Trẻ nháy mắt liên tục là hiện tượng khá phổ biến nhưng cũng có thể cảnh báo các vấn đề về mắt hoặc tình trạng kích ứng. Cha mẹ cần nắm rõ nguyên nhân và cách xử lý đúng để bảo vệ thị lực cho trẻ, hạn chế các ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe mắt. Cùng Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa tìm hiểu chi tiết về hiện tượng này trong bài viết dưới đây.

1. Trẻ nháy mắt như thế nào là bình thường?

Nháy mắt là phản xạ tự nhiên giúp mắt trẻ luôn ẩm và sạch. Khi mí mắt khép lại nhanh chóng, phản xạ này giúp loại bỏ bụi bẩn, các chất kích thích và ánh sáng mạnh, đồng thời bôi trơn bề mặt nhãn cầu. Đây là cơ chế đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ, khi hệ thị giác vẫn đang phát triển, góp phần bảo vệ mắt khỏe mạnh và hỗ trợ tầm nhìn ổn định.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tần suất nháy mắt thường khoảng hai lần mỗi phút. Khi trẻ lớn hơn, đặc biệt trong độ tuổi thiếu niên, số lần nháy mắt tăng lên từ 14 đến 17 lần mỗi phút. Sự thay đổi là điều hoàn toàn bình thường, do trẻ bắt đầu tiếp xúc nhiều hơn với ánh sáng, môi trường bên ngoài và các hoạt động yêu cầu sự tập trung của thị giác.

Thông thường, nếu trẻ nháy mắt trên 12 lần mỗi phút có thể xem là nhiều. Tuy nhiên, điều này chỉ đáng lo khi trẻ nháy mắt liên tục đến mức gây ảnh hưởng đến tầm nhìn hoặc sinh hoạt. Trong trường hợp đó, phụ huynh nên quan sát kỹ để phát hiện sớm dấu hiệu bất thường ở mắt trẻ.

2. Hiện tượng trẻ nháy mắt liên tục là do đâu?

Trẻ nháy mắt liên tục là tình trạng chớp mắt quá mức, không kiểm soát được. Dù nháy mắt bình thường, nhưng nếu kéo dài, cha mẹ cần lưu ý vì có thể là dấu hiệu bệnh lý hoặc vấn đề thị giác. Nguyên nhân phổ biến gồm:

1. Kích ứng mắt

Các yếu tố từ môi trường như khói bụi, phấn hoa, ô nhiễm không khí, hơi hóa chất hoặc vật thể lạ có thể khiến mắt bị kích thích. Khi đó, trẻ sẽ nháy mắt liên tục để làm dịu cảm giác khó chịu và loại bỏ tác nhân gây hại. Ngoài ra, khô mắt, viêm kết mạc, viêm bờ mi, lông mi mọc ngược hoặc trầy xước giác mạc cũng có thể là nguyên nhân gây kích ứng, khiến mắt trẻ bị nháy liên tục.

2. Mỏi mắt do sử dụng thiết bị điện tử

Trẻ dành nhiều thời gian xem tivi, dùng điện thoại hoặc học trực tuyến dễ gây mỏi mắt và khô mắt. Khi cơ mắt phải làm việc liên tục mà không nghỉ ngơi, phản xạ tự nhiên là nháy mắt nhiều hơn bình thường, là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ nháy mắt liên tục.

3. Tật khúc xạ

Trẻ bị cận thị hoặc viễn thị mà chưa được đeo kính phù hợp thường có xu hướng nheo mắt hoặc nháy mắt nhiều để nhìn rõ hơn. Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, nhiều trường hợp trẻ nháy mắt liên tục được phát hiện có tật khúc xạ và cần được điều chỉnh thị lực. 

4. Rối loạn vận động cơ mắt (rối loạn Tic)

Một nguyên nhân thường gặp khác là rối loạn Tic, đặc trưng bởi các cử động cơ nhanh, đột ngột và không chủ ý. Trẻ có thể bị co giật mí mắt hoặc co cơ mặt, đặc biệt là trong giai đoạn từ 7 đến 9 tuổi. Tình trạng này thường gặp ở bé trai nhiều hơn bé gái và có thể liên quan đến yếu tố di truyền, căng thẳng hoặc chấn thương. Khi thấy bé bị nháy mắt liên tục kèm co giật mặt, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám sớm để được chẩn đoán và hướng dẫn cách điều trị nháy mắt ở trẻ nhỏ phù hợp.

5. Căng thẳng và mệt mỏi

Áp lực học tập, mất ngủ hoặc lo âu có thể khiến trẻ căng cơ quanh mắt, dẫn đến hiện tượng nháy mắt liên tục ở trẻ em. Một số trẻ ở độ tuổi 4 đến 7 có thể nháy mắt quá mức để thu hút sự chú ý của cha mẹ. Dù không phải bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nếu kéo dài, tình trạng này cần được điều chỉnh bằng cách cho trẻ nghỉ ngơi, thư giãn mắt và giảm căng thẳng tâm lý.

