Trong thời gian gần đây, cụm từ chữa mắt cận bằng diện chẩn trở thành chủ đề được nhiều người quan tâm. Một số người khẳng định có thể giảm độ cận mà không cần phẫu thuật, trong khi giới chuyên môn lại tỏ ra thận trọng. Bài viết này Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp diện chẩn, cơ chế tác động, mức độ hiệu quả và những điều cần lưu ý trước khi áp dụng.

1. Diện chẩn chữa cận thị là gì?

Diện chẩn là một phương pháp trị liệu do GS. TSKH Bùi Quốc Châu sáng tạo tại Việt Nam từ những năm 1980. Thay vì sử dụng thuốc hay phẫu thuật, diện chẩn tác động lên các huyệt đạo trên khuôn mặt (sinh huyệt) nhằm kích thích cơ chế tự điều chỉnh của cơ thể. Phương pháp này dựa trên quan điểm “khuôn mặt là bản đồ thu nhỏ của toàn thân”, mỗi điểm trên khuôn mặt tương ứng với một cơ quan nội tạng hoặc vùng chức năng khác nhau.

Trong trường hợp diện chẩn chữa cận thị, các thao tác chủ yếu tập trung vào vùng quanh mắt, trán, thái dương và mũi được cho là có liên quan đến dây thần kinh thị giác và lưu thông máu đến võng mạc. Người thực hiện dùng dụng cụ hoặc tay để day, ấn, lăn hoặc gạch nhẹ nhằm kích thích tuần hoàn, giúp mắt thư giãn, cải thiện khả năng điều tiết.

Mục tiêu của phương pháp này không phải là “chữa khỏi hoàn toàn” như phẫu thuật LASIK hay Ortho-K, mà chủ yếu dựa trên lý thuyết của diện chẩn về việc kích thích huyệt đạo để tăng cường lưu thông năng lượng và máu đến vùng mắt. Tuy nhiên, đến nay chưa có bằng chứng khoa học cụ thể nào chứng minh rằng việc tác động lên huyệt đạo vùng mặt có thể cải thiện đáng kể lưu lượng máu đến võng mạc hay dây thần kinh thị giác, cũng như ảnh hưởng trực tiếp đến độ cận. 

Cần lưu ý, khái niệm “năng lượng” trong diện chẩn không tương đồng với các khái niệm y học hiện đại, và hiệu quả của phương pháp này vẫn cần được nghiên cứu thêm để có kết luận rõ ràng.

2. Chữa mắt cận bằng diện chẩn có hiệu quả không? Bao lâu thì khỏi?

Với những người bị cận thị nhẹ (dưới 2 độ), đặc biệt là cận tạm thời do điều tiết quá mức (cận giả), diện chẩn có thể giúp mắt thư giãn, giảm nhức và nhìn rõ hơn sau vài tuần. Một số người thực hành chia sẻ rằng họ thấy mắt “nhẹ” hơn, không còn mỏi khi nhìn xa.

Tuy nhiên, với cận thị thật (do trục nhãn cầu dài ra hoặc giác mạc cong), hiện chưa có nghiên cứu y học nào chứng minh diện chẩn chữa cận thị có thể phục hồi hoàn toàn thị lực. Các chuyên gia khuyến cáo không nên xem đây là phương pháp điều trị chính mà chỉ nên coi là biện pháp hỗ trợ song song với chăm sóc mắt đúng cách.

Thời gian cải thiện nếu có thường kéo dài từ 1–3 tháng, tùy theo cơ địa, độ cận và tần suất thực hiện. Hiệu quả không ổn định, có thể mất đi nếu người bệnh ngừng luyện tập hoặc tiếp tục thói quen xấu như nhìn màn hình lâu, đọc sách trong ánh sáng yếu.

3. Các dụng cụ thực hiện phương pháp diện chẩn 

Người thực hiện chữa cận thị bằng diện chẩn thường sử dụng các dụng cụ đặc trưng như cây dò, cây lăn cầu gai, que gạch, búa gõ sinh huyệt, hoặc đôi khi chỉ cần ngón tay.

