Mổ đục thuỷ tinh thể: quy trình, đối tượng, phương pháp

Đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở Việt Nam nếu không được điều trị kịp thời. Phẫu thuật đục thủy tinh thể bằng phương pháp Phaco hiện đại là giải pháp giúp loại bỏ thủy tinh thể bị đục và thay thủy tinh thể nhân tạo phù hợp. Tuy nhiên, nhiều người vẫn e ngại hoặc chưa rõ về quy trình, chi phí và biến chứng có thể xảy ra. Trong bài viết này, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa sẽ giúp bạn hiểu toàn diện về quá trình mổ đục thủy tinh thể cũng như lý do tại sao không nên trì hoãn phẫu thuật.

1. Đục thủy tinh thể là gì?

Đục thủy tinh thể xảy ra khi thủy tinh thể (thấu kính trong suốt nằm sau mống mắt) dần bị mờ đục do lão hóa, bệnh lý hoặc chấn thương. Khi đó, ánh sáng không còn truyền qua thủy tinh thể một cách rõ ràng, gây giảm thị lực, mờ mắt, lóa sáng hoặc nhìn đôi. Phương pháp đục thủy tinh thể phổ biến hiện nay vẫn là phẫu thuật.

Người bị đục thủy tinh thể thường gặp khó khăn khi đọc sách, lái xe ban đêm, hoặc thấy chói sáng. Tình trạng này diễn tiến âm thầm và nếu không can thiệp đúng lúc, người bệnh có thể mất thị lực vĩnh viễn.

2. Tại sao cần mổ đục thủy tinh thể?

Khi đục thủy tinh thể tiến triển, không có loại thuốc nhỏ hay điều trị nội khoa nào có thể làm trong lại thủy tinh thể đã bị mờ đục. Phẫu thuật đục thủy tinh thể là phương pháp duy nhất giúp lấy lại thị lực và ngăn ngừa mù lòa. Nếu trì hoãn:

• Người bệnh sẽ dần mất khả năng nhìn rõ, ảnh hưởng đến sinh hoạt, lái xe và chất lượng cuộc sống.
• Có nguy cơ dẫn tới các biến chứng như tăng nhãn áp, lệch nhân hay viêm nội nhãn.
• Trường hợp để quá lâu, việc mổ thay thủy tinh thể sẽ khó khăn hơn và thời gian hồi phục kéo dài.

Ngược lại, nếu điều trị sớm bằng mổ thủy tinh thể đúng chỉ định:

• Thị lực thường cải thiện rõ sau 2–3 ngày.
• Giảm thiểu đáng kể rủi ro biến chứng hậu phẫu.
• Tăng cơ hội lựa chọn kính nội nhãn tối ưu hơn

3. Mổ đục thuỷ tinh thể dành cho ai?

Đối tượng được chỉ định mổ đục thủy tinh thể thường bao gồm các đối tượng sau đây: 

Người có thị lực giảm dưới 20/40

Khi thị lực dưới 20/40 (hoặc <6/12), dù đeo kính, bác sĩ có thể chỉ định mổ đục thủy tinh thể. Ở Việt Nam, mức 20/40 tương đương khoảng 5/10, nếu thị lực dưới mức này, phẫu thuật thường được khuyến nghị để cải thiện tầm nhìn.

Người có thị lực giảm đáng kể
Bác sĩ sẽ xem xét mức độ ảnh hưởng của đục thủy tinh thể đến sinh hoạt hằng ngày. Nếu người bệnh gặp khó khăn khi lái xe, đọc sách, hoặc bị lóa sáng, phẫu thuật có thể được chỉ định dù thị lực chưa quá thấp, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống.

Người từ 50 tuổi trở lên
Nhóm đối tượng từ 50 tuổi trở lên là đối tượng chính được chỉ định mổ đục thủy tinh thể do thủy tinh thể lão hóa và suy giảm độ trong suốt. Người trên 50 tuổi cần khám mắt định kỳ để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, nhất là khi có dấu hiệu như nhìn mờ, chói sáng hoặc khó đọc chữ nhỏ.

