Bị cận có học võ được không là câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn, đặc biệt là những ai yêu thích võ thuật nhưng lại có thị lực kém. Không ít người lo ngại rằng việc bị cận có thể ảnh hưởng đến khả năng quan sát, phản xạ và an toàn khi tập luyện. Trong bài viết này, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết thắc mắc bị cận có học võ được không và hướng dẫn cách tập luyện an toàn, hiệu quả cho người bị cận.

1. Người bị cận có học võ được không?

Câu trả lời là có thể học võ bình thường. Cận thị không phải là rào cản lớn nếu mức độ cận của bạn không quá nặng và không ảnh hưởng nhiều đến tầm nhìn ở khoảng cách gần.

Thực tế, trong nhiều môn võ như boxing, karate hay taekwondo, các đòn thế và phản xạ chủ yếu diễn ra ở cự ly ngắn, nên việc nhìn xa không quá quan trọng. Võ sĩ thường dựa vào cảm giác, phản ứng nhanh và kỹ thuật nhiều hơn là tầm nhìn xa. 

Tuy nhiên, điều này chỉ đúng một phần. Dù các động tác tấn công và phòng thủ thường ở khoảng cách gần, nhưng khả năng quan sát tổng thể, ước lượng khoảng cách và phán đoán hướng di chuyển của đối thủ từ xa vẫn đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Nếu bạn bị cận nặng, việc va chạm mạnh có thể gây nguy hiểm cho mắt hoặc khiến bạn mất kiểm soát khi giao đấu. Trong trường hợp đó, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ mắt và sử dụng kính thể thao hoặc kính áp tròng chuyên dụng để đảm bảo an toàn khi tập luyện.

2. Các môn võ phù hợp cho người bị cận

Người bị cận thị vẫn có thể rèn luyện võ thuật một cách an toàn và hiệu quả nếu chọn đúng môn phù hợp với khả năng quan sát và cảm nhận cơ thể. Dưới đây là 3 môn võ được HLV Gia Huy (Nam Việt Sport) khuyến khích cho người có thị lực kém:

2.1. Judo

Judo là môn võ chủ yếu tập trung vào các động tác quật ngã và khống chế ở cự ly gần, vì vậy người tập không cần phụ thuộc quá nhiều vào tầm nhìn xa. Việc đối kháng trong khoảng cách ngắn giúp người bị cận có thể tập trung vào cảm giác, thăng bằng và phản xạ cơ thể, thay vì phải quan sát từ xa.

2.2. Nhu thuật Brazil

BJJ (Jiu-Jitsu Brasileiro) là môn võ cận chiến chú trọng vào việc khống chế, siết và lật đối thủ trên mặt đất. Những người cận thị thường có khả năng cảm nhận chuyển động và áp lực cơ thể tốt, nên dễ dàng phát huy trong môn này. BJJ không đòi hỏi tầm nhìn xa mà thiên về kỹ thuật, sức bền và sự nhạy bén của cơ thể.

2.3. Vịnh Xuân Quyền

Vịnh Xuân Quyền nổi bật với các chiêu thức linh hoạt, nhanh và được thực hiện ở khoảng cách gần. Người tập học cách cảm nhận lực và hướng tấn công của đối phương thông qua xúc giác, giúp bù đắp hạn chế về thị lực. Đây là lựa chọn lý tưởng cho người bị cận muốn rèn phản xạ, sự tập trung và khả năng tự vệ trong không gian hẹp.

