So sánh mắt viễn thị và lão thị có gì giống và khác nhau?

Khi so sánh mắt viễn thị và lão thị, mọi người nhận thấy một điểm chung, đó là: Thị lực ở gần bị suy giảm nhưng tầm nhìn xa lại ổn định. Vậy, viễn thị và lão thị có phải là một vấn đề hay không? Bài viết hôm nay của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa sẽ cùng bạn làm rõ vấn đề này.

1. Thế nào là viễn thị và lão thị?

Ở mắt bình thường, ánh sáng đi qua nhãn cầu sẽ được khúc xạ và hội tụ trên võng mạc, tạo thành hình ảnh sắc nét truyền về não. Nếu quá trình khúc xạ ánh sáng xảy ra lỗi, hình ảnh của vật sẽ trở nên mờ nhoè. Trong đó:

• Viễn thị: Trục nhãn cầu ngắn hoặc thuỷ tinh thể quá dẹt khiến ánh sáng ở gần hội tụ phía sau võng mạc. Đây là nguyên nhân khiến thị lực bị suy giảm khi nhìn ở khoảng cách ngắn.
• Lão thị: Xảy ra khi thuỷ tinh thể bị lão hoá, trở nên dày cứng, thiếu linh hoạt và giảm khả năng điều tiết. Khi nhìn gần, khả năng điều tiết không đủ để đưa điểm hội tụ từ xa về gần, khiến cho ánh sáng hội tụ ở phía sau võng mạc và gây ra hiện tượng nhìn mờ.

Viễn thị là một tật khúc xạ ở mắt, có thể xảy ra với bất kỳ ai. Trong khi đó, lão thị được coi là một phần tất yếu khi con người già đi. Mặc dù có nhiều triệu chứng tương đồng nhưng đây là hai vấn đề khác biệt, cần được thăm khám và điều trị phù hợp.

2. Điểm giống nhau của viễn thị và lão thị

Khi so sánh mắt viễn thị và lão thị, các chuyên gia cho biết có rất nhiều điểm tương đồng giữa hai tình trạng này, cụ thể như:

• Đều nhìn rõ vật ở xa nhưng khi quan sát các vật ở gần lại thấy nhòe, bóng mờ, không rõ nét.
• Thường phải nheo mắt để nhìn rõ vật, đặc biệt là trong điều kiện ánh sáng yếu.
• Khi mắt điều tiết quá mức có thể gây đau đầu, đau quanh hốc mắt, đau vùng thái dương.
• Dễ bị khô mỏi mắt, tăng nguy cơ mắc các vấn đề ở mắt như: đỏ mắt, ngứa mắt, kích ứng hay dị cảm ở mắt.

Trên thực tế, rất khó để phân biệt viễn thị và lão thị nếu chỉ dựa trên triệu chứng. Để có chẩn đoán chính xác, bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để thực hiện các kiểm tra theo chỉ dẫn của bác sĩ.

3. Lão thị và viễn thị khác nhau ở điểm gì?

Dưới đây là bảng so sánh khái quát về tình trạng viễn thị và lão thị ở mắt:

Tiêu chí	Viễn thị	Lão thị
Nguyên nhân	– Có thể xảy ra do nhiều yếu tố như: di truyền, bệnh lý, chấn thương hay các tác động từ môi trường.	– Do quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể.
Cơ chế	– Trục nhãn cầu quá ngắn hoặc thuỷ tinh thể quá dẹt khiến ánh sáng qua mắt hội tụ sau võng mạc.	– Thuỷ tinh thể bị xơ cứng kết hợp với sự suy yếu của các cơ nâng đỡ quanh mắt khiến quá trình khúc xạ ánh sáng của mắt bị lỗi.
Đối tượng	– Có thể xảy ra với bất kỳ ai, trong mọi độ tuổi.	– Chủ yếu xuất hiện ở những người trên 40 tuổi.
Hoạt động điều tiết	– Xảy ra cả khi mắt nhìn xa và gần.	– Chỉ cần điều tiết khi mắt nhìn gần.
Biến chứng	– Lác mắt- Nhược thị	– Suy giảm thị lực.
Điều trị	– Thấu kính hội tụ- Phẫu thuật khúc xạ	–  Kính đa tròng- Phẫu thuật can thiệp cấu trúc mắt.- Phẫu thuật khúc xạ.