• Cây dò: dùng để xác định vị trí sinh huyệt chính xác trên khuôn mặt.
• Lăn cầu gai: giúp kích thích tuần hoàn, làm nóng vùng quanh mắt và trán.
• Búa gõ: dùng gõ nhẹ để tạo rung động, hỗ trợ lưu thông khí huyết.

Lưu ý: Dụng cụ cần được vệ sinh sạch, không dùng chung giữa nhiều người để tránh nhiễm khuẩn. Đặc biệt, với vùng quanh mắt, không nên dùng lực mạnh hoặc chà xát trực tiếp lên nhãn cầu.

Ngoài ra, một số người chỉ dùng ngón tay để day, ấn nhẹ lên vùng quanh mắt hoặc trán. Tuy nhiên, chuyên gia khuyến cáo không nên thực hiện tùy tiện mà cần có người hướng dẫn, vì tác động sai vị trí hoặc lực quá mạnh có thể gây bầm, tụ máu hoặc ảnh hưởng đến cấu trúc mắt.

4.Chữa cận thị bằng diện chẩn như thế nào?

Nhiều người tò mò không biết việc chữa trị cận thị bằng phương pháp này sẽ được thực hiện như thế nào thì dưới đây là một số cách mà bạn có thể tham khảo, Cụ thể: 

4.1. Day, ấn vào sinh huyệt

Người thực hiện dùng đầu ngón tay hoặc cây dò day, ấn nhẹ vào các sinh huyệt quanh hốc mắt, sống mũi và thái dương. Đây là bước cơ bản nhất trong phương pháp chữa cận thị bằng diện chẩn. Mục đích của phương pháp này theo quan điểm của diện chẩn là kích thích lưu thông khí huyết, giảm căng cơ mi và thần kinh thị giác. 

Dưới góc độ y khoa, việc này có thể giúp thư giãn cơ quanh mắt nhưng không có bằng chứng rõ ràng về tác động lên “thần kinh thị giác” hay “khí huyết” theo cách diện chẩn tuyên bố.

4.2. Ép giác mạc

Một số người áp dụng kỹ thuật ép giác mạc bằng cách sử dụng đầu ngón tay trỏ hoặc dụng cụ nhỏ, ép nhẹ lên vùng quanh mắt theo nhịp đều. Mục tiêu là tạo cảm giác thư giãn cho vùng cơ quanh mắt và tăng cường tuần hoàn máu. 

Tuy nhiên, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa khuyến cáo KHÔNG NÊN THỰC HIỆN động tác này nếu không có người hướng dẫn chuyên môn, vì có thể gây tổn thương giác mạc hoặc viêm nhiễm.

4.3. Gạch đồ hình mắt

Gạch đồ hình là thao tác sử dụng thanh diện chẩn gạch nhẹ lên vùng da mặt theo sơ đồ được quy ước sẵn. Với người bị cận, vùng được tác động thường là quanh hốc mắt, giữa trán, mũi và gò má. Động tác gạch giúp kích hoạt các huyệt liên quan đến dây thần kinh thị giác.

4.4. Lăn, mát xa kích thích các sinh huyệt

Lăn cầu gai quanh trán, thái dương và gáy giúp thư giãn toàn bộ vùng đầu và cổ, nơi chứa nhiều mạch máu cung cấp dinh dưỡng cho mắt. Thực hiện nhẹ nhàng 5–10 phút mỗi ngày có thể giúp giảm mỏi và cải thiện cảm giác nhìn rõ hơn

4.5. Tập cho mắt nhìn xa

Ngoài các động tác tác động huyệt, người thực hành diện chẩn thường được hướng dẫn tập nhìn xa, giúp cơ mắt thư giãn và tăng khả năng điều tiết. Mỗi ngày, nên dành 10 – 15 phút nhìn ra xa khoảng 5 – 10 mét hoặc ngắm cây xanh, trời mây giúp giảm tình trạng co thắt điều tiết.