3. Người bị cận tập võ cần lưu ý những gì?

Người bị cận vẫn có thể tập võ, nhưng cần chú ý một số điểm để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Sử dụng kính áp tròng hoặc kính thể thao: Khi tập luyện, nên dùng kính áp tròng mềm hoặc kính thể thao chuyên dụng để tránh rơi vỡ, trầy xước mắt.
• Cân nhắc tháo kính khi tập: Với các bài tập cận chiến hoặc có va chạm, nên tháo kính để hạn chế nguy cơ vỡ kính gây chấn thương.
• Chọn môn võ phù hợp: Người bị cận vẫn có thể học võ nếu chọn môn phù hợp. Nhu thuật Brazil (BJJ), Vịnh Xuân hay Thái Cực Quyền là lựa chọn tốt vì chú trọng kỹ thuật và cảm nhận cơ thể hơn là thị lực xa. Với các môn đối kháng như Boxing hay Judo, bạn vẫn có thể tập nếu dùng kính thể thao chuyên dụng để đảm bảo an toàn.
• Chuẩn bị tâm lý: Việc nhìn không rõ có thể khiến phản xạ chậm hơn, nên cần bình tĩnh, tập trung vào cảm nhận cơ thể và chuyển động của đối thủ.
• Cẩn thận với nguy cơ chấn thương mắt: Hãy trao đổi trước với huấn luyện viên để được hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ mắt và chọn bài tập phù hợp với tình trạng thị lực.

4. Thắc mắc thường gặp

4.1. Mức độ cận bao nhiêu thì nên hạn chế học võ?

Nếu bạn bị cận nhẹ (dưới 3 độ) và không có biến chứng ở võng mạc, vẫn có thể học võ bình thường. Tuy nhiên, với người bị cận nặng (từ 4–5 độ trở lên), đặc biệt là có dấu hiệu giãn mạch hay thoái hóa võng mạc, nên hạn chế các môn có va chạm mạnh như boxing, taekwondo, hoặc judo để tránh nguy cơ bong rách võng mạc. Trước khi tập, bạn nên kiểm tra mắt định kỳ và xin ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

4.2. Làm sao để bảo vệ mắt khi học võ nếu bị cận?

• Chọn môn phù hợp: Ưu tiên các môn thiên về kỹ thuật, di chuyển, hoặc võ tự vệ nhẹ nhàng thay vì đối kháng mạnh.
• Đeo kính thể thao hoặc kính áp tròng: Giúp bảo vệ mắt, tránh trầy xước hoặc va đập khi tập.
• Khởi động kỹ và giữ khoảng cách an toàn trong khi luyện tập đối kháng.
• Đi khám định kỳ để theo dõi tình trạng mắt, nhất là khi thấy mờ hơn hoặc nhức mắt sau khi tập.

4.3. Học võ có giúp giảm độ cận không?

Võ thuật không làm giảm độ cận, vì cận thị là do cấu trúc nhãn cầu và khả năng hội tụ ánh sáng của mắt. Tuy nhiên, học võ có thể giúp cải thiện sức khỏe toàn thân, giảm stress và tăng khả năng tập trung, gián tiếp giúp mắt bớt mỏi và chậm tăng độ nếu bạn biết cân bằng giữa luyện tập, nghỉ ngơi và chăm sóc mắt đúng cách.

Nếu đã bị cận, ngoài tập trung luyện tập thể chất, bạn nên khám chuyên khoa mắt định kỳ để được đánh giá mức độ cận và hướng điều trị phù hợp.

Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, các bác sĩ có thể tư vấn giải pháp kiểm soát tiến triển cận thị (Ortho-K, thuốc Atropine nồng độ thấp,…) cho trẻ em, hoặc phẫu thuật khúc xạ (mổ cận, loạn, viễn) cho người lớn nhằm khôi phục thị lực tối ưu và an toàn.

Qua những chia sẻ trên, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ hơn bị cận có học võ được không và làm thế nào để rèn luyện một cách an toàn. Thực tế, cận thị không phải là rào cản quá lớn nếu bạn biết lựa chọn phương pháp tập phù hợp và tuân thủ hướng dẫn của huấn luyện viên. Vì vậy, dù bị cận, bạn vẫn hoàn toàn có thể theo đuổi đam mê võ thuật và nâng cao sức khỏe mỗi ngày.