Laser quang đông võng mạc là một trong những phương pháp điều trị các bệnh lý liên quan đến võng mạc như rách võng mạc, thoái hóa võng mạc chu biên, bệnh võng mạc đái tháo đường, phù hoàng điểm… Nhờ khả năng tạo các điểm kết dính bền vững trên võng mạc, laser giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như bong võng mạc và bảo vệ thị lực lâu dài.

1. Laser quang đông võng mạc là gì?

Laser quang đông võng mạc là thủ thuật sử dụng tia laser có bước sóng đặc biệt (thường là 532nm) và được hấp thụ tốt bởi lớp biểu mô sắc tố võng mạc. Khi tia laser tác động vào võng mạc, nhiệt lượng sẽ làm đông lớp tế bào tại vùng điều trị. 

Mục đích của thủ thuật này là tạo ra những điểm kết dính vững chắc giúp cố định võng mạc, giảm nguy cơ rách và ngăn ngừa bong võng mạc. Nhờ vậy, các bệnh lý ở đáy mắt cũng được kiểm soát tốt hơn.

Đồng thời, bác sĩ còn thực hiện laser quang đông để bảo vệ và duy trì chức năng thị lực. Ngoài ra trong một số trường hợp, phương pháp này cũng được cân nhắc tiến hành để:

• Ức chế tân mạch mạch máu bất thường trong bệnh võng mạc đái tháo đường tăng sinh hoặc thoái hóa điểm vàng.
• Cân bằng lại cung cầu oxy của võng mạc bằng cách loại bỏ vùng võng mạc thiếu máu, giảm tình trạng thiếu máu võng mạc, hạn chế phù hoàng điểm.
• Hỗ trợ điều trị thoái hóa võng mạc chu biên và ngăn tổn thương lan rộng.

2. Chỉ định điều trị trong những trường hợp nào?

Trên thực tế lâm sàng, kỹ thuật Laser quang đông được các bác sĩ cân nhắc sử nhiều trong điều trị bệnh võng mạc và ứng dụng trong các trường hợp cụ thể  như sau:

• Điều trị và dự phòng bong võng mạc như có vết rách võng mạc hoặc lỗ võng mạc, thoái hóa võng mạc  cho người bệnh. Mắt thứ hai của những người cận thị nặng có nhiều thoái hóa hỗn hợp mà mắt kia đã bị bong võng mạc; Dây chằng trong dịch kính gây co kéo võng mạc…
• Cải thiện tình trạng thiếu máu võng mạc ở bệnh nhân võng mạc tiểu đường
• Chữa trị bệnh võng mạc đái tháo đường tăng sinh
• Điều trị tân mạch sau viêm hắc mạc có chọn lọc (không phải do thoái hóa điểm vàng thể ướt điển hình), tân mạch tại đĩa thị, tân mạch có kích thước trung bình hoặc lớn (>1/4 đường kính gai thị).
• Dự phòng tái phát xuất huyết dịch kính do bệnh võng mạc đái tháo đường
• Điều trị phù hoàng điểm dạng lan tỏa, dạng nang hoặc phù 1 phần  do biến chứng của bệnh võng mạc đái tháo đường hoặc các nguyên nhân khác khi điều trị bằng các phương pháp khác không còn phù hợp
• Chống chỉ định cho các bệnh toàn thân và tại mắt không cho phép phẫu thuật.

3. Quy trình Laser quang đông võng mạc

Về cơ bản, quá trình Laser quang đông thường diễn ra nhanh (khoảng 10–20 phút). Người bệnh không cần nằm viện và có thể ra về trong ngày. Các bước tiến hành bao gồm:

• Bước 1: Người bệnh được nhỏ thuốc giãn đồng tử và thuốc tê. Bước này giúp bác sĩ quan sát rõ đáy mắt và giảm cảm giác khó chịu cho bệnh nhân.
• Bước 2: Cố định đầu và vị trí ngồi cho bệnh nhân, cụ thể các bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh ngồi đối diện với thiết bị laser. Đầu và cằm được cố định để hạn chế cử động. Điều dưỡng có thể hỗ trợ giữ đầu nếu cần thiết.
• Bước 3: Thực hiện laser quang đông. Các bác sĩ sẽ  đặt thấu kính chuyên dụng lên mắt đã nhỏ gel. Tia laser được bắn chính xác vào vùng cần điều trị. Người bệnh cần nhìn thẳng, không đảo mắt và không nói chuyện trong lúc bác sĩ thao tác.