4.6. Kiêng cữ sau khi thực hiện

Sau khi chữa cận thị bằng phương pháp diện chẩn, không nên rửa mặt ngay bằng nước lạnh hay tiếp xúc gió mạnh. Tránh thức khuya, đọc sách hoặc dùng điện thoại trong không gian thiếu sáng. Việc nghỉ ngơi hợp lý giúp mắt phục hồi tốt hơn sau khi được kích thích huyệt đạo.

5. Những điều cần lưu ý khi dùng diện chẩn chữa cận thị

Dù diện chẩn được một số người xem như phương pháp hỗ trợ chăm sóc sức khỏe mắt, nhưng khi áp dụng cho người bị cận thị, cần hết sức thận trọng vì có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu thực hiện sai cách hoặc hiểu sai bản chất.

• Nguy cơ tổn thương vùng mắt: Các động tác day ấn, cào, gõ quanh mắt nếu làm quá mạnh hoặc không đúng vị trí huyệt có thể gây xước giác mạc, tổn thương kết mạc hoặc thậm chí ảnh hưởng đến võng mạc và nhãn cầu. Mắt là cơ quan cực kỳ nhạy cảm, nên việc tác động cơ học trực tiếp luôn tiềm ẩn nguy cơ.
• Nguy cơ nhiễm trùng: Nếu sử dụng dụng cụ không được khử trùng hoặc tay không sạch, vi khuẩn có thể xâm nhập gây viêm nhiễm vùng mắt, thậm chí dẫn đến viêm loét giác mạc, một biến chứng nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến thị lực vĩnh viễn.
• Nguy cơ chậm trễ trong điều trị y khoa: Tin tưởng tuyệt đối vào diện chẩn mà bỏ qua việc thăm khám chuyên khoa mắt có thể khiến tình trạng cận thị tiến triển nhanh hơn, đặc biệt ở trẻ em hoặc người bị cận nặng. Việc chậm trễ can thiệp bằng các phương pháp y học đã được kiểm chứng như đeo kính, Ortho-K hay phẫu thuật có thể dẫn đến hậu quả khó hồi phục.
• Cần hiểu đúng bản chất của phương pháp: Diện chẩn hiện chưa được chứng minh có khả năng làm giảm độ cận hoặc cải thiện thị lực một cách khoa học. Việc cảm thấy “mắt nhẹ hơn” sau khi thực hiện thường chỉ là hiệu ứng thư giãn tạm thời, không phải dấu hiệu hồi phục thị lực thật sự.

Bên cạnh đó, cần hiểu rằng hiệu quả của diện chẩn phụ thuộc nhiều vào sự kiên trì và cơ địa từng người. Một số người có thể thấy mắt dễ chịu và sáng hơn sau vài buổi, nhưng người khác lại không có thay đổi rõ rệt. Đặc biệt, với những ai bị cận trên 3 độ hoặc có biến chứng võng mạc, diện chẩn không thể thay thế các phương pháp y khoa như SmartSurfACE, CLEAR, Femto Pro và Phakic IPCL.

Phương pháp chữa mắt cận bằng diện chẩn có thể giúp mắt thư giãn, giảm nhức mỏi và cải thiện khả năng điều tiết ở một mức độ nhất định. Tuy nhiên, chưa có cơ sở khoa học chứng minh diện chẩn có thể chữa khỏi hoàn toàn cận thị. Vì vậy, người bệnh cần có cái nhìn thực tế và khoa học, không nên bỏ qua các biện pháp điều trị được y học công nhận.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp an toàn, hiệu quả và được kiểm chứng để điều trị cận thị, hãy đến Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa. Tại đây, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp bạn thăm khám, xác định nguyên nhân, tư vấn phương pháp phù hợp từ điều chỉnh kính cho đến phẫu thuật khúc xạ hiện đại, giúp phục hồi thị lực tối ưu và bền vững.