6. Các bệnh lý về thần kinh hoặc cơ mặt

Trong một số ít trường hợp, trẻ em bị nháy mắt liên tục có thể liên quan đến tổn thương dây thần kinh số V, VII, hội chứng Parkinson, hội chứng Wilson hoặc cơn động kinh nhẹ. Đây là các tình trạng cần được thăm khám kỹ lưỡng tại các cơ sở y tế chuyên khoa mắt và thần kinh. Nếu trẻ nháy mắt liên tục kèm các dấu hiệu sau, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức:

• Đau mắt dữ dội, đỏ mắt, sưng mí mắt đột ngột.
• Giảm thị lực, nhìn mờ đột ngột.
• Sợ ánh sáng (chói mắt).
• Chảy mủ hoặc ghèn mắt nhiều.
• Nháy mắt kèm co giật cơ mặt nghiêm trọng, lan rộng hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày (ăn uống, ngủ nghỉ).
• Trẻ có biểu hiện lờ đờ, đau đầu, buồn nôn hoặc các triệu chứng thần kinh khác

3. Chẩn đoán trẻ bị nháy mắt liên tục

Khi trẻ nháy mắt liên tục, phụ huynh cần xác định đây là phản xạ bình thường hay biểu hiện của một vấn đề về mắt. Trẻ có thể chớp mắt nhiều hơn khi:

Bước 1: Kiểm tra phối hợp và định hướng mắt
Quan sát cách hai mắt di chuyển và xếp hàng, phát hiện dấu hiệu lác hoặc rối loạn vận nhãn.

Bước 2: Khám bề mặt nhãn cầu bằng đèn khe
Xem giác mạc, kết mạc và mí mắt để phát hiện viêm, trầy xước hoặc khô mắt, đây là những nguyên nhân phổ biến gây nháy mắt.

Bước 3: Đo thị lực bằng bảng kiểm tra
Kiểm tra cận thị, viễn thị, loạn thị, giúp xác định trẻ nheo mắt hoặc nháy mắt do tật khúc xạ.

Bước 4: Khám chuyên biệt nếu cần
Trường hợp vi lác, lác luân phiên hoặc nghi ngờ rối loạn Tic, trẻ có thể được chỉ định xét nghiệm thần kinh hoặc đánh giá tâm lý.

Bước 5: Đánh giá tổng thể và tư vấn điều trị
Tổng hợp kết quả để xác định nguyên nhân chính xác và đưa hướng xử lý phù hợp, giúp mắt trẻ phục hồi và hạn chế tái phát.

4. Cách điều trị nháy mắt ở trẻ nhỏ

Hiện tượng nháy mắt ở trẻ thường không nghiêm trọng và có thể tự hết. Tuy nhiên, nếu kéo dài, cha mẹ cần xác định nguyên nhân để có hướng điều trị phù hợp. Tùy theo nguyên nhân, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp sau:

• Khi có dị vật hoặc lông mi mọc ngược: Bác sĩ sẽ loại bỏ dị vật hoặc lông quặm, kết hợp dùng thuốc nhỏ mắt kháng sinh và thuốc bôi trơn để làm dịu giác mạc.
• Khi mắt bị viêm kết mạc, viêm dị ứng hoặc khô mắt: Có thể dùng thuốc tra mắt giảm viêm, nhỏ nước mắt nhân tạo giúp giữ ẩm và giảm kích ứng.
• Khi trẻ bị tổn thương giác mạc: Bác sĩ có thể băng che mắt tạm thời để giảm chớp mắt, đồng thời tra thuốc kháng sinh hoặc thuốc mỡ giúp vết thương nhanh lành.
• Khi trẻ bị tật khúc xạ như cận, viễn hoặc loạn thị: Cần đo lại thị lực và chỉnh kính đúng số để cải thiện tầm nhìn, giảm tình trạng nháy mắt liên tục.
• Khi trẻ bị lác hoặc rối loạn vận nhãn: Bác sĩ có thể chỉ định đeo kính chuyên dụng, tập luyện mắt hoặc phẫu thuật chỉnh lác nếu cần.
• Khi trẻ nháy mắt do thói quen hoặc căng thẳng:
  • Giúp trẻ thư giãn, ngủ đủ giấc và giảm áp lực học tập.
  • Tránh phê bình hay nhắc nhở quá mức vì có thể khiến trẻ càng chú ý đến hành động đó.
  • Hướng trẻ tham gia hoạt động khác để phân tán sự chú ý.
• Khi nguyên nhân do yếu tố tâm lý hoặc bệnh lý thần kinh: Trẻ cần được thăm khám tại cơ sở chuyên khoa để điều trị kết hợp, có thể bằng thuốc hoặc trị liệu hành vi.
• Về chế độ dinh dưỡng và chăm sóc:
  • Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, E, DHA, omega-3, lutein và zeaxanthin giúp tăng cường sức khỏe mắt.
  • Cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý, tránh dùng điện thoại, máy tính bảng hoặc xem tivi quá lâu để hạn chế khô mắt và mỏi mắt.

Nếu tình trạng nháy mắt kéo dài trên hai tuần, kèm theo đỏ, đau hoặc sưng mí, cha mẹ nên đưa trẻ đến khám tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để được chẩn đoán và điều trị đúng nguyên nhân.

