Bé 3 tuổi bị cận thị nặng phải làm sao? Cách điều trị như thế nào

Bé 3 tuổi bị cận thị nặng là tình huống khiến nhiều bậc phụ huynh bất ngờ và lo lắng. Ở lứa tuổi này, đôi mắt trẻ vẫn đang phát triển, việc xuất hiện cận thị sớm có thể ảnh hưởng đến thị lực và quá trình học tập sau này. Vậy nguyên nhân do đâu, dấu hiệu nào giúp cha mẹ nhận biết, và giải pháp nào phù hợp để hỗ trợ bé? Cùng tìm hiểu ngay câu trả lời trong bài viết này nhé!

1. Dấu hiệu trẻ 3 tuổi bị cận

Ở độ tuổi 3, trẻ chưa đủ khả năng diễn đạt rõ ràng rằng mình “nhìn mờ” hay “không thấy rõ”. Vì vậy, việc phát hiện cận thị nặng phần lớn phụ thuộc vào quan sát tinh tế từ cha mẹ và thầy cô. Một số dấu hiệu điển hình mà ba mẹ cần lưu ý gồm:

• Luôn cầm đồ vật rất sát mắt: Trẻ thường đưa sách, đồ chơi hoặc điện thoại (nếu có) sát mặt để nhìn. Đây là phản xạ tự nhiên khi mắt không nhìn rõ từ khoảng cách xa.
• Thường xuyên nheo mắt khi quan sát xa: Bé hay nheo mắt hoặc nghiêng đầu để nhìn bảng, nhìn xa ngoài cửa sổ hay khi xem TV. Hành động này giúp mắt tạm thời cải thiện độ nét nhưng lại là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng.
• Ngồi sát màn hình hoặc tiến gần đồ vật: Khi xem TV, trẻ thường dí sát vào màn hình hoặc khi chơi sẽ tự động tiến gần các vật ở xa. Điều này cho thấy mắt trẻ khó lấy nét ở khoảng cách xa.
• Kêu mỏi mắt, đau đầu sau khi nhìn lâu: Dù chưa biết diễn đạt trọn vẹn, nhưng bé có thể than phiền “mỏi mắt”, “nhức đầu” sau khi xem TV hay chơi đồ vật nhiều chi tiết. Đây là hậu quả của việc mắt phải điều tiết quá mức.

2. Nguyên nhân trẻ 3 tuổi bị cận nặng

Về cơ bản, bé bị cận nặng từ rất sớm thường không chỉ xuất phát từ một yếu tố đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều nguyên nhân:

2.1. Yếu tố di truyền từ bố mẹ

Nếu cả bố và mẹ đều bị cận thị, đặc biệt là cận nặng (trên -6 diop), nguy cơ bé sinh ra mắc cận thị rất cao, thậm chí có thể xuất hiện từ lúc còn nhỏ. Các nghiên cứu chỉ ra rằng khi cả hai bố mẹ cùng bị cận, khả năng con bị cận lên đến 60%, và con số này gần như chắc chắn nếu mức độ cận của bố mẹ quá nặng. Đây chính là nguyên nhân hàng đầu khiến nhiều bé 3 tuổi đã bị cận thị rõ rệt.

2.2. Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân

Những em bé sinh thiếu tháng hoặc có cân nặng khi chào đời dưới 2,5kg thường có nguy cơ mắc các tật khúc xạ cao hơn bình thường. Do mắt chưa phát triển đầy đủ trong giai đoạn bào thai, cấu trúc mắt có thể dễ bị sai lệch, từ đó hình thành cận thị sớm.

2.3. Sự thay đổi cấu trúc nhãn cầu

Một số trẻ bị cận vì trục nhãn cầu phát triển dài hơn bình thường hoặc giác mạc cong hơn. Khi đó, ánh sáng không hội tụ đúng vào võng mạc mà rơi phía trước, làm trẻ nhìn mờ ở khoảng cách xa. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể nhanh chóng nặng lên.

2.4. Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học

Ngày nay, ngay cả trẻ nhỏ cũng có xu hướng tiếp xúc sớm với tivi, điện thoại hay máy tính bảng. Việc nhìn màn hình quá gần, trong thời gian dài, hoặc học tập trong môi trường thiếu ánh sáng, ngồi sai tư thế đều có thể đẩy nhanh quá trình cận thị ở trẻ em. Dù mới 3 tuổi, nhiều bé đã dành hàng giờ để xem hoạt hình trên thiết bị điện tử, và đây là một trong những yếu tố nguy cơ phổ biến.

3. Cận thị nặng ở bé 3 tuổi: Phụ huynh nên làm gì?

Điều đầu tiên phụ huynh cần làm là đưa bé đến các cơ sở chuyên khoa mắt uy tín. Chỉ có bác sĩ chuyên khoa mới có thể xác định chính xác mức độ cận, đưa ra phác đồ điều trị và hướng dẫn cách chăm sóc mắt phù hợp. Việc tự ý mua kính hoặc áp dụng các mẹo dân gian truyền miệng không chỉ không giúp cải thiện thị lực, mà còn có thể khiến tình trạng cận trở nên nặng hơn, thậm chí để lại biến chứng lâu dài.