4. Quy trình mổ đục thuỷ tinh thể

Phẫu thuật Phaco là kỹ thuật hiện đại nhất hiện nay. Quy trình mổ tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa được thực hiện theo từng bước rõ ràng như sau:

4.1 Trước khi mổ

Trước phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được bác sĩ đánh giá sức khỏe và tình trạng mắt, bao gồm:

• Khám mắt: Đo thị lực, kiểm tra đục thủy tinh thể và chọn loại thủy tinh thể nhân tạo.
• Xét nghiệm: Kiểm tra máu, nước tiểu để phát hiện bệnh nền như đái tháo đường.
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm nhãn cầu, chụp OCT, đo công suất thủy tinh thể.
• Đánh giá nội khoa: Đo huyết áp, điện tim để kiểm tra các vấn đề tim mạch.
• Lưu ý: Nhịn ăn sáng và thông báo các loại thuốc đang dùng.

4.2 Trong khi mổ

Phẫu thuật đục thủy tinh thể ngày nay thường áp dụng phương pháp Phaco, với kỹ thuật hiện đại, ít đau, thời gian thực hiện nhanh chóng chỉ khoảng 5-10 phút đối với ca nhẹ và khoảng 15-20 phút với ca phức tạp.

• Trước mổ: Thay áo vô trùng, sát khuẩn, nhỏ thuốc gây tê và kháng sinh.
• Thực hiện: Tạo rạch 2mm trên giác mạc, tán nhuyễn thủy tinh thể đục bằng sóng siêu âm, hút mảnh vụn và thay thủy tinh thể nhân tạo.
• Sau mổ: Tra thuốc kháng sinh và băng mắt.

4.3 Sau mổ

Bệnh nhân nghỉ ngơi tại bệnh viện vài giờ, nếu không có biến chứng sẽ được xuất viện trong ngày. Các lưu ý:

• Uống thuốc và nhỏ thuốc theo hướng dẫn.
• Tránh nước tiếp xúc mắt ít nhất 7 ngày.
• Không dụi mắt, đeo kính bảo hộ khi ra ngoài.
• Hạn chế vận động mạnh và duy trì chế độ ăn lành mạnh.
• Tránh lái xe và đi bơi ít nhất 2 tuần.
• Lịch tái khám: 1 ngày, 1 tuần, 1 tháng sau mổ.
• Lưu ý: Nếu mắt đỏ, đau hoặc nhìn mờ đột ngột, cần đến khám ngay.

5. Các biến chứng có thể gặp sau khi mổ đục thủy tinh thể

Dù tỉ lệ thành công cao trên 95%, vẫn có thể xảy ra một số biến chứng, bao gồm:

• Viêm nội nhãn: Là biến chứng nghiêm trọng nhưng hiếm gặp, gây đau nhức, đỏ mắt, mờ mắt. Cần can thiệp kháng sinh kịp thời.
• Đục bao sau: Có thể xảy ra vài tháng đến vài năm sau mổ. Gây mờ như ban đầu nhưng có thể điều trị nhanh bằng laser YAG.
• Tăng nhãn áp hoặc phù hoàng điểm: Một số bệnh nhân có thể bị tăng áp lực nội nhãn hoặc phù võng mạc, cần theo dõi kỹ sau mổ.
• Lệch kính nội nhãn: Rất hiếm khi xảy ra nếu bác sĩ có tay nghề tốt, nhưng nếu lệch nặng cần phẫu thuật lại để điều chỉnh.

Tuy nhiên, tất cả các biến chứng trên đều có thể phòng ngừa hoặc xử lý hiệu quả nếu tái khám đúng lịch và tuân thủ hướng dẫn chuyên môn từ các bác sĩ.

6. Chăm sóc bệnh nhân sau khi mổ đục thủy tinh thể

Chăm sóc đúng cách sau mổ sẽ giúp tăng hiệu quả hồi phục và tránh được các biến chứng nói trên. Cụ thể:

• Sử dụng thuốc đúng liều: Nhỏ thuốc kháng sinh và kháng viêm theo toa bác sĩ, thường trong 2–4 tuần.
• Bảo vệ mắt khỏi chấn thương: Đeo kính bảo hộ ngay cả khi ngủ, tránh va chạm, không dụi mắt.
• Hạn chế tiếp xúc bụi bẩn: Tránh ra ngoài đường không cần thiết, không để nước bẩn dính vào mắt.
• Kiêng vận động mạnh: Không mang vác nặng, không cúi người sâu, tránh tập thể thao mạnh trong 1–2 tuần.
• Tái khám định kỳ: Đảm bảo đến tái khám đúng lịch để bác sĩ theo dõi tiến triển và phát hiện biến chứng sớm nếu có.

