí có thể dẫn đến mù lòa nếu không được phát hiện kịp thời. Theo dõi bài viết dưới đây của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để nắm rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh lý này nhé!

1. Bệnh thoái hóa võng mạc cận thị là gì?

Có thể bạn chưa biết, võng mạc là lớp màng thần kinh cực mỏng nằm ở đáy mắt, chịu trách nhiệm truyền tín hiệu từ mắt lên não để tạo nên hình ảnh. Ở người cận thị nặng (thường từ 6 diop trở lên), trục nhãn cầu kéo dài bất thường khiến võng mạc bị căng giãn, mỏng dần và dễ bị tổn thương theo thời gian. Bất thường này được gọi là tình trạng thoái hóa võng mạc.

Thoái hóa võng mạc cận thị thường diễn tiến chậm, không có triệu chứng rõ ràng. Đa số bệnh nhân chỉ phát hiện khi soi đáy mắt và dùng thuốc nhỏ mắt giãn đồng tử trong các lần khám định kỳ. Vì vậy, người cận thị nặng nên kiểm tra mắt mỗi 3–6 tháng/lần để phát hiện kịp thời các biến chứng.

2. Dấu hiệu nhận biết thoái hóa võng mạc cận thị

Thoái hóa võng mạc do cận thị thường không gây đau đớn, vì vậy rất dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, người bệnh có thể nhận thấy một số dấu hiệu cảnh báo sớm, bao gồm:

• Xuất hiện các dải màu đen nhỏ hoặc các chấm hay vệt nhỏ di chuyển trong tầm nhìn.
• Nhìn mờ từng phần hoặc toàn bộ tức người bệnh nhìn thấy các vùng tối hoặc quầng đen lan dần từ góc mắt vào trung tâm.
• Thị lực bị suy giảm đột ngột dù độ cận không thay đổi.
• Hình ảnh trở nên méo mó  như nhìn đường thẳng nhìn thành đường cong, gợn sóng hoặc lệch đi.

3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ thoái hóa võng mạc cận thị

Bất thường này được hình thành khi cấu trúc võng mạc bị suy yếu theo thời gian và chịu tác động từ nhiều yếu tố. Theo các bác sĩ chuyên khoa, những yếu tố thúc đẩy bệnh lý này diễn ra nhanh hơn bao gồm:

• Tuổi tác: Khi bước vào độ tuổi trung niên và cao tuổi, các tế bào thần kinh của võng mạc giảm chức năng và không còn phục hồi tốt như trước. Vì vậy, người trên 50 tuổi dễ gặp tình trạng thoái hóa hơn.
• Di truyền: Những người có người thân từng mắc bệnh lý võng mạc thường dễ bị thoái hóa võng mạc hơn. Ngoài ra, một số đột biến gen ảnh hưởng đến quá trình tiếp nhận ánh sáng của võng mạc cũng có thể là yếu tố thúc đẩy bệnh.
• Cận thị nặng: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh. Trục nhãn cầu bị kéo dài ở người cận nặng khiến võng mạc bị căng giãn quá mức trong nhiều năm,trở nên mỏng và dễ tổn thương.
• Bệnh lý mắt phối hợp: Viêm võng mạc, đục thủy tinh thể hoặc những rối loạn khúc xạ phức tạp có thể gây ảnh hưởng xấu đến cấu trúc bên trong của mắt

4. Biến chứng của bệnh thoái hóa võng mạc cận thị

Như đã nhắc đến ở trên, điều nguy hiểm nhất của tình trạng võng mạc bị thoái hóa ở người cận thị là bệnh lý diễn biến âm thầm. Nếu không phát hiện các dấu hiệu thoái hóa kịp thời và xử lý thì người bệnh có thể gặp các vấn đề sức khỏe như sau: 

• Rách và bong võng mạc: Võng mạc có thể bị rách khi bị kéo giãn quá mức và trong trường hợp xấu nhất nếu vết rách lan rộng, lớp võng mạc có thể bong khỏi vị trí ban đầu. Đây là biến chứng nghiêm trọng, cần được cấp cứu xử lý ngay nếu không sẽ khiến bệnh nhân mất thị lực không phục hồi được.
• Méo hình ảnh, mất thị lực trung tâm: Khi thoái hóa diễn biến nhanh, người bệnh sẽ bắt đầu cảm nhận được các dấu hiệu bất thường như hình ảnh biến dạng, nhìn méo hình và khó phân biệt màu sắc. 
• Ảnh hưởng đến cuộc sống: Thị lực bị ảnh hưởng khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn khi lái xe, học tập, làm việc, thậm chí cần người giúp đỡ khi đi lại và làm họ luôn trong trạng thái lo lắng, bất an, sợ làm phiền người khác,…