2.1. Nguyên nhân

Lão thị xảy ra do quá trình lão hoá tự nhiên khiến thuỷ tinh thể xơ cứng, mất độ đàn hồi. Bên cạnh đó, các cơ quanh mắt cũng suy yếu và mất khả năng nâng đỡ nhãn cầu. Những yếu tố này khiến thuỷ tinh thể không giữ được hình dạng như ban đầu, gây sai lệch vị trí hình ảnh hội tụ trong mắt.

Nguyên nhân gây viễn thị phức tạp hơn so với lão thị. Tật khúc xạ này có thể xảy ra do các yếu tố như:

• Di truyền: Một số gen quy định cấu trúc mắt hoặc bệnh lý di truyền ảnh hưởng đến chiều dài trục nhãn cầu và hình dáng thuỷ tinh thể có thể gây ra viễn thị.
• Bệnh lý: Các bệnh lý như: tiểu đường, mất thuỷ tinh thể, lệch vị trí thuỷ tinh thể, đục thuỷ tinh thể vỏ não,… làm biến dạng hình dáng của thuỷ tinh thể, khiến ánh sáng hội tụ phía sau võng mạc.
• Chức năng vận động: Thường gặp nhất là tình trạng: liệt cơ vận nhãn, liệt dây thần kinh số III,…  ảnh hưởng đến hoạt động điều tiết của mắt, gây ra các triệu chứng nhìn đôi, nhìn mờ.
• Tác động từ môi trường: Bao gồm các chấn thương, tai nạn ảnh hưởng đến cấu trúc mắt. Ngoài ra, việc mẹ bầu thường xuyên hút thuốc trong thai kỳ cũng có thể gây ra các dị tật ở mắt của trẻ và gây viễn thị.

2.2. Đối tượng dễ mắc phải

Lão thị là kết quả của quá trình lão hoá. Vậy nên, tình trạng này thường phổ biến ở những người trên 40 tuổi. Ngoài ra, một số người mắc bệnh lý chuyển hóa mạn tính như: tiểu đường, tim mạch, huyết áp,… có tốc độ lão hóa nhanh, dễ bị tổn thương mắt nên nguy cơ lão thị cũng cao hơn. 

Khác với lão thị, bất kỳ ai cũng có thể bị viễn thị. Tuy nhiên, những trường hợp sau đây được cho là có nguy cơ dễ mắc tật khúc xạ này hơn:

• Tất cả trẻ sơ sinh đều bị viễn thị sinh lý ngay sau khi sinh ra và biến mất dần khi trẻ được 2 – 3 tuổi. Những trường hợp không cải thiện được xác định là viễn thị bẩm sinh.
• Người sinh ra trong gia đình có ông bà, bố mẹ bị viễn thị.
• Người mắc các bệnh lý chuyển hoá như: tiểu đường, tim mạch, huyết áp, bệnh tuyến giáp hoặc các bệnh lý về võng mạc.
• Người làm việc trong môi trường thiếu an toàn như: công nhân vệ sinh, công nhân hàn xì, xử lý chất thải,… 
• Người thường xuyên làm việc trong môi trường phải nhìn xa, thiếu sáng trong thời gian dài.

2.3. Dấu hiệu nhận biết

Triệu chứng của viễn thị và lão thị khá giống nhau, đặc biệt là ở trường hợp nhẹ và ít tuổi. Ở những người lớn tuổi hoặc lỗi khúc xạ nặng hơn, các dấu hiệu sẽ có một vài điểm khác biệt, cụ thể:

• Lão thị: Mắt chỉ phải điều tiết khi nhìn gần nên các biểu hiện khô mỏi, căng tức mắt sẽ ít hơn. Ngoài ra, người bị lão thị nặng có thể thấy khó khăn khi nhìn vật ở cả khoảng cách gần và xa. 
• Viễn thị: Mắt phải điều tiết liên tục ở cả khoảng cách gần và xa. Vậy nên, các triệu chứng khô mỏi, đau nhức mắt, đau đầu có tần suất xuất hiện nhiều hơn. Cùng với đó, những người bị viễn thị thường chỉ gặp khó khăn khi nhìn vật ở khoảng cách gần, thị lực ổn định khi nhìn xa.

