Có phải bạn đang thấy hình ảnh trước mắt méo mó, đường thẳng trở nên cong, mọi vật như đang gợn sóng? Bạn băn khoăn không biết liệu mình có đang gặp tình trạng mắt nhìn thấy gợn sóng? Vậy mắt nhìn thấy gợn sóng là gì, nguyên nhân gây ra và cách điều trị ra sao? Cùng Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa tìm hiểu ngay dưới đây..

1. Mắt nhìn thấy gợn sóng là bệnh gì?

Khi mắt nhìn thấy gợn sóng, hình ảnh quan sát trở nên méo mó, uốn lượn hoặc biến dạng, các đường thẳng bỗng cong như sóng nước. Hiện tượng này cảnh báo sớm nhiều bệnh lý về võng mạc, đặc biệt là thoái hóa điểm vàng, một bệnh phổ biến ở người trung niên và cao tuổi. Bệnh gây tổn thương vùng trung tâm võng mạc, nơi chịu trách nhiệm cho khả năng nhìn rõ chi tiết, nhận biết màu sắc và độ sắc nét của hình ảnh.

Trong bệnh thoái hóa điểm vàng, các tế bào thị giác ở điểm vàng bị tổn thương, khiến người bệnh thấy vật méo mó, đường thẳng biến thành đường cong hoặc gợn sóng, giảm cường độ sáng, màu sắc mờ nhạt và thị lực trung tâm suy giảm. Ở giai đoạn nặng, người bệnh có thể thấy điểm đen giữa tầm nhìn, gây khó khăn trong đọc sách, lái xe hay nhận diện khuôn mặt.

Ngoài thoái hóa điểm vàng, mắt nhìn thấy gợn sóng cũng có thể bắt nguồn từ các bệnh lý khác như:

• Lỗ hoàng điểm: Do rách nhỏ ở hoàng điểm, thường gây nhìn méo, nhìn đôi, gặp ở người cận nặng hoặc bị chấn thương mắt.
• Phù hoàng điểm: Hậu quả của tổn thương mạch máu võng mạc, đặc biệt ở người bị tiểu đường lâu năm.
• Hắc võng mạc trung tâm thanh dịch: Do tích tụ dịch dưới võng mạc, thường gặp ở nam giới 20–50 tuổi hoặc người dùng corticoid kéo dài.
• Loạn thị: Khi giác mạc hoặc thủy tinh thể có độ cong không đều, hình ảnh thường bị nhòe, biến dạng đồng nhất hoặc nhìn đôi. Trong một số trường hợp loạn thị cao hoặc phức tạp, người bệnh có thể cảm nhận hình ảnh hơi gợn sóng, nhưng không điển hình như méo hình do tổn thương võng mạc.

Tình trạng mắt nhìn thấy gợn sóng xuất hiện khi vùng trung tâm thị giác mất khả năng xử lý chi tiết chính xác. Dù không gây đau, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể làm suy giảm thị lực vĩnh viễn.

2. Nguyên nhân của mắt nhìn thấy gợn sóng

Tình trạng mắt nhìn thấy gợn sóng không chỉ xuất hiện do một nguyên nhân duy nhất. Trên thực tế, đây là hậu quả của nhiều rối loạn thị giác hoặc bệnh lý võng mạc khác nhau, từ các tật khúc xạ nhẹ như loạn thị, cho đến bệnh lý nghiêm trọng như thoái hóa điểm vàng hay biến chứng tiểu đường.

Khi mắt nhìn thấy gợn sóng, vùng trung tâm thị giác điểm vàng đã bị tổn thương, khiến ánh sáng không hội tụ đúng trên võng mạc. Hậu quả là hình ảnh thu được trở nên méo mó, biến dạng hoặc uốn lượn, đặc biệt khi nhìn vào các đường thẳng hoặc vật có chi tiết nhỏ.

Trong đó, thoái hóa điểm vàng thể ướt là nguyên nhân phổ biến nhất. Bệnh xảy ra khi các mạch máu bất thường hình thành dưới võng mạc, gây rò rỉ máu và dịch, làm phồng hoàng điểm, dẫn đến hiện tượng hình ảnh bị gợn sóng, cong hoặc mờ nhòe. Ở thể khô, bệnh tiến triển chậm hơn nhưng vẫn khiến thị lực trung tâm suy giảm dần theo thời gian.

