Cận nặng 20 độ: Những nguy cơ và cách bảo vệ thị lực

Nhiều người nghĩ rằng cận 3 hay 4 độ đã là vấn đề lớn, nhưng thực tế, có những người phải sống chung với cận nặng 20 độ. Không chỉ là kính siêu dày, mà còn là nguy cơ thị lực giảm dần theo thời gian, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ: cận nặng 20 độ gây ra những biến chứng gì, ai dễ gặp nguy cơ, và cách phòng ngừa để bảo vệ thị lực lâu dài.

1. Cuộc sống với cận nặng 20 độ: Hơn cả nỗi lo kính dày

Người bị cận nặng 20 độ thường gặp nhiều bất tiện trong cuộc sống hằng ngày:

• Kính dày, nặng và dễ gây cảm giác khó chịu, đặc biệt khi đeo cả ngày.
• Hình ảnh nhìn qua kính thường bị méo, cong, ảnh hưởng tới khả năng tập trung.
• Khó vận động, tham gia thể thao hoặc các hoạt động ngoài trời.
• Tăng nguy cơ mỏi mắt, đau đầu, căng thẳng thần kinh thị giác.

Ngoài những bất tiện vật lý, cận thị nặng 20 độ còn tiềm ẩn nguy cơ y tế nghiêm trọng, nếu không được theo dõi và chăm sóc đúng cách.

2. Những biến chứng nguy hiểm của cận nặng 20 độ

Theo Viện Cận Thị Quốc tế (IMI), người bị cận nặng (≥ -6.00D) có nguy cơ cao gặp các biến chứng nghiêm trọng. Cụ thể:

2.1. Bong võng mạc đột ngột

• Cận nặng làm kéo giãn võng mạc, tăng nguy cơ rách hoặc bong võng mạc.
• Triệu chứng điển hình: nhìn thấy bóng tối, vệt sáng hoặc mờ đột ngột.
• Nếu không điều trị kịp thời, có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn.

2.2. Xuất huyết đáy mắt

• Các mạch máu ở đáy mắt trở nên yếu và dễ vỡ.
• Triệu chứng: nhìn mờ đột ngột, xuất hiện các đốm đen hoặc vệt máu trước mắt.

2.3. Thoái hóa điểm vàng

• Cận nặng kéo dài làm thay đổi cấu trúc võng mạc, tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng, đặc biệt ở tuổi trung niên.
• Dấu hiệu nhận biết: mất thị lực trung tâm, khó đọc sách hoặc nhận diện chi tiết nhỏ.

2.4. Tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể

• Tăng nhãn áp: áp lực bên trong mắt tăng, làm tổn thương thần kinh thị giác, nguy cơ mù lòa.
• Đục thủy tinh thể: làm mờ mắt, giảm thị lực, ảnh hưởng sinh hoạt hàng ngày.

Như vậy, cận nặng 20 độ không chỉ là vấn đề về kính mà còn là mối nguy hại lâu dài cho thị lực nếu không được theo dõi định kỳ.

3. Ai dễ gặp nguy cơ cao?

Một số nhóm người có nguy cơ biến chứng cao hơn:

• Người cận nặng tiến triển nhanh trong tuổi dậy thì hoặc tuổi trẻ.
• Gia đình có tiền sử cận nặng hoặc các bệnh lý về mắt.
• Không kiểm tra mắt định kỳ hoặc không điều trị đúng cách.
• Người có lối sống ít vận động ngoài trời, tiếp xúc nhiều với thiết bị điện tử.