Ngoài việc điều trị, việc theo dõi sát sao tiến triển của mắt cũng rất quan trọng. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ từ 4–5 tuổi nên được khám mắt định kỳ 6 tháng/lần. Tuy nhiên, với trường hợp bé 3 tuổi bị cận nặng, phụ huynh cần tuân thủ nghiêm ngặt lịch tái khám theo chỉ định của bác sĩ, nhằm kịp thời điều chỉnh kính hoặc phương pháp kiểm soát cận.

4. Các phương pháp điều chỉnh và kiểm soát cận thị cho bé 3 tuổi bị cận thị nặng 

4.1. Thăm khám mắt định kỳ

Với trẻ 3 tuổi bị cận thị nặng, việc thăm khám mắt định kỳ tại các cơ sở chuyên khoa là vô cùng quan trọng. Trẻ ở lứa tuổi này mắt còn đang phát triển mạnh, nếu không được theo dõi thường xuyên, độ cận có thể tiến triển nhanh và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như nhược thị hay lác.

Khám định kỳ sẽ giúp bác sĩ:

• Đo thị lực chính xác theo từng giai đoạn phát triển.
• Theo dõi sự thay đổi độ cận để điều chỉnh phương pháp can thiệp kịp thời.
• Tư vấn giải pháp bảo vệ mắt phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.

Đặc biệt, với trẻ bị cận nặng từ sớm, cha mẹ cần đưa bé đi khám mắt ít nhất 3–6 tháng/lần thay vì 1 năm/lần như trẻ bình thường. Ngoài ra, bác sĩ sẽ có những chỉ định riêng như kiểm soát tăng độ, phòng ngừa biến chứng võng mạc, giúp bé duy trì thị lực tốt nhất trong quá trình phát triển.

4.2. Sử dụng kính gọng, kính áp tròng

Đeo kính là phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất giúp trẻ nhìn rõ, đồng thời hỗ trợ quá trình học tập và sinh hoạt hàng ngày. Với trẻ nhỏ, kính gọng thường được ưu tiên vì dễ sử dụng, an toàn và dễ kiểm soát. Cha mẹ nên chọn gọng kính nhẹ, bền kết hợp tròng kính chất lượng như tròng kính Essilor Stellest, có khả năng chống xước, chống tia UV và hỗ trợ kiểm soát tiến triển cận thị, giúp bảo vệ thị lực tối đa cho bé.

Ngoài kính gọng, trẻ cận nặng và tiến triển nhanh có thể dùng kính Ortho-K ban đêm, định hình giác mạc giúp nhìn rõ ban ngày và làm chậm tăng độ cận. Ngoài ra, thuốc Atropine nồng độ thấp cũng có thể được chỉ định, hiệu quả nhưng cần theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa.

4.3. Sửa thói quen sinh học cho trẻ 3 tuổi

• Tư thế ngồi & ánh sáng: Hướng dẫn trẻ ngồi thẳng lưng, không cúi sát khi vẽ hoặc chơi đồ chơi. Giữ khoảng cách mắt với sách hoặc đồ chơi từ 30 – 40cm. Bố trí ánh sáng đầy đủ, tránh lóa hoặc bóng tối làm mắt phải điều tiết quá mức.
• Nguyên tắc 20-20-20: Cứ sau khoảng 20 phút hoạt động nhìn gần (xem sách tranh, tô màu, xếp hình), mẹ nên cho trẻ nghỉ mắt ít nhất 20 giây và hướng mắt nhìn ra xa khoảng 6 mét. Động tác này giúp mắt thư giãn và tránh tình trạng mỏi mắt kéo dài.
• Giảm ánh sáng xanh: Trẻ nhỏ nên hạn chế tối đa việc sử dụng điện thoại, máy tính bảng, tivi. Nếu bắt buộc cho trẻ xem, hãy giới hạn thời gian ngắn, giữ khoảng cách an toàn và có thể sử dụng kính lọc ánh sáng xanh để giảm tác hại.
• Dinh dưỡng hợp lý: Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A, C, E và Omega-3 như cà rốt, bông cải xanh, trứng, cá hồi, ớt chuông… Đây là nguồn dưỡng chất quan trọng giúp nuôi dưỡng võng mạc, tăng cường sức khỏe cho mắt và hạn chế tiến triển cận nặng.
• Hoạt động ngoài trời: Cho trẻ tham gia vận động ngoài trời từ 1–2 giờ mỗi ngày. Ánh sáng tự nhiên giúp mắt linh hoạt hơn trong việc điều tiết, đồng thời giảm nguy cơ tăng độ cận so với trẻ chỉ ở trong nhà.

Có thể thấy, bé 3 tuổi bị cận thị nặng không phải là vấn đề hiếm gặp, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu cha mẹ phát hiện sớm và có hướng xử trí đúng. Thăm khám mắt định kỳ, xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học và tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ sẽ giúp bé duy trì thị lực tốt hơn mẹ nhé.

Nếu bạn đang lo lắng về tình trạng mắt của bé, hãy đưa con đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà để được kiểm tra toàn diện, hoặc gọi ngay Hotline 0846 403 403 để nhận tư vấn kịp thời.