Ngoài ra, một số nguyên nhân khác cũng có thể khiến mắt nhìn thấy gợn sóng, bao gồm:

• Loạn thị: Khi giác mạc hoặc thủy tinh thể có độ cong không đều, ánh sáng hội tụ sai vị trí, gây nhìn mờ, méo hoặc nhòe.
• Phù hoàng điểm do tiểu đường: Mạch máu võng mạc tổn thương dẫn đến rò rỉ dịch, khiến hoàng điểm phù nề và hình ảnh bị biến dạng.
• Tổn thương do tuổi tác hoặc chấn thương: Khi mô võng mạc yếu hoặc bị co kéo, hình ảnh sẽ không còn chính xác như bình thường.

3. Chẩn đoán mắt nhìn thấy gợn sóng

Để xác định chính xác nguyên nhân gây ra hiện tượng mắt nhìn thấy gợn sóng, bác sĩ nhãn khoa cần thăm khám toàn diện và thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu. Triệu chứng này có thể xuất phát từ nhiều bệnh lý khác nhau, từ tật khúc xạ nhẹ đến các bệnh nghiêm trọng ở võng mạc hoặc điểm vàng. Chẩn đoán đúng nguyên nhân giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ điều trị hiệu quả và hạn chế nguy cơ giảm thị lực vĩnh viễn.

• Kiểm tra thị lực: Đánh giá khả năng nhìn rõ của người bệnh ở nhiều khoảng cách khác nhau, giúp xác định mức độ suy giảm thị lực trung tâm, dấu hiệu đặc trưng của thoái hóa điểm vàng.
• Đo khúc xạ: Giúp phát hiện tật khúc xạ như loạn thị, viễn thị, cận thị, là những nguyên nhân có thể khiến hình ảnh bị méo hoặc gợn sóng nhẹ.
• Khám bằng đèn khe: Sử dụng kính hiển vi đặc biệt để quan sát cấu trúc phía trước của mắt (giác mạc, mống mắt, thủy tinh thể), phát hiện các tổn thương, sẹo hoặc bất thường có thể ảnh hưởng đến thị giác.
• Khám đáy mắt có giãn đồng tử: Bác sĩ nhỏ thuốc giãn đồng tử để quan sát võng mạc và dây thần kinh thị giác. Phương pháp này giúp phát hiện các tổn thương ở điểm vàng, phù hoàng điểm, mạch máu bất thường hoặc dấu hiệu sớm của thoái hóa điểm vàng thể ướt, nguyên nhân phổ biến khiến mắt nhìn thấy gợn sóng.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm chụp OCT, kỹ thuật hình ảnh cắt lớp võng mạc hiện đại giúp phát hiện sớm tổn thương ở hoàng điểm và lớp tế bào võng mạc

4. Điều trị mắt nhìn thấy gợn sóng như thế nào?

Trong nhiều trường hợp, triệu chứng có thể được cải thiện bằng thay đổi thói quen sinh hoạt, nhưng nếu xuất phát từ bệnh lý võng mạc hoặc điểm vàng, người bệnh cần được điều trị chuyên sâu bởi bác sĩ nhãn khoa.

4.1. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chăm sóc mắt tại nhà

Nếu mắt chỉ nhìn thấy gợn sóng nhẹ, không kèm mất thị lực đột ngột hay méo hình nghiêm trọng, bạn có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ sau:

• Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Hạn chế nhìn lâu vào màn hình vì ánh sáng xanh và sự tập trung cao độ có thể làm mỏi mắt, khô mắt, gây cảm giác hình ảnh dao động.
• Bảo vệ mắt khỏi tia UV: Khi ra ngoài, đeo kính râm hoặc mũ rộng vành giúp giảm tác động ánh nắng, hạn chế lão hóa võng mạc.
• Bổ sung dinh dưỡng tốt cho mắt: Ăn nhiều cá giàu omega-3, rau xanh lá đậm, trái cây tươi và thực phẩm chứa lutein, zeaxanthin, vitamin A, C, E, kẽm, selen giúp tăng cường sức khỏe võng mạc và điểm vàng.
• Duy trì giấc ngủ đủ và sinh hoạt điều độ: Giúp mắt phục hồi sau thời gian làm việc dài, giảm cảm giác mỏi và nhức mắt tạm thời.

Lưu ý: Những biện pháp trên chỉ có tác dụng hỗ trợ, dự phòng hoặc giảm nhẹ triệu chứng do mỏi mắt, khô mắt, không thể thay thế điều trị y khoa nếu nguyên nhân là bệnh lý võng mạc nghiêm trọng.

