Cận thị giả là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Nhiều người “tá hoả” khi phát hiện đeo kính bấy lâu nhưng vào viện lại được bác sĩ xác định chỉ là cận thị giả. Vậy, cận thị giả là gì, cách nhận biết và điều trị ra sao? Mời bạn đọc cùng Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Cận thị giả là như thế nào?

Cận thị giả có tên khoa học là Pseudomyopia, là một dạng rối loạn thị giác với các triệu chứng điển hình của tật cận thị. Cận thị giả không được tính là một tật khúc xạ mà chỉ là một rối loạn thoáng qua. Tình trạng này ảnh hưởng tạm thời đến quá trình khúc xạ ánh sáng, khiến hình ảnh của vật hội tụ trước phía trước võng mạc, gây nhìn mờ.

Cận thị giả được chia thành 2 dạng gồm:

• Cận thị giả cơ thực thể: Xảy ra do hệ thần kinh phó giao cảm bị kích động quá mức làm giảm thị lực tạm thời.
• Cận thị giả cơ năng: Xuất hiện do mệt mỏi thị giác quá mức hoặc khó chịu đột ngột ở mắt. 

Cận thị giả thường gặp ở người trẻ tuổi, hoạt động điều tiết của mắt mạnh mẽ. Tình trạng này có xu hướng xuất hiện sau khi mắt phải hoạt động quá sức và có thể tự phục hồi sau khi nghỉ ngơi hoặc áp dụng biện pháp hỗ trợ.

2. Tại sao lại có hiện tượng cận thị giả?

Bình thường, cơ vòng mắt tăng co thắt khiến nhãn cầu cong hơn để nhìn rõ vật ở gần. Ngược lại, khi nhìn vật ở xa thì cơ vòng sẽ thả lỏng để thuỷ tinh thể trở nên dẹt hơn. Tuy nhiên, khi mắt phải nhìn gần liên tục trong thời gian dài, cơ vòng mắt bị co cứng và không thể trở về trạng thái thư giãn. Hệ quả là thị lực khi nhìn xa bị suy giảm, gây ra hiện tượng cận thị giả.

Dù tầm nhìn xa bị mờ nhưng cấu trúc mắt vẫn bình thường nên cận thị giả không được coi là một tật khúc xạ. Tình trạng này thường xảy ra trong một số trường hợp dưới đây:

• Đọc sách, làm việc với thiết bị điện tử hoặc các chi tiết nhỏ ở khoảng cách gần trong thời gian dài mà không để mắt nghỉ ngơi.
• Thường xuyên học tập, làm việc hoặc sinh hoạt trong môi trường thiếu sáng khiến mắt phải tăng điều tiết để nhìn rõ.
• Căng thẳng và lo âu quá mức gây kích thích thần kinh cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến giả cận thị.
• Chấn thương hoặc bệnh lý ở mắt (như viêm thể mi) tái lại nhiều lần.

Cận thị giả là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân là do khả năng điều tiết của mắt trẻ rất mạnh, có thể nhìn rõ vật ở khoảng cách chỉ 9cm trong thời gian dài mà ít bị nhức mỏi. Khi tình trạng này kéo dài liên tục, thói quen nhìn gần trở thành “tật”, làm giảm tầm nhìn của mắt, dẫn đến hiện tượng giả cận thị.

3. Dấu hiệu nhận biết cận thị giả

Giống như cận thị thật, cận thị giả làm giảm tầm nhìn ở khoảng cách xa. Người mắc phải tình trạng này thường gặp phải các triệu chứng như:

• Nhìn xa bị mờ, đặc biệt là sau khi làm việc liên tục ở khoảng cách gần. Sau khi nghỉ ngơi, cảm giác được tầm nhìn xa trở nên tốt hơn.
• Thường đau đầu, nhức mỏi mắt, chảy nước mắt hoặc nhạy cảm với ánh sáng khi làm việc liên tục ở khoảng cách gần.
• Có thể xuất hiện hiện tượng lác trong cấp tính khi mắt bị co thắt điều tiết.
• Triệu chứng nhìn đôi xảy ra khi mắt co thắt điều tiết hoặc lác trong.

Triệu chứng của cận thị giả không có nhiều khác biệt với cận thị thật. Vậy nên, rất nhiều người nhầm lẫn và tự ý cắt kính để sử dụng. Điều này vô tình ảnh hưởng đến khả năng điều chỉnh tự nhiên của mắt, biến cận thị giả trở thành cận thị thật.

4. Cách phân biệt cận thị thật và cận thị giả?

Mặc dù có nhiều điểm giống nhau nhưng việc phân biệt cận thị giả và thật không quá khó khăn. Nếu chưa có thời gian thăm khám, bạn có thể theo dõi sự thay đổi của mắt tại nhà. Trường hợp cận thị giả, thị lực của mắt sẽ được cải thiện tốt sau khoảng 4 – 8 tiếng nghỉ ngơi. Và ngược lại, nếu sau khi nghỉ ngơi tầm nhìn mắt vẫn yếu thì rất có thể mắt đã bị cận thị thật. 