2.4. Loại kính điều trị

Người viễn thị và lão thị đều có thể dùng kính gọng hoặc kính áp tròng để cải thiện thị lực, nâng cao chất lượng sống, hiệu quả làm việc và học tập. Tuy nhiên, loại kính sử dụng trong mỗi trường hợp sẽ khác nhau:

• Kính viễn thị: Được chế tác từ thấu kính lồi với phần trung tâm cong phồng và mỏng dần về cạnh rìa. Thấu kính này giúp điều chỉnh đường đi của ánh sáng, giúp hình ảnh của vật hiển thị rõ nét trên võng mạc. 
• Kính lão thị: Có 2 dòng chính là kính đọc sách và kính đa tròng. Trong đó, kính đọc sách có phần rìa mỏng và dày dần về trung tâm, dùng cho người chỉ gặp khó khăn khi nhìn gần. Kính đa tròng được dùng cho những người cần điều chỉnh thị lực ở nhiều khoảng cách. Đây là loại kính đa tiêu cự, có 3 vùng nhìn là xa, trung bình và gần được phân bố theo trục thẳng đứng.

2.5. Phương pháp phẫu thuật

Phẫu thuật khúc xạ mắt là biện pháp cho hiệu quả tốt nhất trong điều trị mắt viễn thị và lão thị. Tuy nhiên, điều kiện và cách thức thực hiện phẫu thuật của mỗi trường hợp có sự khác biệt nhất định như sau:

2.5.1. Phẫu thuật lão thị

Phẫu thuật lão thị được thực hiện ở những người trên 40 tuổi, khi các triệu chứng lão thị rõ rệt. Ngoài ra, người thực hiện cần đáp ứng các điều kiện:

• Không mắc các bệnh lý về mắt, độ dày giác mạc đáp ứng đủ điều kiện của phương pháp.
• Nhãn áp ổn định.
• Không mắc các bệnh lý ảnh hưởng đến phẫu thuật.

Hiện nay có 2 biện pháp phẫu thuật phổ biến cho người bị lão thị gồm:

• Phẫu thuật thay thuỷ tinh thể nhân tạo: Dành cho trường hợp mờ hoặc đục thuỷ tinh thể.
• Phẫu thuật SBK Presbyond: Dùng tia laser thay đổi độ cong giác mạc, cải thiện khả năng điều tiết của mắt.

2.5.2. Phẫu thuật viễn thị

Phẫu thuật cho người viễn thị được áp dụng cho những người trong độ tuổi từ 18 – 40 tuổi, đáp ứng các điều kiện: 

• Độ viễn khuyến cáo dao động từ +1.00 đến +10.00 diop.
• Độ viễn ổn định, không tăng quá 0.5 diop/ năm.
• Không mắc các bệnh lý ở mắt và bệnh lý ảnh hưởng đến phẫu thuật.

Tuỳ vào điều kiện cụ thể mà người bệnh có thể lựa chọn các phương pháp sau đây:

• Femto Pro: Cho người có độ viễn dưới +6.00 diop, giác mạc đủ dày (>480 micromet).
• SmartsurfACE: Áp dụng cho người viễn thị dưới +5.00 diop, giác mạc bất thường hoặc mỏng (<480 micromet).
• Mổ mắt Phakic: Dành cho người viễn thị độ cao (có thể tới +15.00 diop), giác mạc quá mỏng (<450 micromet).

Như vậy, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà đã chia sẻ cùng bạn đọc một số tiêu chí so sánh mắt viễn thị và lão thị. Hy vọng bài viết đã giúp bạn rõ ràng hơn về hai vấn đề này. Nếu có thắc mắc cần giải đáp kỹ hơn, bạn đọc có thể liên hệ trực tiếp với bệnh viện qua Hotline: 0846 403 403.