4.2. Điều trị y khoa theo nguyên nhân

Nếu các biện pháp trên không cải thiện triệu chứng, người bệnh cần đến bác sĩ chuyên khoa Mắt để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Một số phương pháp thường được chỉ định:

• Đeo kính hoặc kính áp tròng: Áp dụng cho người bị loạn thị, cận thị, viễn thị, giúp cải thiện hình ảnh bị méo, lệch hoặc gợn sóng.
• Thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc uống: Chỉ có hiệu quả với các bệnh viêm nhiễm như viêm kết mạc, khô mắt hoặc viêm màng bồ đào, giúp giảm viêm và phục hồi thị lực nhẹ. Không tác dụng với thoái hóa điểm vàng hay lỗ hoàng điểm.
• Laser quang đông võng mạc: Thường dùng cho bệnh võng mạc đái tháo đường hoặc một số thể thoái hóa điểm vàng nhất định, giúp hàn các mạch máu rò rỉ hoặc vùng võng mạc bị rách. Không phải là phương pháp chính cho thoái hóa điểm vàng thể ướt gây méo hình.
• Tiêm nội nhãn (Anti-VEGF): Phương pháp chính và hiệu quả nhất cho thoái hóa điểm vàng thể ướt và phù hoàng điểm do tiểu đường, ngăn hình thành mạch máu bất thường, giảm rò dịch và méo hình.
• Phẫu thuật cắt dịch kính: Thực hiện khi có lỗ hoàng điểm hoặc bong võng mạc, giúp khôi phục cấu trúc và cải thiện thị lực.
• Thay thủy tinh thể (đặt kính nội nhãn): Chỉ thực hiện nếu đục thủy tinh thể gây méo hình nghiêm trọng hoặc cản trở việc chẩn đoán và điều trị bệnh võng mạc, nhằm phục hồi thị giác.

5. Câu hỏi thường gặp

5.1. Mắt nhìn thấy gợn sóng có nguy hiểm không?

Mắt nhìn thấy gợn sóng có thể là dấu hiệu của thoái hóa điểm vàng, bệnh võng mạc hoặc tật khúc xạ. Một số trường hợp nhẹ chỉ do mỏi mắt, khô mắt, nhưng nếu tình trạng này xảy ra thường xuyên hoặc kèm theo mờ, méo hình, nhìn cong đường thẳng, thì rất có thể là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Người bệnh nên đi khám chuyên khoa Mắt càng sớm càng tốt để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

5.2. Bao lâu nên đi khám nếu thường xuyên thấy gợn sóng?

Nếu triệu chứng chỉ xuất hiện thoáng qua, bạn có thể theo dõi thêm, kết hợp nghỉ ngơi, điều chỉnh chế độ sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài trên 2–3 ngày, xuất hiện cảm giác mờ, méo hình, khó đọc chữ hoặc nhận dạng khuôn mặt, bạn nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa Mắt để được soi đáy mắt, chụp OCT hoặc làm các xét nghiệm võng mạc chuyên sâu. Việc khám định kỳ 6–12 tháng/lần cũng giúp phát hiện sớm các bệnh lý võng mạc tiềm ẩn.

5.3. Mắt nhìn thấy gợn sóng có phải thoái hóa điểm vàng?

Thoái hóa điểm vàng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng nhìn thấy gợn sóng hoặc hình ảnh méo mó. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đều do thoái hóa điểm vàng. Hiện tượng này cũng có thể xuất phát từ loạn thị, đục thủy tinh thể, bệnh võng mạc đái tháo đường hoặc phù hoàng điểm. Chỉ khi được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra và chẩn đoán bằng các thiết bị hiện đại mới có thể xác định chính xác nguyên nhân.

Hiện tượng mắt nhìn thấy gợn sóng là dấu hiệu bất thường không nên xem nhẹ. Mặc dù có thể xuất phát từ mỏi mắt, loạn thị hoặc khô mắt, nhưng đôi khi đây là dấu hiệu sớm của thoái hóa điểm vàng hoặc các bệnh lý võng mạc nghiêm trọng.

Nếu bạn hoặc người thân đang gặp hoặc nghi ngờ tình trạng này, tốt nhất nên đến bệnh viện thăm khám ngay để bác sĩ xác định nguyên nhân, tư vấn phác đồ điều trị phù hợp và ngăn ngừa nguy cơ giảm thị lực vĩnh viễn.