Để có kết quả chẩn đoán chính xác nhất, bạn cần thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Tại đây, bác sĩ sẽ tiến hành nhỏ atropin 1% hoặc cyclogyl (thuốc liệt điều tiết) để làm liệt cơ mi. Lúc này, năng lực điều tiết của mắt sẽ trở lại bình thường và kết quả đo độ cận mới chính xác.

Các tiệm kính hiện nay thường bỏ qua bước nhỏ thuốc điều tiết. Vậy nên, không ít người vẫn đang đeo kính sai độ hoặc đeo kính khi không cần thiết. Đây là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ mắc cận thị và tăng độ cận tăng nhanh trong những năm gần đây. 

5. Cách điều trị cận thị giả

Phác đồ điều trị cận thị giả được xây dựng dựa trên nguyên nhân của từng trường hợp. Những người bị cận thị giả thực thể (do chấn thương thân não, viêm mắt, viêm màng bồ đào,…) có thể được chỉ định dùng thuốc toàn thân hoặc tại chỗ. 

Đối với cận thị giả chức năng, việc điều trị sẽ dựa trên mức độ “liệt điều tiết” của mỗi người, cụ thể như sau: 

• Cận thị nhẹ: Dùng thuốc nhỏ mắt làm giãn điều tiết theo chỉ định của bác sĩ kết hợp với nghỉ ngơi điều độ và ăn uống hợp lý.
• Cận thị nặng: Sử dụng kính chuyên dụng để hỗ trợ điều tiết cho mắt. Khi mắt khôi phục, người bệnh sẽ được ngưng đeo kính và chuyển sang điều chỉnh dinh dưỡng, lối sống.

Bên cạnh các phương pháp điều trị, người bị cận thị giả cần đặc biệt chú ý điều chỉnh thói quen sinh hoạt và chế độ dinh dưỡng. Những lưu ý chi tiết gồm:

• Sau mỗi giờ làm việc liên tục, bạn cần cho mắt nghỉ ngơi trong khoảng 5 – 10 phút. Bạn có thể thực hiện các động tác massage hoặc thả lỏng mắt và nhìn xa để giảm căng thẳng và phục hồi điều tiết tự nhiên.
• Nên giữ khoảng cách an toàn khi học tập và làm việc, đặc biệt là với các thiết bị điện tử.
• Tăng cường bổ sung những dưỡng chất tốt như: omega 3, vitamin A, vitamin D, selen,… giúp nuôi dưỡng và bảo vệ mắt tốt hơn.
• Đảm bảo cung cấp đủ sáng cho môi trường học tập và làm việc, ưu tiên nguồn sáng tự nhiên.
• Tăng cường thời gian vận động ngoài trời để giúp mắt hoạt động linh hoạt và hạn chế nguy cơ bị cận thị thật.

6. Một số câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi được nhiều người quan tâm về hiện tượng cận thị giả:

6.1. Cận thị giả kéo dài bao lâu thì hết?

Ở người cận thị giả nhẹ, sau khoảng 4 – 8 tiếng nghỉ ngơi, mắt có thể tự khôi phục điều tiết và thị lực bình thường. Tuy nhiên, những người cận thị giả nặng và lâu năm, thời gian hồi phục sẽ chậm và cần có biện pháp hỗ trợ. Để biết chính xác tình trạng của mình, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và tư vấn.

6.2. Cận thị giả có cần đeo kính không?

Đa số người bị cận thị giả đều không phải đeo kính. Thay vào đó, người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi hợp lý, điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt để mắt khôi phục khả năng điều tiết bình thường. Tuy nhiên, một vài trường hợp cận thị giả nặng và lâu năm, người bệnh có thể cần đeo kính chuyên dụng. Tuỳ vào mức độ cận và tình trạng của từng người mà bác sĩ sẽ quyết định loại kính và thời gian đeo kính phù hợp với từng người.

6.3. Cận thị giả có nguy hiểm không?

Cận thị giả thường không trực tiếp gây nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài và không được điều trị kịp thời, thị lực sẽ suy giảm và tiến triển thành cận thị thật. Lúc này, người bệnh có thể đối diện với những nguy cơ biến chứng như: bong rách võng mạc, thoái hoá võng mạc, thoái hoá điểm vàng,…

Trên đây là một vài giải đáp của Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hoà về tình trạng cận thị giả. Mong rằng bài viết đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về bệnh lý này. Nếu có thắc mắc cần giải đáp, bạn có thể để lại lời nhắn hoặc liên hệ với bệnh viện qua Hotline: 0846 403 403.