5. Cách điều trị bệnh thoái hóa võng mạc cận thị

Điều đáng tiếc là hiện nay chưa có biện pháp điều trị triệt để cho võng mạc bị thoái hóa do cận thị. Thay vào đó, các bác sĩ hiện nay tập trung vào giảm nhẹ triệu chứng và phòng ngừa biến chứng do thoái hóa võng mạc gây ra.  Cụ thể, tùy vào tình trạng thoái hóa, mức độ tổn thương và nguy cơ bong võng mạc, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp can thiệp phù hợp như sau:

• Laser quang đông võng mạc: Bệnh nhân sẽ được điều trị bằng laser để kết dính các vùng võng mạc mỏng yếu và các lỗ rách ở vùng chu biên với lớp mô biên dưới nhằm phòng ngừa các vết rách lan rộng, gây bong võng mạc.
• Tiêm thuốc nội nhãn: Được áp dụng cho các ca bệnh bị tổn thương mạch máu võng mạc hoặc phù hoàng điểm để ngăn ngừa chảy máu, hình thành sẹo và bảo vệ thị lực vùng trung tâm. 
• Liệu pháp tế bào gốc: Đây là một trong số các công y khoa mới nhất có thể tái tạo các tế bào thần kinh võng mạc mới với đầy đủ chức năng để thay thế tế bào cũ nhưng vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. 

6. Cách phòng ngừa bệnh như thế nào?

Việc điều trị thoái hóa võng mạc là quá trình dài, kéo dài nhiều năm, tốn kém nhiều chi phí. Vì vậy, cách tốt nhất là mỗi chúng ta nên chủ động phòng ngừa bệnh lý nguy hiểm này càng sớm càng tốt. Một số biện pháp phòng tránh bệnh hiệu quả có thể kể đến như:

• Kiểm soát tiến triển cận thị: Bạn nên đeo kính đúng độ, đúng thời gian mà bác sĩ khuyến cáo. Tránh nhìn gần liên tục quá lâu và nên cho mắt nghỉ 5–10 phút sau mỗi 30–40 phút làm việc. Ngoài ra, bạn cũng nên dành thời gian tham gia các hoạt động ngoài trời mỗi ngày.
• Chế độ sinh hoạt khoa học: Bạn nên sắp xếp thời gian học tập, làm việc hợp lý để tránh mắt bị quá tải. Đặc biệt, hãy cố gắng giảm thời gian tiếp xúc màn hình, đặc biệt vào buổi tối để hạn chế mỏi mắt.
• Bảo vệ mắt và vệ sinh mắt đúng cách: Đeo kính bảo vệ mắt khi ra nắng, khi đi đường hoặc làm việc trong môi trường khói bụi. Đồng thời, bạn có thể dùng thuốc nhỏ mắt để giữ mắt luôn ẩm. Nhưng tuyệt đối không dụi mắt bằng tay và chỉ vệ sinh vùng mắt bằng nước sạch và khăn mềm, sạch.
• Khám mắt định kỳ: Đối với người bị cận thị nặng (trên 6 Diop) nên đi kiểm tra ít nhất 6 tháng/ lần ngay cả không có bất kỳ triệu chứng nào. Việc kiểm tra mắt định kỳ vô cùng quan trọng với người cận nặng và trẻ dưới 18 tuổi bởi các đối tượng này dễ tăng độ nhanh và gặp biến chứng. 
• Kiểm soát bệnh mãn tính: Nếu bạn có tiền sử mắc các bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp, hãy duy trì thăm khám và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Có thể nói, thoái hóa võng mạc cận thị là bệnh lý tiến triển âm thầm nhưng có thể gây suy giảm thị lực và ảnh xấu đến cuộc sống nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Để phòng ngừa bệnh lý hiệu quả, bạn nên duy trì chế độ sinh hoạt khoa học, bảo vệ và vệ sinh mắt đúng cách. Đặc biệt, trong trường hợp đã có các dấu hiệu của bệnh võng mạc, bạn có thể đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để kiểm tra chuyên sâu và điều trị hiệu quả.