4. Lưu ý sau khi thực hiện phẫu thuật

Để hỗ trợ đôi mắt hồi phục tốt và hạn chế rủi ro, bạn nên tuân thủ các hướng dẫn sau:

• Tránh để nước vào mắt trong ngày đầu tiên sau laser.
• Tra thuốc theo chỉ định đầy đủ và đúng liều.
• Hạn chế vận động mạnh trong 1–2 tuần đầu (tùy mục đích laser).

Trong trường hợp bạn điều trị laser để điều trị thoái hóa võng mạc chu biên, bạn vẫn có thể sinh hoạt và tập thể dục nhẹ nhàng. Tuy nhiên, cần tránh mang vác nặng và các môn thể thao dễ va chạm như bóng đá, bóng rổ, tennis. Nếu laser điều trị vết rách võng mạc, hãy dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn trong 1–2 tuần. Tuyệt đối không chạy nhảy, không tập gym, không chơi thể thao cường độ cao.

5. Một số biến chứng có thể gặp sau Laser

Thủ thuật này có độ an toàn cao, tuy nhiên trong không thể loại bỏ hoàn toàn các nguy cơ sức khỏe như sau:

• Vùng võng mạc được Laser quang đông có thể không cảm thụ ánh sáng, dẫn đến xuất hiện những khoảng tối tại khu vực đã điều trị.
• Nếu trước thủ thuật đã có tình trạng vẩn đục hoặc lóe sáng, hiện tượng này vẫn có thể tồn tại sau khi laser quang đông.
• Do sử dụng kính tiếp xúc trong quá trình thực hiện laser, một số trường hợp có thể bị trợt biểu mô giác mạc.
• Một số bệnh nhân có thể cảm thấy đau nhẹ, nhưng tình trạng này thường hết sau vài tiếng.
• Do ảnh hưởng của ánh sáng laser, hình ảnh có thể sai khác về màu sắc (như nhìn qua lăng kính đỏ). Tuy nhiên, hiện tượng này thường biến mất sau 2–3 tiếng.
• Các biến chứng hiếm gặp khác như nhiễm trùng mắt, chảy máu nhẹ tại vùng điều trị, tăng nhãn áp tạm thời, viêm hoặc sưng nhẹ quanh mắt.

6. Câu hỏi thường gặp

6.1. Bong võng mạc có chữa được không?

Có, Laser quang đông chủ yếu dùng để hàn gắn vết rách võng mạc nhằm ngăn ngừa bong võng mạc. Nếu võng mạc đã bong rộng, người bệnh thường cần phẫu thuật chuyên sâu hơn.

>>>Xem chi tiết: Bong võng mạc có chữa được không? Cách chữa hiệu quả

6.2. Laser quang đông võng mạc có đau không?

Hầu hết bệnh nhân không cảm thấy đau, nhờ đã được nhỏ thuốc tê trước khi laser. Bạn có thể thấy chói sáng hoặc hơi nhói nhẹ khi tia laser tác động, nhưng hoàn toàn có thể chịu đựng được.

Một số người có thể cảm giác hơi đau âm ỉ vài giờ sau thủ thuật nhưng hoàn toàn không cần lo lắng bởi đây là phản ứng bình thường và sẽ hết nhanh.

6.3. Sau khi laser quang đông có bị mờ mắt không?

Có thể. Sau khi điều trị bằng laser, mắt thường mờ nhẹ 1–3 giờ do giãn đồng tử. Một số người thấy mờ vài ngày nếu võng mạc đang phù hoặc có tổn thương ban đầu. Tình trạng này sẽ cải thiện dần theo thời gian. Nếu mờ mắt tăng dần hoặc kéo dài bất thường, cần tái khám sớm.

Có thể nói, Laser quang đông võng mạc là phương pháp điều trị hiệu quả, giúp kiểm soát nhiều bệnh lý võng mạc và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Đây là thủ thuật an toàn, hồi phục nhanh và mang lại kết quả tốt khi được thực hiện đúng chỉ định.

Nếu bạn đang nghi ngờ bản thân có các dấu hiệu của bệnh lý võng mạc hoặc muốn chủ động kiểm tra sức khỏe mắt định kỳ, bạn có thể đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa để được bác sĩ thăm khám và tư vấn hướng điều trị phù hợp.