5. Cách phòng ngừa bé bị nháy mắt liên tục

Để hạn chế tình trạng bé bị nháy mắt liên tục, cha mẹ cần chú trọng đến cả chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt và việc chăm sóc mắt hằng ngày.

Trước hết, nên bổ sung cho trẻ các dưỡng chất tốt cho mắt như EPA, DHA có trong cá hồi, cá ngừ, cá thu…, cùng với vitamin A và E từ rau xanh, cà rốt, khoai lang hay gấc. Những thực phẩm này giúp bảo vệ và phục hồi các tế bào thị giác, giảm mỏi mắt.

Trẻ cần được ngủ đủ giấc, đúng giờ và ngủ sâu để mắt được nghỉ ngơi hoàn toàn. Bên cạnh đó, góc học tập của trẻ cần có đủ ánh sáng, tránh học hay đọc sách trong môi trường tối hoặc ánh sáng yếu. Bên cạnh đó vệ sinh nhà cửa, loại bỏ bụi bẩn, lông thú cưng nếu có, để giảm thiểu các tác nhân gây dị ứng hoặc kích ứng mắt.

Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài, vì ánh sáng xanh có thể gây mỏi và khô mắt. Hãy khuyến khích trẻ áp dụng “quy tắc 20-20-20”: sau mỗi 20 phút nhìn màn hình, nhìn ra xa 6 mét trong 20 giây để mắt được nghỉ ngơi. Ngoài ra, không nên cho trẻ uống cà phê hoặc trà, vì caffeine có thể khiến trẻ nháy mắt nhiều hơn.

Cuối cùng, cần đưa trẻ đi khám mắt định kỳ từ 6 đến 12 tháng một lần. Nếu trẻ mắc tật khúc xạ hoặc có dấu hiệu bất thường, cần tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Trong trường hợp nháy mắt kéo dài, kèm theo mệt mỏi hoặc khó chịu, nên đưa trẻ đi kiểm tra sớm để xác định nguyên nhân và có biện pháp xử lý phù hợp.

6. Câu hỏi thường gặp

6.1. Trẻ bị nháy mắt một bên là gì?

Nháy mắt một bên ở trẻ thường xảy ra khi mắt bị kích thích nhẹ do khô, bụi, ánh sáng mạnh hoặc mỏi mắt. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc xuất hiện kèm theo hiện tượng đỏ, chảy nước mắt, sưng mí, thì có thể là dấu hiệu của bệnh lý ở giác mạc hoặc mi mắt, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa mắt để kiểm tra.

6.2. Bé bị nháy mắt nhiều có sao không?

Trong nhiều trường hợp, nháy mắt nhiều chỉ là phản xạ tạm thời khi trẻ mỏi mắt, căng thẳng hoặc thiếu ngủ. Nhưng nếu bé nháy mắt liên tục trong thời gian dài, đặc biệt kèm theo biểu hiện khó chịu, chảy nước mắt, hoặc thay đổi thị lực, thì có thể là dấu hiệu của rối loạn vận động nhẹ, tật khúc xạ hoặc bệnh lý thần kinh. Nên thăm khám sớm giúp phát hiện nguyên nhân và điều trị kịp thời.

6.3. Trẻ em nháy mắt liên tục khi xem tivi?

Hiện tượng này thường do mắt bé phải làm việc quá nhiều khi nhìn màn hình trong thời gian dài. Ánh sáng xanh từ tivi hoặc điện thoại có thể khiến mắt khô, mỏi và dẫn đến nháy mắt nhiều hơn. Cha mẹ nên hướng dẫn trẻ nghỉ ngơi sau mỗi 20–30 phút xem tivi, giữ khoảng cách phù hợp với màn hình và đảm bảo ánh sáng phòng đủ sáng để bảo vệ mắt.

6.4. Trẻ nháy mắt liên tục có phải bệnh Tic không?

Nháy mắt liên tục có thể là dạng rối loạn Tic, tức là những cử động lặp đi lặp lại không tự chủ của cơ mặt. Tuy nhiên, không phải tất cả trường hợp nháy mắt đều là bệnh Tic. Bác sĩ sẽ đánh giá tần suất, thời gian kéo dài và các biểu hiện kèm theo như cau mày, nhăn mặt, giật vai để chẩn đoán chính xác. Nếu nghi ngờ, nên đưa trẻ đến khám tại chuyên khoa thần kinh hoặc tâm lý nhi để được tư vấn cụ thể.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng trẻ nháy mắt liên tục cũng như cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị phù hợp. Quan tâm, theo dõi sớm và chăm sóc đúng cách sẽ giúp đôi mắt của trẻ luôn khỏe mạnh, tránh các biến chứng không mong muốn.

Nếu ba mẹ còn thắc mắc hoặc cần được tư vấn cụ thể về tình trạng nháy mắt ở trẻ, hãy liên hệ với Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa qua hotline 0846 403 403 để được đội ngũ bác sĩ chuyên khoa mắt thăm khám và hướng dẫn điều trị hiệu quả.