Ngoài ra, không bơi, không trang điểm mắt hoặc để nước dính vào mắt đồng thời ăn uống lành mạnh để sức khỏe được hồi phục nhanh nhất.

7. Ưu điểm của phương pháp phẫu thuật đục thuỷ tinh thể PHACO

Phaco là viết tắt của “Phacoemulsification” đây là kỹ thuật sử dụng đầu dò siêu âm tần số cao để phá vỡ thủy tinh thể bị đục thành các mảnh nhỏ, sau đó hút ra ngoài và thay bằng kính nội nhãn.

Các ưu điểm vượt trội của kỹ thuật này:

• Đường mổ nhỏ khoảng 2mm, không khâu, không để lại sẹo.
• Không đau, bệnh nhân tỉnh táo trong suốt quá trình.
• Thời gian thực hiện nhanh chỉ khoảng 5-10 phút đối với ca nhẹ và khoảng 15-20 phút với ca phức tạp về trong ngày.
• Thị lực cải thiện rõ rệt chỉ sau 1–2 ngày.
• Tỷ lệ biến chứng thấp, phục hồi nhanh chóng.

Hiện nay ở nước ta, công nghệ mổ mắt Phaco được sử dụng nhiều và đã dần trở thành phổ biến bởi sở hữu nhiều ưu điểm. Chính vì vậy số lượng bệnh nhân được mổ đục thủy tinh thể theo phương pháp này ngày càng tăng.

8. Một số câu hỏi thường gặp

Trước khi đưa ra quyết định mổ, người bệnh thường có nhiều thắc mắc. Dưới đây là những giải đáp phổ biến giúp bạn hiểu rõ hơn:

8.1. Mổ mắt đục thủy tinh thể ở đâu tốt?

Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa là một trong những cơ sở chuyên khoa uy tín hàng đầu tại khu vực miền Nam. Bệnh viện không chỉ sở hữu đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, hệ thống máy móc hiện đại mà còn có quy trình chăm sóc toàn diện trước – trong – sau mổ.

Bên cạnh đó, bệnh viện còn triển khai các loại kính nội nhãn chất lượng cao, bao gồm kính đơn tiêu và kính đa tiêu, phù hợp với từng độ tuổi và nhu cầu nhìn gần – xa khác nhau.

8.2. Mổ thuỷ tinh thể hết bao nhiêu tiền?

Chi phí mổ đục thủy tinh thể hiện dao động từ 4 đến 80 triệu tùy thuộc vào loại kính nội nhãn được lựa chọn và tình trạng mắt cụ thể. Một số yếu tố ảnh hưởng đến giá bao gồm: loại kính (đơn tiêu, đa tiêu, chống tia UV…), kỹ thuật mổ và bảo hiểm sử dụng.

Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, chi phí sẽ được tư vấn chi tiết dựa vào tình trạng đang gặp phải. Bệnh nhân cũng có thể sử dụng bảo hiểm y tế hoặc bảo hiểm tư nhân để giảm chi phí.

8.3. Mổ đục thuỷ tinh thể bao lâu mới lành?

Kỹ thuật Phaco hiện đại, phần lớn bệnh nhân cải thiện thị lực sau 1–3 ngày. Tuy nhiên, để mắt hồi phục hoàn toàn và ổn định, thời gian thường dao động từ 2 đến 4 tuần.

Trong giai đoạn đầu, một số người có thể cảm thấy lóa sáng nhẹ hoặc hơi mờ, hiện tượng này bình thường do mắt thích nghi với kính nội nhãn mới. Tái khám định kỳ sẽ giúp bác sĩ theo dõi và đảm bảo kết quả.

8.4. Mổ cườm khô nên kiêng ăn gì?

Để đảm bảo hồi phục tốt sau mổ cườm mắt, bạn nên giảm bớt các loại đồ ngọt, đồ chiên rán, đồ ăn chế biến sẵn, các chất kích thích,… và bổ sung thêm chất đạm tốt từ thịt tươi, rau củ chứa nhiều chất oxy hóa,…

>> Xem chi tiết: Sau khi mổ cườm mắt nên kiêng gì?

Mổ đục thủy tinh thể đúng thời điểm và đúng kỹ thuật sẽ giúp bạn lấy lại ánh sáng, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nếu bạn đang cân nhắc phẫu thuật, hãy chọn nơi uy tín như Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa hoặc vui lòng liên hệ với HOTLINE 0846 403 403 để được thăm khám và tư vấn chính xác nhất.