4. Cách phòng ngừa và kiểm soát cận nặng 20 độ

Mặc dù cận nặng 20 độ gây lo lắng, nhưng vẫn có nhiều cách để bảo vệ thị lực:

• Kiểm tra mắt định kỳ: Khám mắt từ 6–12 tháng/lần giúp theo dõi thị lực, cấu trúc võng mạc và đo nhãn áp. Việc kiểm tra định kỳ còn giúp phát hiện sớm các dấu hiệu rách võng mạc, tăng nhãn áp hoặc thoái hóa điểm vàng, từ đó can thiệp kịp thời và bảo vệ thị lực.
• Sử dụng kính đúng độ: Chọn kính được đo chính xác và chất lượng tốt giúp tránh tăng áp lực cho mắt. Với những người cận nặng, kính gọng siêu nhẹ hoặc kính áp tròng sẽ giảm cảm giác nặng nề, đồng thời cải thiện sự thoải mái và hiệu quả thị lực.
• Chế độ sinh hoạt và ánh sáng: Tránh đọc sách hoặc sử dụng thiết bị điện tử trong điều kiện ánh sáng yếu. Thường xuyên nghỉ ngơi mắt, thực hiện các bài tập nhẹ và áp dụng nguyên tắc 20-20-20 (mỗi 20 phút, nhìn xa 6m trong 20 giây) giúp giảm mỏi mắt và duy trì thị lực.
• Theo dõi sức khỏe tổng thể: Kiểm soát huyết áp, tiểu đường và các bệnh lý toàn thân khác có ảnh hưởng đến mắt. Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ với vitamin và khoáng chất tốt cho mắt cũng giúp tăng cường sức khỏe thị lực lâu dài.
• Phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường: Nếu xuất hiện hiện tượng nhìn mờ đột ngột, các vệt sáng hoặc điểm đen, hoặc đau mắt, mắt đỏ kèm mờ, cần gặp ngay bác sĩ nhãn khoa để được xử lý kịp thời, hạn chế nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

5. Phẫu thuật có phải là giải pháp cho cận nặng 20 độ?

Đối với những người có độ cận cực kỳ cao như -20.00 Diop, các phương pháp phẫu thuật laser trên bề mặt giác mạc như phẫu thuật CLEAR, Femto Pro (Femto-LASIK) hay SmartSurface là không phù hợp và chống chỉ định. Nguyên nhân là do việc điều trị độ cận quá cao sẽ làm giác mạc bị bào mòn quá nhiều, gây yếu cấu trúc và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Tuy nhiên, vẫn có một giải pháp phẫu thuật khúc xạ mắt hiện đại và an toàn dành cho nhóm bệnh nhân này, đó là:

• Mổ mắt Phakic: Đây là phương pháp tối ưu và thường là lựa chọn duy nhất cho người cận nặng trên -10.00 Diop. Bác sĩ sẽ đặt một thấu kính nội nhãn siêu mỏng (IPCL) vào bên trong mắt, nằm sau mống mắt và trước thủy tinh thể tự nhiên.
• Ưu điểm: Không bào mòn giác mạc, bảo tồn nguyên vẹn cấu trúc mắt, cho chất lượng thị giác rất cao và có thể điều trị độ cận lên đến -20.00 Diop hoặc hơn. Phẫu thuật cũng có tính thuận nghịch (có thể lấy thấu kính ra nếu cần).

Lưu ý quan trọng: Dù phẫu thuật Phakic IPCL giúp bệnh nhân bỏ được cặp kính dày, nó chỉ giải quyết được vấn đề tật khúc xạ, chứ không làm giảm các nguy cơ bệnh lý ở đáy mắt (bong võng mạc, thoái hóa hoàng điểm…). Do đó, bệnh nhân vẫn bắt buộc phải duy trì lịch khám mắt định kỳ để theo dõi sức khỏe võng mạc suốt đời.

Sống chung với cận nặng 20 độ là một thách thức, nhưng không phải không thể kiểm soát. Việc phát hiện sớm, theo dõi định kỳ, chăm sóc mắt đúng cách, và cân nhắc phẫu thuật khi đủ điều kiện sẽ giúp bạn bảo vệ thị lực, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng và duy trì chất lượng cuộc sống.

Đừng chủ quan nếu bạn hoặc người thân đang bị cận nặng. Đặt lịch khám mắt định kỳ và nhận tư vấn từ bác sĩ nhãn khoa để kiểm soát tình trạng một cách tốt nhất.